Już od 1 lipca 2016 r. część podatników będzie musiała przekazywać dane do e-kontroli w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK). Zmiany wprowadzone w przepisach ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) wymagają od producentów oprogramowania aktualizacji systemów, a od firm – dostosowania procedur do nowych regulacji.

Pierwotny projekt nowelizacji przewidywał jedynie wprowadzenie obowiązku przekazywania danych w formie JPK na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. W czerwcu 2016 r. została jednak opublikowana ustawa z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 846) – doprecyzowała ona pewne kwestie (m.in. związane z okresem przejściowym na wdrożenie JPK dla mikroprzedsiębiorców) i wprowadziła obowiązek przesyłania organom podatkowym ewidencji VAT w formie pliku JPK bez wezwania, w terminie do 25. dnia każdego miesiąca.

Pojawiły się jednak kolejne wątpliwości. Podatnicy niebędący przedsiębiorcami, którzy prowadzą księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych zastanawiali się, czy mają prawo skorzystać z okresu przygotowawczego, przewidzianego dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Ponadto rozważano kwestię, czy wymóg przesyłania danych z ksiąg w formie JPK dotyczy wszystkich podatników, czy tylko podatników VAT. W odpowiedzi na te wątpliwości Minister Finansów w dniu 20 czerwca 2016 wydał interpretację ogólną dot. Jednolitego Pliku Kontrolnego skierowaną m.in. do Dyrektorów Izb Skarbowych, Dyrektorów Izb Celnych i Dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowej. Została ona opublikowana na stronie resortu w dniu 21 czerwca 2016 r.

W interpretacji minister wyjaśnia, jak stosować przepisy dotyczące JPK przez poszczególne grupy podmiotów. W odniesieniu do art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej, w którym mowa jest o obowiązku przesyłania rejestrów VAT bez wezwania organu podatkowego, w terminie do 25. dnia każdego miesiąca, minister potwierdza, iż okres przejściowy dotyczy mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Podaje też terminy wprowadzenia obowiązku przekazywania rejestrów VAT w formie JPK, zgodne z art. 6 ust. 2 ustawy nowelizującej z dnia 13 maja 2016 r.:

1 lipca 2016 r. – duże przedsiębiorstwa

1 stycznia 2017 r. – małe i średnie przedsiębiorstwa

1 stycznia 2018 r. - mikroprzedsiębiorstwa

Następnie minister odnosi się do kwestii stosowania okresów przejściowych przez podmioty niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Podkreśla, że zamierzeniem było zastosowanie okresów przejściowych do wszystkich podmiotów, a nie tylko przedsiębiorców. Konstytucyjna zasada proporcjonalności, o której pisze minister, powinna być uwzględniana przy kwalifikowaniu wielkości podmiotów niezależnie od ich statusu. Dlatego też wskazuje, iż do wszystkich podatników VAT, którzy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji VAT, niezależnie czy są przedsiębiorcami czy też nie, należy stosować okresy przejściowe. Wielkość podatnika ustala się na podstawie średniorocznego zatrudnienia, rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych i sumy aktywów bilansu - nawet jeśli nie ma statusu przedsiębiorcy.

Uwaga!

Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów, podmioty niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stosują okres przejściowy na wprowadzenie JPK – mogą z niego korzystać, jeśli spełniają warunki określone dla mikroprzedsiębiorców bądź małych lub średnich przedsiębiorców.

W dalszej części interpretacji ogólnej minister odnosi się do art. 193a § 1 Ordynacji podatkowej – przepis ten reguluje kwestię przesyłania danych do e-kontroli w formie JPK. Minister wyjaśnia, że obowiązek przesyłania danych z ksiąg w formie JPK dotyczy wszystkich podatników, nie tylko podatników VAT. Podkreśla, że dane są przekazywane tylko na żądanie organów podatkowych, a celem przepisu jest stopniowe wprowadzenie tego obowiązku. Podmioty prowadzące księgi przy użyciu programu komputerowego są zobowiązane do przekazywania plików JPK w określonych przepisami terminach w zależności od wielkości jednostki. Nie ma tu znaczenia czy podmiot jest przedsiębiorcą, czy nim nie jest. Do wszystkich stosuje się podział w zależności od średniego zatrudnienia, obrotu netto w roku i sumy aktywów bilansu na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Zobacz pełny tekst interpretacji Ministra Finansów

Ważne!

Dla poszczególnych grup podmiotów obowiązek przekazywania JPK do e-kontroli powstaje:

mikroprzedsiębiorcy: od 1 lipca 2018 r.
mali przedsiębiorcy: od 1 lipca 2018 r.
średni przedsiębiorcy: od 1 lipca 2018 r.
duzi przedsiębiorcy: od 1 lipca 2016 r.

Minister podsumowuje, że dla "nieprzedsiebiorców" stosuje się okresy przejściowe takie jak dla przedsiębiorców.

Dla podmiotów, które statusu przedsiębiorcy nie maja, najważniejszy jest fakt, że pomimo obaw związanych z szybszym wprowadzeniem Jednolitego Pliku Kontrolnego, mogą zastosować okresy przejściowe i przygotować się do wprowadzenia tego obowiązku. Dotyczy to m.in. stowarzyszeń, fundacji czy wyższych uczelni.

Więcej: Jednolity Plik Kontrolny (JPK) – dla kogo od 1 lipca 2016?