Rozliczanie VAT od usług nadawczych, elektronicznych i telekomunikacyjnych

Od 1 stycznia 2015 roku zmienił się sposób ustalania miejsca opodatkowania usług nadawczych, elektronicznych i telekomunikacyjnych świadczonych na rzecz osób niebędących podatnikami (konsumentów). Jest to wynik wprowadzenia zmian w ustawie o VAT przez ustawę z dnia 25.07.2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2014 r. poz. 1171).

Do 31 grudnia 2014 roku miejscem świadczenia takich usług był kraj siedziby usługodawcy. W przypadku, gdy usługi były świadczone na rzecz konsumentów spoza terytorium Unii Europejskiej lub gdy podatnikiem był podmiot spoza UE, ale świadczył je na rzecz konsumentów z UE, miejscem świadczenia usług był kraj konsumenta.

Od 1 stycznia 2015 roku w art. 28k znowelizowanej ustawy o VAT określono nowy sposób ustalania miejsca świadczenia tych usług:

Art. 28k. Miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Wejście w życie tego przepisu oznacza, iż od 1 stycznia 2015 roku usługi nadawcze, telekomunikacyjne i elektroniczne świadczone na rzecz konsumentów są opodatkowane w kraju danego konsumenta (odbiorcy usługi), a nie w kraju usługodawcy.

W przypadku, gdy usługodawca lub nabywca mają siedzibę, miejsce zamieszkania lub miejsce pobytu w kraju spoza UE, miejscem świadczenia tych usług jest zawsze kraj spoza UE. Zasada ta nie uległa zmianie w porównaniu ze stanem prawnym sprzed 1 stycznia 2015 r.

Przepisy obligujące podatników do rozliczania VAT ze świadczenia usług nadawczych, telekomunikacyjnych i elektronicznych na rzecz konsumentów na nowych zasadach wymagają od usługodawców każdorazowego ustalania, gdzie dany nabywca ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania bądź miejsce pobytu.

Zgodnie z art. 28b znowelizowanej ustawy o VAT świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych na rzecz podatników jest opodatkowane w kraju siedziby nabywcy. Zasada ta nie zmieniła się po wejściu w życie nowych przepisów. 

Mały punkt kompleksowej obsługi (MOSS)

Wraz z wejściem w życie nowych przepisów dotyczących ustalania miejsca opodatkowania usług nadawczych, elektronicznych i telekomunikacyjnych, weszły w życie przepisy dotyczące korzystania z małego punktu kompleksowej obsługi (MOSS).

MOSS to system elektroniczny umożliwiający podatnikom rozliczanie VAT od usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz osób niebędących podatnikami, czyli nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów) za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Za pośrednictwem tego systemu usługodawca rozlicza podatek należny w państwie członkowskim UE, które nadało mu numer identyfikacyjny, czyli w którym jest zarejestrowany na potrzeby podatku VAT. Dzięki temu systemowi usługodawcy nie muszą rejestrować się dla celów VAT w każdym kraju UE, w którym mają nabywców/konsumentów.

Krajem konsumpcji nazywamy państwo UE, w którym podatnik świadczy usługi telekomunikacyjne, nadawcze, elektroniczne na rzecz osób niebędących podatnikami (konsumentów).

Aby korzystać z systemu MOSS, niezbędne jest dokonanie rejestracji. Służą do tego następujące druki:

VIU-R - Zgłoszenie informujące w zakresie nieunijnej procedury szczególnej rozliczania VAT

VIN-R  - Zgłoszenie informujące w zakresie unijnej procedury szczególnej rozliczania VAT

Państwo członkowskie, w którym podatnik złoży zgłoszenie rejestracyjne, nazywamy państwem członkowskim identyfikacji. Jeśli jest nim Polska, zgłoszenie należy złożyć drogą elektroniczną do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Rejestracji w systemie MOSS można dokonywać już od 1 października 2014 roku. Rejestracja staje się skuteczna od pierwszego dnia kwartału kalendarzowego następującego po kwartale, w którym złożono zgłoszenie na formularzu VIU-R lub VIN-R.

Podatnicy, którzy złożyli zgłoszenie informujące do 31 grudnia 2014 r., korzystają z systemu MOSS już od 1 stycznia 2015 r. Podatnicy, którzy złożą je do 31 marca 2015 roku, będą mogli korzystać z systemu od 1 kwietnia 2015 roku itd.

Korzystanie z systemu MOSS nie jest obowiązkowe - stanowi jednak spore ułatwienie dla podatników świadczących usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne dla unijnych konsumentów. Usługodawca korzystający z tego systemu nie musi rozliczać VAT w każdym z krajów konsumpcji, ponieważ robi to za niego państwo identyfikacji - rozdziela ono dane z deklaracji VAT dla systemów MOSS w poszczególnych państwach członkowskich konsumpcji.

Należy przy tym pamiętać, że dla świadczenia tych usług zawsze obowiązują stawki VAT oraz zasady fakturowania obowiązujące w danym państwie konsumpcji.

Kliknij i pobierz druki VIU-R i VIN-R

Kto może rozliczać VAT w systemie MOSS - procedura unijna i nieunijna

W systemie MOSS można rozliczać VAT w ramach dwóch procedur: unijnej i nieunijnej.

Z procedury unijnej korzystają podatnicy, którzy:

• w kraju UE posiadają siedzibę działalności gospodarczej

lub

• nie posiadają siedziby działalności gospodarczej w kraju UE, ale posiadają tu stałe miejsce prowadzenia tej działalności.

Natomiast z procedury nieunijnej korzystają podatnicy, którzy:

• nie posiadają w UE ani siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności

oraz

• nie są zarejestrowani ani w inny sposób objęci obowiązkiem identyfikacyjnym dla celów VAT w UE.

W ramach procedury nieunijnej państwo identyfikacji nadaje podatnikowi indywidualny numer identyfikacji VAT. Natomiast w ramach procedury unijnej podatnik posługuje się numerem nadanym na potrzeby usług krajowych przez państwo identyfikacji.

Zarejestrowanie w systemie MOSS jednego państwa identyfikacji wyklucza możliwość zarejestrowania się w tym systemie w innym państwie UE.

Prawa do rejestracji w systemie MOSS nie mają podmioty, które:

• nie są podatnikami unijnymi
• nie posiadają siedziby działalności gospodarczej na terytorium unii europejskiej
• podlegają rejestracji do celów VAT lub są objęci obowiązkiem rejestracji do celów VAT w UE

Podmioty te muszą dokonywać rejestracji i rozliczać VAT w każdym państwie unijnym, w którym świadczą usługi nadawcze, telekomunikacyjne i elektroniczne na rzecz konsumentów.

Zasady rozliczania VAT w systemie MOSS

Deklaracje podatkowe w systemie MOSS składa się za okresy kwartalne - w terminie do 20. miesiąca następującego po każdym kwartale. W tym terminie należy również zapłacić podatek należny wynikający ze złożonej deklaracji.

Uwaga! Termin złożenia deklaracji w systemie MOSS nie przesuwa się w przypadku, gdy 20. dzień miesiąca wypadnie w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy. Dotyczy to jednak wyłącznie terminu złożenia deklaracji. Termin zapłaty podatku przesunie się na najbliższy dzień roboczy przypadający po dniu wolnym.

Deklaracji nie można składać przed zakończeniem okresu rozliczeniowego. Istnieje jednak możliwość wcześniejszego zapisania jej w systemie, w razie potrzeby uzupełnienia, a po zakończeniu danego kwartału - wysłania.

Ważne! Deklarację podatkową w systemie MOSS należy złożyć nawet wówczas, gdy podatnik przez cały okres rozliczeniowy nie świadczył usług telekomunikacyjnych, nadawczych ani elektronicznych. W takim przypadku konieczne jest złożenie „zerowej” deklaracji.

Terminowe składanie deklaracji w systemie MOSS jest bardzo ważne. Dziesięciodniowe spóźnienie skutkuje wysłaniem ponaglenia przez państwo członkowskie identyfikacji. Kolejne ponaglenia wysyłane są już przez państwo członkowskie konsumpcji, które też nakłada kary i dodatkowe opłaty zgodnie z obowiązującymi w tym kraju procedurami i przepisami. Nagminne zaleganie z zapłatą VAT należnego może skutkować nawet wykluczeniem z procedury MOSS - stanie się tak, jeśli podatnik otrzyma ponaglenia dotyczące trzech kolejnych kwartałów i nie złoży deklaracji w terminie 10 dni od wystosowania każdego z nich.

Do rozliczania VAT w systemie MOSS służą deklaracje:

VIU-D - Deklaracja dla rozliczania podatku VAT w zakresie procedury unijnej

VIN-D - Deklaracja dla rozliczania podatku VAT w zakresie procedury nieunijnej

Zawierają one informacje na temat usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz osób niebędących podatnikami.

Szczegółowy zakres informacji zawartych w deklaracjach VIU-D i VIN-D został określony załączniku III do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE)nr 815/2012 z dnia 13 września 2012 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do procedur szczególnych dotyczących podatników niemających siedziby, którzy świadczą usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne na rzecz osób niebędących podatnikami (Dz. Urz. UE L nr 249/3).

Złożony przez usługodawcę formularz dostaje unikalny numer referencyjny. Numer ten jest niezbędny podczas dokonywania płatności podatku VAT.

Deklaracje na formularzach VIU-D oraz VIN-D będzie można składać od 1 kwietnia 2015 r. - będzie to rozliczenie za pierwszy kwartał roku 2015.

Jak wspomnieliśmy, deklaracje VIU-D i VIN-D w ramach procedury MOSS składa się wyłącznie drogą elektroniczną. Taka wysyłka może być dokonana przez osobę upoważnioną do tego. Od 1 stycznia 2015 roku obowiązuje nowy druk pełnomocnictwa ds. deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej UPL-1₍₄₎ oraz nowy druk zawiadomienia o odwołaniu tegoż pełnomocnictwa OPL-1₍₃₎. Zmiany w formularzach zostały dokonane głównie w celu umożliwienia podatnikom składania deklaracji VIU-D i VIN-D w procedurze MOSS. Ustanowiony przez podatnika pełnomocnik przesyła deklaracje drogą elektroniczną do tegoż systemu.

Dowiedz się więcej o nowych drukach UPL- 1 i OPL-1

Korygowanie deklaracji VIU-D i VIN-D

W razie potrzeby deklarację złożoną w ramach procedury MOSS można skorygować w terminie 3 dni od dnia, w którym upłynął termin na jej złożenie. Korektę do pierwotnej deklaracji należy złożyć drogą elektroniczną. Państwo członkowskie identyfikacji przesyła korektę do odpowiedniego państwa członkowskiego konsumpcji. Płatności wynikające ze złożonej korekty reguluje się w państwie członkowskim identyfikacji. Natomiast w przypadku zwrotów należnych podatnikowi państwo członkowskie konsumpcji wypłaca je bezpośrednio podatnikowi.