Dnia 1 stycznia 2017 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 780). Ten nowy akt prawny wprowadzi ograniczenie w możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów niektórych wydatków, za które zapłata następuje w formie gotówkowej.
W myśl nowych regulacji, prowadzący działalność gospodarczą podatnicy PIT oraz podatnicy CIT nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu z jednorazowej transakcji przekraczającej 15.000 zł, jeśli zapłata zostanie dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Dotyczy to transakcji między przedsiębiorcami i odnosi się do zapłaty zarówno całości, jak i części należności – bez względu na ilość płatności wynikających z danej transakcji.
Odpowiednie regulacje w tym zakresie od 1 stycznia 2017 r. znajdą się w art. 22p ustawy o PIT oraz art. 15d ustawy o CIT.
Ogólna zasada dotycząca takich transakcji znajdzie się w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w brzmieniu od 1 stycznia 2017 r.:
Art. 22. 1. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
W stosunku do obecnego stanu prawnego kwota limitu ulegnie znacznemu obniżeniu – aktualne regulacje przewidują bowiem limit dla regulowania należności w formie gotówkowej w wysokości 15.000 euro.
Brak prawa do zaliczenia w koszty uzyskania przychodów kosztu z transakcji, za którą zapłata nastąpiła w formie gotówkowej, dotyczyć będzie całej kwoty transakcji – nie tylko „nadwyżki” ponad ustawowy limit 15.000 zł. Kosztem podatkowym w takim wypadku nie będzie cała wartość transakcji.
Należy również podkreślić, iż kwestia wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów powinna być rozpatrywana jedynie do tej części płatności, która może zostać uznana za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu ustaw o podatkach dochodowych, czyli do wartości w kwocie netto. Ustalenie tej kwestii może okazać się istotne np. w przypadkach, gdy wartość netto transakcji nie przekracza limitu 15.000 zł, natomiast wartość brutto – już tak.
Zgodnie z art. 22p ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 2 ustawy o CIT, w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu z transakcji, której wartość przekroczyła 15.000 zł, a zapłata nastąpiła w formie gotówkowej, podatnik ma obowiązek odpowiednio zmniejszyć koszty uzyskania przychodów, a w razie braku takiej możliwości – zwiększyć przychody. Zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów należy dokonać w miesiącu, w którym nastąpiła płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Limit 15.000 zł a kompensata i barter
Nowe regulacje wzbudziły wśród podatników pewne wątpliwości. Część z nich Ministerstwo Finansów rozwiało publikując na swojej stronie internetowej artykuł w dziale Aktualności. Pytanie dotyczyło ograniczania kosztów podatkowych w przypadku transakcji regulowanych kompensatą bądź na podstawie umowy barterowej.
Resort wyjaśnił, iż nowe przepisy odwołują się do pojęcia „płatności”, a zatem obejmują wyłącznie zobowiązania regulowane poprzez dokonywanie zapłaty. Nie obejmują natomiast innych form regulowania zobowiązania, takich jak kompensata czy barter. Mimo iż przy zastosowaniu takich rozwiązań dochodzi do uregulowania zobowiązania, to strony nie dokonują płatności mających związek z rachunkiem płatniczym. Do sytuacji takich nie ma więc zastosowania ograniczanie kosztów podatkowych.
Limit transakcji a zapłata przez PayU i PayPal
Resort finansów we wspomnianej informacji odniósł się również do kwestii dokonywania płatności za pomocą instrumentów takich jak m.in. karty płatnicze czy systemy pośredniczące w płatnościach, np. PayPal, PayU itp. Wyjaśniono, iż w przypadku takich płatności spełniony będzie wymóg dokonania ich za pośrednictwem rachunku płatniczego.
