Główny cel wprowadzonych zmian to:

większa skuteczność w walce z nadużyciami w obrocie tzw. towarami wrażliwymi,

rozszerzenie listy towarów, co do których zastosowanie ma mechanizm odwrotnego obciążenia,

pozbawienie prawa do rozliczania podatku VAT kwartalnie przez niektórych podatników,

określenie zasad solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zaległości w podatku VAT sprzedawcy,

rozszerzenie zwolnienia z VAT na darowizny żywności dokonywane prze inne podmioty niż ich producent,

częściowa zmiana zasad ustalania obowiązku podatkowego w VAT m.in. dla mediów.

Towary wrażliwe - odwrotne obciążenie

Towary, do których zastosowanie ma mechanizm "odwrotnego obciążenia” są wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Lista ta, od 01 października 2013 r., zawiera dodane towary z grupy tzw. złomu oraz niektóre inne odpady a także szeroką grupę wyrobów stalowych.

"Odwrotne obciążenie” to nic innego jak obowiązek zapłaty podatku należnego przez nabywcę towarów. Sprzedawca zwolniony jest z obowiązku zapłaty podatku. Taki sposób rozliczenia ma zastosowanie w sytuacji gdy nabywcą jest podatnik, a sprzedawca jest czynnym podatnikiem VAT.

Dodatkowym warunkiem jest, aby dostawa nie była objęta zwolnieniem, o którym mowa w  art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (przysługującym dla dostawy towarów używanych).

Więcej na ten temat w artykułach/poradnikach:

Od 1 października 2013r. stal rozliczana jako „odwrotne obciążenie”!

Jak kupujący rozliczy fakturę „odwrotne obciążenie”?

Nie każdy rozliczy VAT kwartalnie  

Po nowelizacji ustawy, podatnicy dokonujący dostaw wyrobów stalowych, paliwa lub złota (wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT), których nie obejmuje mechanizm odwrotnego obciążenia, nie mogą rozliczać się z VAT kwartalnie. Ograniczenia tego nie stosuje się do podatników sprzedających paliwa (poz. 10 załącznika nr 13 do ustawy o VAT), jeśli spełnione są następujące warunki wymienione w

Art. 99 ust. 3b ustawy o VAT:

1. 1. dostawa ta jest dokonywana na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego do standardowych zbiorników pojazdów;
   2. dostawy tej dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

Brak prawa do rozliczeń kwartalnych nie dotyczy też podatników sprzedających towary wymienione w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, w przypadku gdy w bieżącym kwartale i w czterech poprzedzających go kwartałach łączna wartość sprzedaży bez kwoty podatku nie przekracza, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50.000 zł, a jeżeli przekroczy tę kwotę - nie przekroczy kwoty odpowiadającej 1% wartości całej sprzedaży podatnika bez kwoty podatku.

Przy ustalaniu prawa do kwartalnego rozliczenia VAT podatników, dokonujących dostaw towarów z załącznika nr 13 do ustawy o VAT, wartość dostaw z czterech poprzednich kwartałów uwzględni się dopiero od rozliczenia za pierwszy miesiąc IV kwartału 2014 r. Mowa o tym w art. 7 ustawy 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Więcej o temacie w artykule:

Sprzedajesz stal? Sprawdź czy możesz nadal rozliczać VAT kwartalnie

Nabywca odpowie za zobowiązania podatkowe sprzedawcy

W nowo dodanych do ustawy o VAT artykułach 105a - 105c znajdziemy regulacje mówiące o odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania podatkowe sprzedawcy. Jest to nowość w naszej ustawie związana z implementacją przepisów dyrektywy unijnej.

Artykuły te regulują kwestię odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy. Powyższy przepis dotyczy towarów wrażliwych wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, które nie są objęte odwrotnym obciążeniem. Resort twierdzi, że rozwiązanie to przyczynić się powinno do ograniczenia popytu na towary, które są przedmiotem nadużyć podatkowych.

Art. 105a ustawy o VAT brzmi:

1. Podatnik, o którym mowa w art. 15, na rzecz którego dokonano dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:

1) wartość towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50.000 zł, oraz

2) w momencie dokonania dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Ustawa wskazuje jako przykład uzasadnionej podstawy zakup towaru, gdy jego cena bez ekonomicznego uzasadnienia była niższa od ceny rynkowej.

Nabywca będzie objęty solidarną odpowiedzialnością wyłącznie wtedy, gdy zaległość podatkowa dostawcy wynikać będzie z nieuiszczonego przez niego podatku. Musi to być zatem podatek do zapłaty wykazany w deklaracji lub wynikający z decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. Wynika z tego, że nie będzie miała zastosowania odpowiedzialność solidarna, wtedy gdy dostawca wykaże w swojej deklaracji kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Nabywca będzie mógł odpowiadać za niezapłacony podatek tylko w części, która przypada na dostawę dokonaną na jego rzecz.

W dodanym Art. 105b znajdziemy przepisy dotyczące kaucji gwarancyjnej. Z ust. 1 wynika, że podmiot dokonujący dostawy towarów, który nie posiada zaległości podatkowych, będzie mógł złożyć kaucję gwarancyjną w urzędzie skarbowym. Stanowić ma ona zabezpieczenie zapłaty podatku dotyczącego dostaw tych towarów. Nieposiadanie zaległości podatkowych będzie oceniane na dzień składania kaucji gwarancyjnej. Przepis ten wprowadza zastrzeżenie, które umożliwia przeznaczenie kaucji na pokrycie zaległości podatkowych powstałych u tego podatnika po wniesieniu kaucji (z wyjątkiem zaległości, których zapłatę odroczono czy też rozłożono na raty).

Wysokość kaucji gwarancyjnej powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na przewidywaną wartość sprzedaży towarów z załącznika 13 do Ustawy o VAT w danym miesiącu, ale nie może być niższa niż 200.000 zł.

Wykaz podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną prowadzi Minister właściwy do spraw finansów publicznych. Wykaz ten prowadzony jest w formie w elektronicznej i publicznie dostępny w Biuletynie Informacji Publicznej ministra do spraw finansów publicznych

W przypadku niespełnienia warunków dot. kaucji z Art. 105c Ustawy o VAT podmiot zostaje wykreślony z rejestru. Wykreślenie nie dotyczy podmiotów, które złożyły kaucję w wysokości co najmniej 3.000.000 zł.

Podatnik może przekazać darowiznę żywności bez VAT

Darowizny artykułów spożywczych były zwolnione z VAT, w przypadku kiedy dokonywał ich producent. Wyjątek stanowiły napoje alkoholowe o zawartości alkoholu przekraczającej 1,2% oraz napoje alkoholowe będące mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekraczała 0,5%. Aby taka darowizna mogła być zwolniona z VAT musiała być dokonana na rzecz organizacji pożytku publicznego, w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i przeznaczona na cele działalności charytatywnej, którą prowadziła ta organizacja.

Skutkiem nowelizacji ustawy o VAT od dnia 1 października 2013 r., przepis art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT ulegnie zmianie. Ze zwolnienia z VAT, które do tej pory dotyczyło tylko darowizn dokonanych przez producentów, będą mogły skorzystać także inne podmioty. Aby zastosować zwolnienie z opodatkowania VAT darczyńca będzie obowiązany posiadać dokumentację potwierdzającą dokonanie dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego, która przeznaczy produkty wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację. Powyższe powinno wynikać z dokumentacji prowadzonej przez organizację pożytku publicznego.

Zasady ustalania obowiązku podatkowego jeszcze nie weszły w życie, a już zmienione

Zmiany wprowadzone ustawą nowelizacyjna w większości weszły w życie 01 października 2013 r. Niektóre z nich jednak dotyczą zmiany ustalania obowiązku podatkowego w VAT, która wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. W art. 19a ustawy o VAT określono zasady dotyczące ustalania obowiązku podatkowego od mediów, usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej.

Obowiązek podatkowy w tych przypadkach, powstawał będzie od 1 stycznia 2014r. w momencie wystawienia faktury. Gdy podatnik nie wystawi faktury, lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstanie z  upływem terminu płatności.

Ważne jest to, że nie będzie obowiązku wystawiania faktur dot. ww. usług dla nabywców będących osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej, ale też nie ma zakazu ich wystawiania. Gdyby jednak dostawca nie potwierdzi wykonania ww. usług fakturą, obowiązek podatkowy powstanie wtedy w terminie płatności.