O wprowadzeniu w Polsce mechanizmu podzielonej płatności VAT (ang. split payment) mówi się już od wielu miesięcy. Zmiany te mają wpłynąć na uszczelnienie systemu podatkowego i zapobiec nadużyciom. Modyfikacje w przepisach mają zostać dokonane mocą ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która obecnie jest w fazie projektu. W ustawie o VAT mają znaleźć się nowe przepisy art. 108a-108e, które będą regulować zasady stosowania mechanizmu podzielonej płatności.

 

Zgodnie z nowymi zasadami, nabywca towaru lub usługi po otrzymaniu faktury z wykazanym podatkiem VAT będzie mógł zdecydować o dokonaniu zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jeśli się na to zdecyduje, wartość faktury netto wpłaci na rachunek bankowy dostawcy, natomiast wartość podatku od towarów i usług – na jego specjalne konto, rachunek VAT.

 

Otrzymaną kwotą netto dostawca będzie mógł swobodnie dysponować. Inaczej będzie z kwotą znajdującą się na rachunku VAT – w tym wypadku możliwość dysponowania zgromadzonymi środkami będzie bardzo ograniczona. Z rachunku tego będzie można opłacać swoje zobowiązania podatkowe z tytułu rozliczeń podatku VAT lub dokonywać przelewów na rachunek VAT innego podatnika.

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności ma być dobrowolne, a decyzja w tej kwestii ma należeć do nabywcy będącego podatnikiem VAT.

 

Korzyści ze stosowania podzielonej płatności VAT

Aby zachęcić podatników do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, ustawodawca planuje wprowadzenie szeregu uprawnień dla tych, którzy zdecydują się z niego korzystać. Jednym z nich jest wyłączenie takich podatników z odpowiedzialności solidarnej oraz stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 112b i 112c ustawy o VAT. Ponadto, w odniesieniu do faktur zapłaconych przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności nie będą stosowane podwyższone odsetki od zaległości podatkowych.

 

Ustawodawca planuje także wprowadzenie kwoty zmniejszającej zobowiązanie podatkowe, obliczonej na podstawie określonego w przepisach wzoru. Wysokość tej kwoty uzależniona będzie od stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego obowiązującej na dwa dni robocze przed dniem zapłaty, kwoty oraz terminu uregulowania zobowiązania. Prawo do takiego zmniejszenia będzie przysługiwać w przypadku, gdy podatnik ureguluje zobowiązanie podatkowe z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty podatku.

 

Wątpliwości dotyczące podzielonej płatności VAT – płynność finansowa

Mimo iż stosowanie mechanizmu split payment teoretycznie ma być dobrowolne, w praktyce projektowane przepisy wzbudzają sporo wątpliwości przedsiębiorców. Jedna z nich dotyczy kwestii płynności finansowej przedsiębiorców, którzy nie będą mogli dowolnie korzystać ze środków zgromadzonych na rachunku VAT. W niektórych przypadkach będzie to prowadziło do kumulowania środków na rachunku VAT.

Nowe przepisy przewidują możliwość wystąpienia do urzędu skarbowego z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy podatnika prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Wniosek taki powinien być złożony w formie pisemnej i zawierać uzasadnienie. W pierwotnej wersji projektu naczelnik urzędu skarbowego miał obowiązek dokonać weryfikacji i wydać postanowienie w ciągu 90 dni od złożenia wniosku. Nowy projekt ustawy z 1 sierpnia 2017 r. skraca ten termin do 60 dni. Zmiana ta ma umożliwić przedsiębiorcom zachowanie płynności finansowej.

 

Doprecyzowano również procedurę przekazywania środków z rachunku VAT na podstawowy rachunek podatnika. Zgodnie z nowym projektem nowelizacji, we wniosku będzie trzeba określić maksymalną kwotę, która ma zostać przekazana na ten rachunek. Odmowa przekazania tych środków będzie musiała nastąpić w formie decyzji naczelnika urzędu skarbowego, w sytuacjach wskazanych w ustawie. Modyfikacje te mają do pewnego stopnia wyeliminować uznaniowość organów podatkowych i zapewnić podatnikom ochronę ich interesów.

 

Wielu przedsiębiorców wyraża również wątpliwości co do praktycznej dobrowolności stosowania mechanizmu split payment. Należy się bowiem spodziewać, iż podatnik, który pomimo wielu korzyści z tego wynikających nie zdecyduje się na dokonywanie podzielonych płatności, może wzbudzić podejrzenia organów podatkowych, a co za tym idzie narażać się na częstsze kontrole. Ponadto posiadając skumulowane środki na rachunku VAT będzie niejako zmuszony dokonywać podzielonych płatności na rzecz innych przedsiębiorców, w innym wypadku mógłby mieć bowiem trudności z zachowaniem płynności finansowej.

 

Inne zmiany w projekcie ustawy

Pierwotna wersja projektu zakładała, iż mechanizm podzielonej płatności będzie można stosować wyłącznie w przypadku zapłaty całości należności. Resort finansów wyszedł jednak naprzeciw potrzebom zgłaszanym przez przedsiębiorców i zmienił zapisy projektu – zgodnie z jego najnowszą wersją, mechanizm split payment będzie można zastosować także w przypadku uregulowania jedynie części zobowiązania. Rozwiązanie to okaże się korzystne np. w przypadku dokonywania płatności w ratach.

W nowym projekcie ustawy pojawił się także zapis, iż zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie dokonywana w złotych polskich.

 

Podzielona płatność VAT w Polsce – kiedy?

Początkowo wprowadzenie w Polsce mechanizmu split payment planowane było na 1 stycznia 2018 r. Najnowsza wersja projektu ustawy przesuwa ten termin o kwartał – nowe regulacje mają wejść w życie 1 kwietnia 2018 r. Dzięki tej zmianie zarówno przedsiębiorcy, jak i podmioty odpowiedzialne za założenie nowych rachunków, będą miały więcej czasu na przygotowanie się do zmian.

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności, choć w założeniu dobrowolne, docelowo ma dotyczyć wszystkich przedsiębiorców. Stanie się tak, o ile Polska uzyska na takie rozwiązanie zgodę Komisji Europejskiej.

 

Zobacz też: Obowiązek korekty podatku VAT w 150 dni od terminu płatności