Podatnicy PIT  mogą opodatkować swoje przychody w następujący sposób:

- Według skali podatkowej

- Podatkiem liniowym

- Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

- Kartą podatkowa

 

Wybór formy opodatkowania

 

Podatnik rozpoczynający działalność wybiera formę opodatkowania już na etapie rejestracji w CEIGD. Podczas takiej rejestracji system wymusza złożenie wniosku lub oświadczenia o wyborze formy opodatkowania. W przypadku wyboru opodatkowania kartą podatkową należy złożyć dodatkowo wniosek na formularzu PIT-16.

Uprawnienie to przysługuje jedynie podatnikom rejestrującym działalność indywidualną lub w formie spółki cywilnej. Pozostali podatnicy składają oświadczenie lub wniosek o zastosowanie określonej formy opodatkowania do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Konieczne jest zachowanie obowiązujących terminów:

-  W przypadku opodatkowania w formie karty podatkowej wniosek należy złożyć przed rozpoczęciem działalności, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

-  W przypadku wyboru podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, oświadczenie należy złożyć nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu, zgodnie z art. 9a ust. 2

Wybrana forma opodatkowania obowiązuje podatnika na dany rok podatkowy oraz na lata następne. Ma on jednak prawo do zmiany tej formy na początku każdego roku.

 

Podatnik kontynuujący działalność może zmienić formę rozliczeń tylko od początku roku. W tym celu do 20 stycznia musi złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie lub wniosek o zastosowanie określonej formy  opodatkowania.

 

Ważne!

20 stycznia jest ostatecznym terminem na złożenie:

wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej (PIT-16)

oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

oświadczenia o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym

zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania podatkiem liniowym - w przypadku wyboru na 2014 r. opodatkowania według skali podatkowej

 

Należy jednak pamiętać, że nie każdy spełnia warunki do zastosowania preferencyjnych form opodatkowania, takich jak karta podatkowa, ryczałty ewidencjonowany czy podatek liniowy. O tym, jakie warunki należy spełniać, aby mieć prawo do każdej z tych form, piszemy w dalszej części poradnika.

Podatnik PIT, który nie złoży stosownego oświadczenia lub wniosku terminie do 20 stycznia, kontynuuje stosowanie formy opodatkowania, z której korzystał w poprzednim roku podatkowym.

Nieco inaczej jest w przypadku podatników PIT stosujących opodatkowanie kartą podatkową.  Mają oni prawo do zrzeczenie się tej formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego. Jest to możliwe w terminie 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość karty podatkowej lub zmieniającej wysokość tego podatku na dany rok.

 

Jaką formę opodatkowania wybrać?

 

Wybór formy opodatkowania jest bardzo ważny i warto go dobrze przemyśleć. Nie każda z form jest tak samo korzystna dla każdego podatnika. Podejmując decyzję warto wziąć pod uwagę przede wszystkim obowiązki i obciążenia związane z daną formą opodatkowania oraz zakres preferencji podatkowych. Oczywiście należy też najpierw ustalić, czy spełniamy warunki do korzystania z wybranej formy rozliczeń.

Karta podatkowa

Opodatkowanie w formie karty podatkowej mogą wybrać podatnicy, którzy wykonują czynności wymienione w art. 23 ust. 1 i 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym:

Art. 23. 1. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:

1) usługową lub wytwórczo-usługową, określoną w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy, zwanej dalej "tabelą", w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy - przy zatrudnieniu nieprzekraczającym stanu określonego w tabeli,
2) usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części II tabeli,
3) usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - w warunkach określonych w części III tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
4) gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części IV tabeli,
5) w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu - w warunkach określonych w części V tabeli,
6) w zakresie usług rozrywkowych - w warunkach określonych w części VI tabeli,
7) w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części VII tabeli,
8) w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego - w warunkach określonych w części VIII tabeli,
9) w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu przez lekarzy weterynarii usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych (PKWiU ex 21.10.51.0, ex 21.20.13.0, ex 21.20.21.0 oraz ex 21.20.23.0), w związku ze świadczonymi usługami - w warunkach określonych w części IX tabeli,
10) w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi - w warunkach określonych w części X tabeli,
11) w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny - w warunkach określonych w części XI tabeli.

1a. Zryczałtowany podatek w formie karty podatkowej mogą opłacać także - na zasadach i w warunkach określonych w części XII tabeli - osoby fizyczne, w tym rolnicy równocześnie prowadzący gospodarstwo rolne.

Wybór opodatkowania w formie karty podatkowej wiąże się także ze spełnieniem warunków, o których mowa w art. 25 wspomnianej ustawy. Jednym z tych wymogów jest złożenie wniosku o zastosowanie opodatkowania w tej formie na formularzu PIT-16. Można to zrobić na etapie rejestracji działalności lub - w przypadku podatników kontynuujących działalność - do 20 stycznia każdego roku podatkowego.

Naczelnik urzędu skarbowego ustala wysokość karty podatkowej - jest ona zależna od różnych czynników, takich jak liczba mieszkańców miejscowości, w której wykonywana jest działalność, rodzaj tej działalności oraz liczba zatrudnionych pracowników. W trakcie roku podatkowego podatnik ma obowiązek informować naczelnika urzędu o zmianach w tym względzie, np. o zatrudnieniu nowego pracownika. Wysokość karty ustala się na podstawie stawek ustawowych.

Stała kwota podatku może być zarówno wadą, jak i zaletą tej formy opodatkowania. Z jednej strony podatnik ma precyzyjnie ustaloną wysokość podatku na dany rok, co może być dla niego bardzo korzystne. Z drugiej strony opłaca stały podatek niezależnie od wysokości osiąganych przychodów. Jeśli w danym momencie przychody te są niskie, opodatkowanie kartą podatkową może się okazać niekorzystne. Należy jednak pamiętać, że w przypadku wydania decyzji w sprawie zastosowania karty podatkowej lub decyzji zmieniającej wysokość podatku dochodowego, która wyda się podatnikowi niekorzystna, ma on prawo do zrzeczenia się opodatkowania w tej formie w terminie 14 dni od daty doręczenia tej decyzji.

Ograniczone obowiązki ewidencyjne to niewątpliwie zaleta opodatkowania w formie karty podatkowej. Podatnicy nie prowadzą ksiąg podatkowych. Wśród ich obowiązków wymienić należy wydawanie rachunków i faktur dokumentujących sprzedaż - na żądanie klientów, prowadzenie karty przychodów pracowników oraz ewidencji zatrudnienia.

Kartowicze nie ustalają zaliczek na podatek dochodowy. Podatek w ustalonej wysokości w 2014 r. opłacają do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Natomiast podatek za grudzień 2014 r. - do 29 grudnia 2014 r. (28.12.2014 przypada w niedzielę).

Miesięczną kwotę karty podatkowej można obniżać o wartość opłaconej i nieodliczonej od podatku dochodowego kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne (nie wyższą niż 7,75% podstawy jej wymiaru). Korzystanie z takiego odliczenia wiąże się z obowiązkiem składania informacji PIT-16A w terminie do 31 stycznia. Brak możliwości zastosowania innych odliczeń jest wadą opodatkowania w formie karty podatkowej.

Kartowicze nie mają prawa do rozliczenia wspólnie z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci dochodów osiągniętych w roku podatkowym ze źródeł przychodów opodatkowanych według skali podatkowej.

 

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt ewidencjonowany to kolejna obok karty podatkowej preferencyjna forma opodatkowania, do której nie każdy ma prawo. Tę formę opodatkowania mogą stosować podatnicy prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. Wymogi dotyczące możliwości zastosowania ryczałtu zostały opisane w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Najważniejsze kryterium związane jest z sumą przychodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym. Za rok 2013 limit ten wynosi 633.450 zł.

 

Ważne!

W roku 2014 r. opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych będą mogli opłacać podatnicy PIT, których przychody w roku 2013 nie przekroczyły 633.450 zł.

 

Limit ten obowiązuje osobno dla przychodów z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. W tym ostatnim przypadku (spółka jawna osób fizycznych) limit ma zastosowanie do łącznych przychodów osiągniętych przez wszystkich wspólników spółki.

Podatnicy, którzy jednocześnie prowadzą działalność samodzielnie oraz w formie spółki, określają limit oddzielnie dla każdej z tych działalności.

Przepisy art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym określają, w jakich przypadkach podatnik nie ma prawa do opłacania podatku w formie ryczałtu. Między innymi podatnicy nie mogą być opodatkowani również kartą podatkową ani korzystać z okresowego zwolnienia z podatku.

W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podstawą opodatkowania jest przychód pomniejszony o:

wydatki określone w art. 26 ust. 1 updof, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

straty z działalności poniesione w latach poprzednich

Ryczałtowcy nie mają prawa do pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. To jedna z wad tej formy opodatkowania, którą mogą szczególnie odczuwać podatnicy prowadzący działalność generującą wysokie koszty.

Jedną z korzyści zastosowania opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego są stawki podatku często niższe niż w przypadku podatku liniowego i skali podatkowej. Wysokość stawki ryczałtu zależy od rodzaju wykonywanej działalności. Podatnicy, którzy wykonują działalności opodatkowane różnymi stawkami, opłacają ryczałt według stawki odpowiedniej dla danego rodzaju działalności.

Stawki ryczałtu w 2014 r: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% oraz 3%

 

Pamiętaj!

Trzeba jednak podkreślić, że stawki te dotyczą opodatkowania przychodu a nie, jak w przypadku skali podatkowej czy podatku liniowego – dochodu. Patrząc na tę różnicę przy wyborze formy opodatkowania nie można opierać się tylko na wysokości stawek podatkowych.

 

Podatnik opłaca ryczałt pomniejszony o składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym i nieodliczone od podatku dochodowego (nie więcej niż 7,75% podstawy ich wymiaru).

Ryczałt można odpłacać za okresy miesięczne lub kwartalne, przy czym kwartalne opłacanie podatku wiąże się ze spełnieniem dodatkowych wymogów. Przychody w poprzednim roku podatkowym nie mogą być wyższe niż 105.575 zł. Konieczne jest również złożenie do urzędu skarbowego zawiadomienia o wyborze kwartalnego sposobu rozliczeń w terminie do 20 stycznia.

Podatek płaci się do 20 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc lub kwartał

 

Ważne!

Podatnicy, których przychody w roku 2013  nie przekroczył 105.575 zł, mają prawo do kwartalnego opłacania ryczałtu. Zawiadomienie o swoim wyborze muszą złożyć do 20 stycznia 2014 r.

 

Zaletą opodatkowania w formie ryczałtu jest również uproszczony sposób prowadzenia ewidencji podatkowej. Ryczałt należy wykazywać w ewidencji przychodów. W niektórych przypadkach podatnicy mają też obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Kolejna korzyść to brak dodatkowych obowiązków deklaracyjnych. Ryczałtowcy zobowiązani się jedynie do złożenia zeznania PIT-28 w terminie do 31 stycznia.

 

Ważne!

Zaznanie PIT-28 za rok 2013 należy złożyć do 31 stycznia 2014 r.

 

Ryczałtowcy nie mogą rozliczać dochodów osiągniętych w roku podatkowym ze źródeł przychodów, do których ma zastosowanie skala podatkowa, łącznie z dochodami małżonka lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

 

Wyjątkiem jest opłacanie ryczałtu z najmu, dzierżawy. Taki rodzaj przychodów nie pozbawia podatnika prawa do rozliczenia podatku z pozostałych źródeł wspólnie z małżonkiem, czy też jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

 

Podatek liniowy

Opodatkowanie podatkiem liniowym również nie jest dostępne dla wszystkich. Mają do niego prawo podatnicy prowadzący działalność gospodarczą:

Samodzielnie

W spółkach: jawnej, cywilnej, partnerskiej i komandytowej

W przypadku spółek nie ma konieczności opłacania podatku liniowego przez wszystkich wspólników. Z tej formy może korzystać np. tylko jeden ze wspólników.

Do opłacania podatku liniowego nie mają prawa podatnicy wykonujący usługi dla obecnych lub byłych pracodawców, jeśli usługi te odpowiadają czynnościom, które w roku podatkowym wykonywali lub wykonują w ramach stosunku pracy. Przychód z takich usług należy rozliczyć według skali podatkowej za cały rok podatkowy.

W rzeczywistości podatek liniowy to forma bardzo podobna do skali podatkowej. Stawka podatku jest jednak stała - 19% - niezależnie od wysokości osiąganych dochodów.

Podatnicy mogą pomniejszać przychód o koszty jego uzyskania. Podstawą opodatkowania w przypadku podatku liniowego stanowi dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów nad kosztami jego uzyskania w w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof.

Od podstawy opodatkowania podatkiem liniowym można odliczać jedynie:

straty z działalności gospodarczej poniesione w latach ubiegłych

składki na ubezpieczenie społeczne podatnika i osoby współpracującej opłacone w roku podatkowym

wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonane w roku podatkowym

Z kolei od podatku obliczonego przy zastosowaniu stawki liniowej odliczać można jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone w roku podatkowym. Odliczyć można kwotę nieprzekraczającą  7,75% podstawy wymiaru tych składek.

Konieczne jest prowadzenie ksiąg podatkowych. Może to być podatkowa księga przychodów i rozchodów lub księgi handlowe w zależności od spełnienia innych warunków. W pewnych okolicznościach podatnicy mają obowiązek prowadzenia m.in. ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przebiegu pojazdu czy wyposażenia.

Zaliczki na podatek dochodowy można opłacać za okresy miesięczne lub kwartalne. Możliwe jest również opłacanie zaliczek w formie uproszczonej -  niezależnej od wysokości bieżących dochodów mają one wtedy stałą miesięczną wysokość. Termin na zapłatę zaliczek upływa 20 dnia miesiąca za miesiąc/kwartał poprzedni.

Na podatniku opłacającym podatek liniowy w ciągu roku nie ciążą dodatkowe zobowiązania deklaracyjne. Konieczne jest złożenie zeznania PIT-36L w terminie do 30 kwietnia. Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania, którzy złożą zeznanie PIT-36L w terminie wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc lub kwartał poprzedniego roku, czyli do 20 stycznia, i wpłacą podatek wynikający z tego zeznania, nie mają obowiązku wpłacania zaliczki za ten miesiąc/kwartał.

 

Ważne!

Zeznanie PIT-36L za rok 2013 należy złożyć do 30 kwietnia 2014 r.

 

Podatnik opłacający podatek liniowy na ma prawa do rozliczenia dochodów osiągniętych ze źródeł opodatkowanych według skali podatkowej łącznie z dochodami małżonka lub w sposób określony dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Dochody opodatkowane podatkiem liniowym nie wpływają na wysokość przychodów opodatkowanych przy zastosowaniu skali podatkowej.

 

Opodatkowanie według skali podatkowej

Opłacanie podatku obliczanego przy zastosowaniu skali podatkowej jest podstawową formą opodatkowania i nie wymaga spełniania żadnych dodatkowych wymogów. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest dochód, czyli różnica między sumą przychodów a kosztami jego uzyskania.

Przychody z prowadzonej działalności ustala się na podstawie art. 14 updof, natomiast koszty - art. 22 tejże ustawy.

Stawka 18% podatku obowiązuje aż do momentu przekroczenia sumy przychodów w wysokości 85.528 zł - po przekroczeniu tej wartości podatnik oblicza podatek od nadwyżki przy zastosowaniu stawki 32%. Do sumy przychodów wlicza się nie tylko przychody z działalności, ale również przychody osiągnięte z innych źródeł opodatkowanych według skali podatkowej, m.in. dochody z pracy. Przychody te rozlicza się łącznie.

Obniżanie przychodu o koszty jego uzyskania to nie jedyna możliwość zmniejszenia kwoty podatku do zapłaty. Dochód przed opodatkowaniem można pomniejszyć o straty poniesione z działalności gospodarczej z lat ubiegłych oraz o inne odliczenia określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnik rozliczający podatek obliczany według skali podatkowej może korzystać m.in. z ulgi prorodzinnej. Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest również dokonanie rozliczenia wspólnie z małżonkiem lub na zasadach obowiązujących dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Podatnik ma obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych. W niektórych przypadkach konieczne jest prowadzenie ewidencji m.in. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wyposażenia czy przebiegu pojazdu.

W trakcie roku podatkowego podatnik opłaca zaliczki na podatek dochodowy za okresy miesięczne lub kwartalne do 20 dnia miesiąca za miesiąc/kwartał poprzedni. Ma również możliwość wybrania uproszczonej formy opłacania zaliczek w stałej miesięcznej wartości.

 

Na podatniku nie ciążą dodatkowe obowiązki deklaracyjne - składa on jedynie zeznanie PIT-36 w terminie do 30 kwietnia. W przypadku złożenia zeznania i opłacenia podatku do 20 stycznia, czyli w terminie wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc/kwartał roku poprzedniego, podatnik nie musi opłacać zaliczki za ten okres.

 

W związku z szybko zbliżającym się terminem na zmianę formy opodatkowania należy zastanowić się nad odpowiednią formą opodatkowania osiąganych przychodów. Jeżeli przewidywana jest zmiana w prowadzonej działalności, możliwe uzyskanie wysokich dochodów np. w związku z podpisaniem nowych umów, otwarciem nowego punktu sprzedaży, rozpoczęciem sprzedaży internetowej, czy też rozszerzeniem działalności – powinno to być powodem do analizy, czy wybrana forma opodatkowania jest odpowiednia. Może należałoby wybrać podatek liniowy, aby nie martwić się, że przekroczenie kwoty granicznej pierwszego progu podatkowego (85.528zł), do której dochód opodatkowany jest stawką 18% spowoduje konieczność opłacania podatku od nadwyżki ponad powyższy limit wg stawki 32%. 

Sytuacja może być też odwrotna: opłacany jest podatek liniowy, a działalność nie przynosi  oczekiwanych dochodów i nic nie wskazuje na to, że może się to zmienić w bieżącym roku. Może warto zastanowić się nad rezygnacją z opodatkowania podatkiem liniowym wg stałej stawki 19% i
powrócić do podatku obliczanego wg skali podatkowej. Zmiana ta może być dla niektórych korzystna w sytuacji, gdy dochody nie są wysokie a np. mają możliwość odliczenia ulgi na dzieci, której nie mamy prawa odliczyć od podatku liniowego.

 

Pamiętaj!

 

Podatek wg skali podatkowej liczony jest od całości dochodów, także z zatrudnienia, umów cywilno-prawnych czy najmu (jeżeli nie jest on opodatkowany ryczałtem) i nie zawsze kumulacja wszystkich dochodów jest opłacalna dla podatnika. Jeżeli dochody przekroczą 85.528 zł to podatek będzie znacznie wyższy, bo od nadwyżki liczony wg stawki 32%.

 

Wybór jako formy opodatkowania podatku liniowego powoduje natomiast brak możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem, czy jako osoba samotnie wychowująca dzieci,  a także skorzystania z możliwych jeszcze ulg podatkowych.

 

Czytaj też w naszym poradniku: Sposoby wpłacania zaliczek na podatek w 2014 r.