Ministerstwo Finansów już od wielu miesięcy wdraża kolejne działania mające na celu uszczelnienie systemu podatkowego i zwiększenie wpływów z VAT do budżetu państwa. Jednolite Pliki Kontrolne, akcje promujące przyjmowanie paragonów przez nabywców, ograniczenia w możliwości odliczania VAT od wydatków ponoszonych w związku z eksploatacją samochodów firmowych, ulepszanie systemu kontroli – te i wiele innych działań miały przyczynić się do sprawniejszego i bardziej uczciwego obrotu gospodarczego w Polsce.
Szeroki zakres działań resortu finansów obejmuje kwestię ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej. W 2019 r. mają wejść w życie przepisy dotyczące stosowania kas fiskalnych online – urządzeń przesyłających dane o transakcjach do Centralnego Repozytorium Kas. W listopadzie 2018 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawił się nowy projekt rozporządzenia w sprawie kas. Przewiduje on wiele ważnych zmian, dotyczą one m.in. momentu wystawienia paragonu fiskalnego.
Najpierw paragon, potem zapłata – nowy pomysł resortu finansów
W projekcie nowego aktu prawnego znalazł się bardzo kontrowersyjny zapis, zgodnie z którym obowiązkiem operatora kasy fiskalnej ma być wydanie paragonu zanim nabywca dokona zapłaty. Taka kolejność wykonywanych czynności ma być niezależna od formy przyjęcia zapłaty, czyli dotyczyć zarówno transakcji uregulowanych gotówką, jak i tych opłaconych kartą.
Ponadto w projekcie przewidziano nowy obowiązek dla operatorów kas. Mają oni składać oświadczenie m.in. o tym, że wiedzą, co grozi za nieprzestrzeganie obowiązku prawidłowego ewidencjonowania każdej sprzedaży na kasie fiskalnej.
Zdaniem twórców projektu rozporządzenia, nowe zasady pomogłyby w uszczelnieniu systemu podatkowego w Polsce. Obowiązek wydania paragonu przez otrzymaniem zapłaty miałby ukrócić nieuczciwą praktykę niewydawania paragonów. Brak paragonu to brak zarejestrowania płatności, a co za tym idzie zaniżenie obrotu przedsiębiorcy i kwot podatku należnego, który zobowiązany jest rozliczyć. Resort finansów wskazuje na szczególnie częste występowanie tego typu nadużyć m.in. w branży gastronomicznej.
Konsekwencje nowych przepisów
Jeśli planowane zmiany weszłyby w życie w obecnym kształcie, wpłynęłyby bardzo niekorzystnie na polskich przedsiębiorców – wszystkich, nie tylko tych nieuczciwych. Wymagałyby bowiem zmiany sposobu działania systemu kasowego oraz stosowanego oprogramowania. Biorąc pod uwagę, iż planowanym terminem wejścia w życie rozporządzenia jest 1 stycznia 2019 r., czasu na takie modyfikacje byłoby bardzo mało. W rezultacie na przełomie 2018 i 2019 r. powstałby chaos w firmach prowadzących sprzedaż rejestrowaną na kasie fiskalnej, a co za tym idzie na całym rynku gospodarczym.
To nie jedyny absurd projektowanych przepisów. Poważne konsekwencje rodziłyby bowiem sytuacje, w których sprzedawca wydrukuje paragon, jednak nabywca z jakichś przyczyn nie dokona płatności, ze względu chociażby na brak środków na karcie płatniczej. Kasy fiskalne dają techniczną możliwość anulowania paragonu, jednak przed jego wydrukiem. Gdy już zostanie wydany, można go jedynie skorygować w odrębnej ewidencji korekt. Dla kasjerów oznaczałoby to mnóstwo dodatkowej pracy – szczególnie w dużych sklepach, gdzie takie sytuacje zdarzają się stosunkowo często. Więcej pracy mieliby też księgowi, zobligowani do pomniejszania wartości wynikających z fiskalnych raportów miesięcznych o dokonane korekty. Nadmiar pracy z pewnością przełożyłby się też na większą liczbę pomyłek, błędnie wyliczonych podatków, konieczność składania korekt deklaracji podatkowych itd.
Projektowane zmiany niosą ze sobą także inne poważne zagrożenie. Jeśli bowiem paragon fiskalny zostanie wydrukowany, kto udowodni niedoszłemu nabywcy, iż wcale nie dokonał płatności? Oszuści w ostatnich latach wchodzą na wyżyny kreatywności, można więc spodziewać się wielu nieprzyjemnych sytuacji w sklepach i punktach usługowych.
Nowe przepisy niezgodne z przepisami
Projektowane zmiany są nie tylko absurdalne z punktu widzenia przedsiębiorców, ale też – zdaniem ekspertów – niezgodne z obowiązującymi przepisami. Zgodnie bowiem z regulacjami zawartymi w ustawie o VAT, warunkiem wydania paragonu z kasy fiskalnej jest dokonanie sprzedaży rozumianej jako dostawa towaru lub wykonanie usługi. Sprzedaż następuje więc dopiero wtedy, gdy klientowi zostanie wydany towar lub skorzysta on z usługi.
Resort finansów podkreślił, iż jest otwarty na dyskusję w sprawie wprowadzenia nowego obowiązku i terminu, w jakim zmiany miałyby wejść w życie. Twórcy projektu uzasadniają swoje plany ustawą zmieniającą m.in. ustawę o VAT, która ma wprowadzić kasy fiskalne online. Ostateczny kształt tej właśnie ustawy ma wpłynąć na decyzję dotyczącą zapisów w nowym rozporządzeniu, dotyczących momentu wystawienia paragonu fiskalnego. Nie wiadomo jeszcze kiedy i w jakim brzmieniu ustawa wejdzie w życie, nadal jest na etapie prac legislacyjnych.
