Dnia 1 stycznia 2019 r. weszły w życie wyczekiwane przez przedsiębiorców przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne, których wysokość zależna jest od przychodów firmy. Nowe prawo przysługuje osobom prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub przepisów szczególnych.

Przedsiębiorcy osiągający niskie przychody mogą opłacać „mały ZUS” już w 2019 r. Konieczne jest jednak precyzyjne ustalenie, czy przychody firmy spełniają określone przez ustawodawcę wymogi, a także dokładne wyliczenie wysokości składki na podstawie wzoru podanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz współczynnika ogłoszonego przez Prezesa ZUS w Monitorze Polskim.

 

Mały ZUS w 2019 r. – komu przysługuje

Podstawowym kryterium przysługiwania prawa do tzw. „małego ZUS-u” na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. jest wysokość przychodu płatnika składek. Przychód z tytułu działalności gospodarczej przedsiębiorcy w poprzednim roku kalendarzowym nie może przekroczyć 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia. Przy czym należy wziąć pod uwagę minimalne wynagrodzenie obowiązujące w grudniu poprzedniego roku.

W grudniu 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 2.100 zł. Oznacza to, iż z prawa do obliczania składek na nowych warunkach od 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać przedsiębiorcy, których roczny przychód w roku 2018 nie przekroczył kwoty 63.000 zł (30 x 2.100 zł). Dotyczy to przedsiębiorców prowadzących działalność przez cały poprzedzający rok kalendarzowy.

 

Przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność tylko przez część roku kalendarzowego, limit ten muszą odpowiednio pomniejszyć. Dotyczy to np. osób, które rozpoczęły, zakończyły lub zawiesiły działalność gospodarczą w 2018 r. Aby obliczyć przysługujący w takim wypadku limit na rok 2019, należy podzielić 30-krotność minimalnego wynagrodzenia przez liczbę dni w roku kalendarzowym, a następnie otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę dni wykonywania działalności. Uzyskany wynik zaokrągla się do pełnych groszy (w dół, jeśli końcówka jest niższa niż 0,5 gr i w górę, jeśli jest wyższa lub równa 0,5 gr.

 

Przykład

Pani Renata prowadziła działalność w 2018 r., przy czym zdecydowała się na jej zawieszenie na okres luty-kwiecień. Limit w tym wypadku wynosi 47.638,36 zł (63.000 zł / 365 x 276 dni).

 

Niższe składki ubezpieczeniowe – jak długo można je opłacać

Z „małego ZUS-u” na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. można korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności. Przy czym za miesiąc kalendarzowy uznaje się każdy miesiąc, w którym przedsiębiorca przynajmniej przez 1 dzień podlegał ubezpieczeniom społecznym bądź ubezpieczeniu zdrowotnemu.

 

Jak obliczyć składkę ubezpieczeniową dla „małego ZUS-u”

Aby obliczyć wysokość składki na ubezpieczenia społeczne w 2019 r., przede wszystkim należy określić podstawę wymiaru składek. Jak to zrobić? Przede wszystkim konieczne jest ustalenie przeciętnego miesięcznego przychodu w roku kalendarzowym na podstawie poniższego wzoru:

 

Roczny przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej 
w poprzednim roku kalendarzowym

-----------------------------------------------------------------------------------------------                  x 30

Liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności

 

Następnie uzyskany wynik (zaokrąglony do pełnych groszy) mnożymy przez współczynnik ogłoszony przez Prezesa ZUS w Monitorze Polskim. Na 2019 r. wynosi on 0,5083.

 

Przykład

Przychód firmy Pani Renaty w 2018 r. wyniósł 36.765 zł.

3996,20 zł (36.765 zł / 276 dni x 30) x 0,5083 =  2.031,27 zł.

Podstawa wymiaru składek w 2019 r. wynosi dla niej 2.031,27 zł.

 

Po zaokrągleniu otrzymanego wyniku do pełnych groszy porównujemy go do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Najniższa podstawa wymiaru składek nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia ani wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wygrodzenia ustalonego na dany rok.

 

Kto nie może korzystać z „małego ZUS-u w 2019 r.

Część przedsiębiorców nie może w 2019 r. opłacać składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach. Nawet jeśli ich przychody nie przekraczają ustalonego limitu, z „małego ZUS-u” nie mogą korzystać osoby, które w 2018 r.:

1. Rozliczały się w formie karty podatkowej i korzystały ze zwolnienia sprzedaży z VAT (dotyczy to przedsiębiorców spełniających oba warunki łącznie);
2. Polegały ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. spółki jawnej);
3. Podlegały ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu krócej niż 60 dni – oznacza to, iż „małego ZUS-u” nie mogą opłacać m.in. przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność po 2 listopada 2018 r.;
4. Wykonują dla byłego lub obecnego pracodawcy te same czynności, które wykonywały w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym jako zatrudniony pracownik;
5. Spełniają warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, czyli składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

 

Nie ma natomiast przeszkód, aby składki na nowych zasadach opłacali przedsiębiorcy, którzy wcześniej skorzystali z „ulgi na start” i „preferencyjnych składek”. 

 

Jak i kiedy zgłosić się do „małego ZUS-u” w 2019 r.

Aby opłacać składki ubezpieczeniowe obliczane od podstawy uzależnionej od wysokości przychodu, należy dopełnić odpowiednich formalności. Przedsiębiorca ma na to bardzo niewiele czasu. Konieczne jest przekazanie do ZUS następujących dokumentów:

ZUS ZWUA - Wyrejestrowanie z ubezpieczeń - z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, w przypadku osób kontynuujących działalność prowadzoną w 2018 r.

ZUS ZUA - Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych albo – w przypadku osób podlegających tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu – ZUS ZZA - Zgłoszenie do tego ubezpieczenia. Należy w nich wskazać kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób z rentą przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

 

Dokumenty te należy przekazać do ZUS w terminie 7 dni od:

• pierwszego dnia prowadzenia lub wznowienia działalności gospodarczej
• pierwszego dnia, w którym przedsiębiorca spełnił warunki do opłacania „małego ZUS-u”, np. po zakończeniu okresu opłacania „preferencyjnych składek”
• 1 stycznia danego roku, w przypadku osób kontynuujących prowadzenie działalności

 

Przedsiębiorcy, którzy zakończyli okres ulgi „preferencyjne składki” wyrejestrowują się z ubezpieczeń z kodem 05 70 albo 05 72 i zgłaszają z kodem 05 90 albo 05 92.

 

Ważne!

Przedsiębiorcy kontynuujący działalność, którzy chcą opłacać składki ubezpieczeniowe na nowych zasadach w 2019 r., dokumenty ZUS ZWUA oraz ZUS ZUA lub ZUS ZZA muszą przekazać do ZUS najpóźniej we wtorek 8 stycznia 2019 r.

 

Kody ubezpieczenia ZUS w Płatniku w 2019 r.:

 

Nowe kody dla „małego ZUSu”

0590 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

0592 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu

 

Kody dla prowadzących działalność gospodarczą

0510 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, osoba prowadząca niepubliczną bądź publiczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podst. przepisów o systemie oświaty oraz osoba prowadząca pozarolniczą działalność w zakresie wolnego zawodu.

 

0512 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych  mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

0511 Osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność oraz osobą fizyczną, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

 

0543 Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej

 

Kody dla składek preferencyjnych

0570 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia

0572 Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia

 

Kod dla „ulgi na start”

0540 Osoba niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym i podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców

 

Obowiązki związane z opłacaniem „małego ZUS-u” w 2019 r.

Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne na nowych zasadach, muszą dopełniać tych samych formalności, co wszyscy inni płatnicy składek (przekazywanie dokumentów ubezpieczeniowych itp.). Ponadto mają też dwa dodatkowe obowiązki. W deklaracji rozliczeniowej lub w imiennym raporcie miesięcznym muszą przekazać do ZUS informację o rocznym przychodzie z tytułu prowadzonej działalności oraz o najniższej podstawie wymiaru składek.

Na żądanie ZUS płatnik będzie musiał przedstawić dokumenty potwierdzające wysokość rocznego przychodu z tytułu wykonywania działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Należy to zrobić w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania. W przypadku nieprzekazania dokumentów w terminie ZUS ustali podstawę wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za wszystkie miesiące danego roku.

 

Rezygnacja z „małego ZUS-u”

Przedsiębiorca może zrezygnować z przysługującego mu prawa do opłacania składek ubezpieczeniowych na nowych zasadach w dowolnym momencie. Ponadto uznaje się, że z niego zrezygnował, jeśli nie zgłosi się do ubezpieczeń społecznych z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia w ciągu 7 dni od pierwszego dnia rozpoczęcia lub wznowienia działalności, spełnienia warunków lub od dnia 1 stycznia w przypadku osób kontynuujących działalność.

 

Zobacz też: E-zwolnienia; Każdy pracodawca musi założyć profil na PUE ZUS w 2018 r.