Początek roku 2016 przyniósł sporo zmian w przepisach regulujących kwestie podatkowe. Skutkiem nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa jest m.in. zmiana właściwości urzędu skarbowego dla celów podatku VAT, ustanowienie aż trzech nowych pełnomocnictw oraz wprowadzenie obowiązku określania proporcji dla odliczania VAT od zakupów wykorzystywanych do celów mieszanych.
Ważne zmiany wprowadzono także w przepisach regulujących kwestię naliczania odsetek za zwłokę przy dobrowolnej korekcie deklaracji. Nowe zasady naliczania tych odsetek są korzystne dla podatników, którzy taką korektę złożą z własnej inicjatywy. Okazują się jednak niekorzystne dla tych, którzy zdecydują się skorygować deklarację VAT dopiero po interwencji organu podatkowego.
Do końca 2015 roku obniżoneodsetki za zwłokę przy dobrowolnej korekcie deklaracji wynosiły 75% stawki, o której mowa w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej:
Art. 56. § 1. Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.
Zgodnie z zasadami obowiązującymi od 1 stycznia 2016 r., preferencyjna stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% stawki podstawowej, o której mowa w powyższym przepisie. Ustawodawca wprowadził jednak dodatkowe warunki zastosowania takiej stawki. Przede wszystkim wprowadzono limit czasowy na naniesienie poprawek w deklaracji - korekta musi zostać złożona nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji. Ponadto całą kwotę zaległości należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty. Limit czasowy na złożenie korekty wprowadzono, aby uniemożliwić przedsiębiorcom nadużywanie nowych preferencji w celu sterowania płynnością finansową. Powyższe zasady zostały zapisane w art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej.
Od 1 stycznia 2016 r. nie zmieniły się wyłączenia z prawa do zastosowania obniżonych odsetek przy dobrowolnej korekcie deklaracji. Czytamy o nich w art. 56a § 3 Ordynacji podatkowej:
Art. 56a
(…)
§ 3. Obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:
1) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej;
2) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Powyższe zasady obliczania odsetek za zwłokę mają zastosowanie do zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r. Obniżoną stawkę w wysokości 50% stawki podstawowej stosuje się także do zaległości powstałych przed tą datą, w przypadku gdy dług wynika z korekty złożonej w pierwszym półroczu 2016 r. - warunkiem jest uregulowanie należności w ciągu 7 dni od dokonania korekty.
Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. są jednak mniej łaskawe dla podatników podatku VAT, którzy korekty deklaracji VAT dokonują dopiero po interwencji organu podatkowego. Od 1 stycznia 2016 r. podwyższone odsetki wynoszą aż 150% stawki podstawowej odsetek za zwłokę.
Zwiększenie obciążenia odsetkowego dotyczy następujących sytuacji:
- Organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego lub kontroli albo organ kontroli skarbowej w trakcie postępowania podatkowego stwierdzi niezłożenie wymaganej deklaracji i niezapłacenie podatku;
- Urzędnicy w toku kontroli, postępowania podatkowego lub postępowania kontrolnego ujawnią zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenia nadpłaty bądź zwrotu podatku;
- Korekta deklaracji zostanie dokonana dopiero w wyniku czynności sprawdzających bądź po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego, a gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu weryfikacji.
Dla dwóch ostatnich przypadków ustawodawca wprowadził jednak limit kwotowy, po przekroczeniu którego podwyższone odsetki mają zastosowanie. Kwota uszczuplenia (zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia nadpłaty bądź zwrotu podatku) musi przekroczyć 25% kwoty należnej oraz być wyższa niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia (9.250 zł w 2016 r.). Należy przy tym wziąć pod uwagę wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu zwrotu. Podwyższonych odsetek za zwłokę nie muszą więc obawiać się podatnicy, których uszczuplenia powstały w wyniku nieumyślnych uchybień, pomyłek w rachunkach itp. i są stosunkowo niewielkie. Nowe regulacje mają raczej na celu ukrócenie świadomych oszustw i wyłudzeń.
Podwyższone odsetki za zwłokę naliczane są od zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r.
