W 2017 roku podatnicy mogą spodziewać się kolejnych ważnych zmian w ustawie o podatku od towarów i usług. Zostaną one wprowadzone m.in. mocą ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 846).
Od 1 stycznia 2017 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące prowadzenia ewidencji VAT. Zmieni się zakres danych, które będzie należało w tej ewidencji uwzględniać. Zmieniony art. 109 ust. 3 ustawy o VAT wskazuje, iż podatnicy mają obowiązek prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Przepis ten w obecnym brzmieniu wskazuje w tym zakresie jedynie na deklarację podatkową.
Ewidencja VAT od 1 stycznia 2017 r.
W porównaniu do aktualnego stanu prawnego, ustawodawca dodał jako obowiązkowe elementy ewidencji VAT dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, takie jak numer NIP kontrahenta polskiego lub unijnego. Zgodnie z nowymi przepisami, ewidencja powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, a także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Nowy zakres danych podatnicy będą musieli wprowadzić w ewidencjach VAT już od 1 stycznia 2017 r., kiedy to wejdą w życie przepisy nowelizacji.
Podobnie jak w obecnym stanie prawnym, od 1 stycznia 2017 r. obowiązek prowadzenia ewidencji VAT nie będzie dotyczył podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, a także podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 tego aktu prawnego.
Ewidencja VAT dostosowana do JPK
Nowe wymogi dla ewidencji VAT to skutek wprowadzenia wymogu przekazywania organom podatkowym danych w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK). Ujednolicenie danych do plików JPK jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania nowych systemów kontroli, a co za tym idzie osiągnięcia celu postawionego przez ustawodawcę – zwiększenia efektywności kontroli i zmniejszenia luki budżetowej.
Obowiązek przesyłania ewidencji VAT do 25. dnia każdego miesiąca, bez wezwania organu podatkowego, obejmie małych i średnich przedsiębiorców już od 1 stycznia 2017 r. Pozostało już więc bardzo niewiele czasu na dostosowanie działalności do nowych przepisów. Pierwszą ewidencję VAT w formie plików JPK będzie trzeba przesłać do urzędu skarbowego za styczeń 2017 r., czyli do 27. lutego 2017 r.
Więcej czasu na wdrożenie JPK mają mikroprzedsiębiorcy – obowiązek ten obejmie ich dopiero od 1 stycznia 2018 r.
Elektroniczna ewidencja VAT dla wszystkich
Nowy zakres danych ewidencji VAT to nie jedyna zmiana wprowadzona ustawą nowelizacyjną. Od 1 stycznia 2018 r. w art. 109 ustawy o VAT zostanie dodany ust. 8a, który zobowiązuje podatników do prowadzenia ewidencji VAT w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych.
Zmiana ta zaskoczy w szczególności tych podatników, którzy spodziewali się uniknięcia obowiązku przekazywania organom podatkowym danych w formie plików JPK, ze względu na prowadzenie ewidencji papierowej. Od 1 stycznia 2018 r. wszyscy czynni podatnicy VAT będą musieli prowadzić rejestry VAT zgodnie z zakresem danych określonym w nowych przepisach, wyłącznie za pomocą programu komputerowego.
Więcej o Jednolitym Pliku Kontrolnym czytaj w Poradniku
Klauzula nadużycia prawa w VAT
Warto również wspomnieć, iż ustawa nowelizacyjna w odniesieniu do podatku VAT wprowadziła z dniem 15.07.2016 r. także klauzulę nadużycia prawa.
W art. 5 ust. 4 i 5 znowelizowanej ustawy o VAT czytamy:
Art. 5
(…)
4. W przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w ust. 1, wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa.
5. Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.
