Z dniem 1 września 2016 r. weszła w życie ustawa nowelizująca Kodeks pracy z dnia 13 maja 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 910). Nowe regulacje zobowiązują pracodawców do zawarcia z pracownikiem umowy o pracę lub dostarczenia mu na piśmie potwierdzenia warunków umowy jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy.
W poprzednim stanie prawnym przepisy zobowiązywały pracodawcę do zawarcia z pracownikiem umowy o pracę lub potwierdzenia mu na piśmie ustaleń co dostron umowy, jej rodzaju i warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Regulacje te nie konkretyzowały jednak momentu dopełnienia tego obowiązku ani pory dnia, kiedy przekazanie takiego pisma miałoby się odbyć. W konsekwencji pracodawcy często naruszali ten obowiązek – pracownicy wykonywali swoją pracę bez umowy ani nawet pisemnego potwierdzenia. Gdy do przedsiębiorstwa zawitała Państwowa Inspekcja Pracy pracodawcy tłumaczyli się, iż dana osoba jest w pracy pierwszy dzień i zamierzali wręczyć jej potwierdzenie warunków zatrudnienia na koniec dnia. Takie brzmienie dotychczasowych przepisów tylko ułatwiało firmom zatrudnianie pracowników bez umowy.
Celem nowelizacji Kodeksu pracy jest ukrócenie tych praktyk i wzrost legalnego zatrudnienia. Ponadto w stanie prawnym od 1 września 2016 r. obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie pracownika z treścią regulaminu pracy, a pracownika młodocianego – z wykazem prac lekkich. Czynności te również muszą być wykonane przed dopuszczeniem danej osoby do pracy.
Zmienione przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.), w brzmieniu od 1 września 2016 r.:
Art. 29
(…)
§ 2. Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Art. 1043
(…)
§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu pracy przed dopuszczeniem go do pracy.
Art. 2001
(…)
§ 5. Pracodawca jest obowiązany zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac przed dopuszczeniem go do pracy.
W związku z powyższym ustawa nowelizacyjna zmieniła również brzemiennie art. 281 pkt 2 Kodeksu pracy. Przepis ten wskazuje, iż za niedostosowanie się do nowych regulacji grozi kara grzywny od 1.000 do 30.000 zł.
Art. 281. Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
(…)
2) nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy,
(…)
- podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
Krytycy nowelizacji wskazują, iż nowe przepisy mogą powodować opóźnienia w procesie zatrudnienia – ze względu na konieczność dopełnienia wymaganych formalności. Trzeba jednak przyznać, iż w dzisiejszych czasach rozpoczęcie pracy praktycznie zawsze jest poprzedzone procesem rekrutacji – nieraz nawet kilkustopniowej – co daje pracodawcom wystarczająco dużo czasu na przygotowanie niezbędnych dokumentów.
