Dnia 1 marca 2017 r. utworzona została Krajowa Administracja Skarbowa. Ta nowa jednostka łączy działające wcześniej niezależnie od siebie: administrację podatkową, czyli urzędy skarbowe i izby skarbowe, urzędy kontroli skarbowej oraz Służbę Celną, czyli izby, urzędy i oddziały celne. Zadaniem KAS jest realizacja dochodów z tytułu podatków, opłat, należności celnych oraz niepodatkowych należności budżetowych, a także ochrona interesów Skarbu Państwa i ochrona obszaru celnego Unii Europejskiej.
Głównym narzędziem wykorzystywanym przez organy KAS jest Centralny Rejestr Danych Podatkowych (CRDP) – system gromadzący i przetwarzający dane zawarte w deklaracjach podatkowych, tytułach wykonawczych, decyzjach, postanowieniach itp. CRDP służy także do przetwarzania danych zgromadzonych w Centralnym Rejestrze Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników.
Struktura KAS
Krajowa Administracja Skarbowa składa się z następujących organów:
- Ministra właściwego do spraw finansów publicznych
- Szefa Krajowej Administracji Skarbowej
- Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej
- Dyrektorów izb administracji skarbowej
- Naczelników urzędów skarbowych
- Naczelników urzędów celno-skarbowych
Zadania uprzednio wykonywane przez ministra finansów od 1 marca 2017 r. wykonuje Szef KAS – w szczególności dotyczy to nadzorowania administracji podatkowej. Osoba ta realizuje również zadania Szefa Służby Celnej, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej oraz Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.
Uprawnienia naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego czy dyrektora izby administracji skarbowej, jako organu podatkowego, w zakresie rozstrzygania spraw podatkowych przyznano jednocześnie radcy skarbowemu realizującemu w tym organie czynności orzecznicze.
Terenowymi jednostkami KAS są:
- Izby administracji skarbowej
- Urzędy skarbowe
- Urzędy celno-skarbowe wraz z podległymi im oddziałami celnymi
Ponadto w skład KAS wchodzą następujące jednostki organizacyjne:
- Komórki organizacyjne obsługujące ministra właściwego ds. finansów publicznych
- Krajowa Informacja Skarbowa
- Krajowa Szkoła Skarbowości
- Centrum Informatyki KAS
Kontrole prowadzone przez KAS
Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi dwa reżimy kontrolne: kontrolę podatkową oraz kontrolę celno-skarbową. Kontrola podatkowa prowadzona jest przez urzędy skarbowe na zasadach obowiązujących przed 1 marca 2017 r.
Natomiast kontrolę celno-skarbową prowadzą urzędy celno-skarbowe – zastąpiły one kontrole wykonywane przez Służbę Celną oraz postępowania kontrolne przewidziane w ustawie o kontroli skarbowej. Zadaniem kontroli celno-skarbowej jest sprawdzanie przestrzegania prawa podatkowego, celnego, dewizowego oraz przepisów dot. gier hazardowych.
Ustanowienie KAS – co oznacza dla przedsiębiorców
Jak przekonuje Ministerstwo Finansów, w związku z wprowadzeniem KAS od 1 marca 2017 r. większość przedsiębiorców nie odczuje zmian w zakresie kontroli skarbowej. Prowadzone przez urzędy skarbowe kontrole wciąż podlegają tym samym procedurom i ograniczeniom przewidzianym w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
Przedsiębiorcy wciąż mają zagwarantowane przekazanie z urzędu skarbowego zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, ograniczenie czasu jej trwania oraz zakaz równoczesnych kontroli. Co więcej, od 1 stycznia 2017 r. obowiązują przepisy, które przewidują m.in. prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na przewlekłe prowadzenie kontroli, zakaz ponownej kontroli w tej samej sprawie oraz obowiązek planowania i prowadzenia kontroli po wcześniejszej analizie prawdopodobieństwa naruszenia prawa.
W istocie celem ustanowienia KAS jest zmniejszenie liczby dokonywanych kontroli – ma być ich mniej, za to mają być bardziej skuteczne. Wykorzystanie narzędzi takich jak Jednolity Plik Kontrolny czy systemy analityczne ma pomóc skuteczniej typować podmioty do kontroli. Większość spraw ma być rozwiązywania w trybie czynności sprawdzających. Jeśli pojawi się podejrzenie o nieprawidłowości, urzędnicy zwrócą się do przedsiębiorcy z prośbą o wyjaśnienie, a ten będzie mógł złożyć deklarację korygującą. Kontrola celno-skarbowa zasadniczo nie powinna trwać dłużej niż 3 miesiące.
Wprowadzono jednak regulacje mające na celu skuteczniejsze zwalczanie celowych oszustw i wyłudzeń podatkowych. Poważne przestępstwa, takie jak fałszowanie faktur, wyłudzenia VAT, przemyt czy pranie brudnych pieniędzy mają być częściej wykrywane dzięki nowym uprawnieniom kontroli celno-skarbowej. Struktury mafijne i inne podmioty dopuszczające się przestępstw od 1 marca 2017 r. mogą być kontrolowane bez uprzedniego zawiadomienia. Dopuszcza się także m.in. możliwość przeszukania mieszkania czy przesłuchania podejrzanej osoby.
Kontynuacja postępowań kontrolnych
Wprowadzenie Krajowej Administracji Skarbowej i likwidacja urzędów kontroli skarbowej nie oznacza, iż postępowania kontrolne niezakończone przed 1 marca 2017 r. zostały umorzone. Zostały one przejęte przez urzędy celno-skarbowe i są prowadzone na dotychczasowych zasadach. Podatnicy nie utracili też prawa do rozpatrzenia odwołania od decyzji, która została wydana przez urząd kontroli skarbowej – po 1 marca 2017 r. sprawą taką zajmuje się dyrektor izby administracji skarbowej. Odwołanie należy wnieść do izby administracji skarbowej za pośrednictwem urzędu celno-skarbowego mającego siedzibę w tym samym województwie, w którym mieścił się urząd kontroli skarbowej.
