Początek roku 2019 przyniesie podatnikom ważne zmiany dotyczące uwzględniania w kosztach podatkowych wydatków na zakup i eksploatację samochodów osobowych. Zostaną one wprowadzone mocą ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159).
Od 1 stycznia 2019 r. zmienią się m.in. zasady rozliczania dla celów PIT i CIT wydatków związanych z leasingiem samochodu osobowego oraz jego użytkowaniem. Kwestia ta jest istotna dla bardzo wielu polskich przedsiębiorców – zawieranie umów leasingowych jest bowiem obecnie powszechnym sposobem na wprowadzenie do działalności środka transportu.
Leasing operacyjny w kosztach uzyskania przychodów
Zgodnie z art. 23b ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 17b ust. 1 ustawy o CIT w obecnym brzmieniu, ustalone w umowie leasingu operacyjnego opłaty ponoszone przez korzystającego z pojazdu stanowią koszty uzyskania przychodów. Zalicza się je w koszty w pełnej wysokości, niezależnie od wartości leasingowanego pojazdu. Oczywiście warunkiem jest istnienie związku pomiędzy poniesionym wydatkiem a przychodem podatnika. Opłaty leasingowe mogą być zaliczone w koszty, jeśli przedmiot leasingu wykorzystywany jest w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów.
Od 1 stycznia 2019 r. opłaty leasingowe dalej będą stanowiły koszty uzyskania przychodów przedsiębiorcy. Do ustawy o PIT zostanie jednak dodany art. 23 ust. 1 pkt 47a w brzmieniu:
Art. 23. 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
(...)
47a) dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy;
Analogiczna regulacja znajdzie się w art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o PIT. Zmiana ta ma związek z podwyższeniem limitu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodów osobowych zaliczonych przez podatnika do środków trwałych z obecnych 20.000 euro do 150.000 zł.
Limit 150.000 zł będzie się stosowało do tej części opłaty leasingowej, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego, nie będzie jednak dotyczył części odsetkowej takiej opłaty. Zdaniem twórców ustawy nowelizacyjnej, regulacja ta ma być odzwierciedleniem idei zrównania zasad podatkowego rozliczania korzystania z samochodów – niezależnie od tytułu prawnego, na postawie którego następuje.
Kwota 150.000 zł ma obejmować także kwotę VAT naliczonego niepodlegającego odliczeniu zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o VAT.
Ustawa nowelizacyjna zawiera także przepisy przejściowe, zgodnie z którymi w odniesieniu do umów leasingu itp. zawartych przed 1 stycznia 2019 r. stosować się będzie dotychczasowe regulacje. Natomiast do umów zawartych, odnowionych bądź zmienionych od tej daty, stosować się będzie nowe przepisy – opłaty leasingowe będą kosztem podatkowym do limitu 150.000 zł.
Ubezpieczenie leasingowanego samochodu w kosztach podatkowych
Wydatki poniesione na ubezpieczenie samochodu osobowego stanowią koszt uzyskania przychodu podatnika. Przy czym, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 ustawy o CIT w obecnym brzmieniu, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów składki na ubezpieczenie samochodu w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 zł w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. Od 1 stycznia 2019 r. limit ten ma zostać podniesiony do 150.000 zł.
Ograniczenie to dotyczy generalnie składek na ubezpieczenie AC – jego wysokość ustalana jest bowiem w oparciu o wartość samochodu osobowego przyjętą dla celów ubezpieczenia. Nie ma więc zastosowania do składek OC czy NNW.
Wydatki związane z używaniem leasingowanego samochodu
Istotne zmiany zostaną od 1 stycznia 2019 r. wprowadzone w art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
46a) 25% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika;
Analogiczna regulacja znajdzie się w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT. Wprowadzenie powyższego przepisu oznacza, iż od 1 stycznia 2019 r. podatnik nie będzie już mógł zaliczyć do kosztów podatkowych pełnej kwoty wydatku poniesionego na używanie samochodu osobowego. Zaliczeniu podlegać będzie 75% wydatku.
Wydatek na używanie samochodu osobowego będzie kosztem podatkowym w pełnej kwocie pod warunkiem, iż auto to będzie wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej podatnika. W takim wypadku konieczne będzie spełnienie warunków określonych w ustawie o VAT (złożenie VAT-26, określenie celów używania i prowadzenie szczegółowej ewidencji przebiegu pojazdu).
Powyższe dotyczy oczywiście również samochodów leasingowanych. Należy przy tym podkreślić, iż wydatki związane z używaniem takiego auta będą zaliczane do kosztów w wysokości 75% także wtedy, gdy zostaną wkalkulowane w opłaty leasingowe. Ograniczenie takie nie będzie jednak dotyczyć rat leasingowych jako takich.
Odliczenie VAT od samochodów leasingowanych
W 2019 r. nie ulegną zmianie zasady odliczania VAT naliczonego od wydatków związanych z użytkowaniem leasingowanego samochodu. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnik może odliczyć VAT od wydatków związanych z samochodem osobowym w takim zakresie, w jakim pojazd ten służy czynnościom opodatkowanym. Zasadniczo podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty VAT naliczonego wynikającej z otrzymanej faktury, dokumentującej wydatek związany z pojazdem samochodowym.
Zgodnie z art. 86a ust. 2 tejże ustawy:
2. Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa w ust. 1, zalicza się wydatki dotyczące:
1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Przedsiębiorcom przysługuje prawo do odliczenia 100% VAT wynikającego z faktur dokumentujących używanie samochodów osobowych, o ile są one wykorzystywane wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Warunkiem jest określenie zasad używania pojazdu i prowadzenie ewidencji jego przebiegu. Elementy, jakie musi zawierać taka ewidencja, zostały określone w art. 86a ust. 7 ustawy o VAT.
