Podatnik, który zakłada działalność polegającą na sprzedaży towarów lub świadczeniu usług dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, ma obowiązek ewidencjonować obrót i kwotę podatku za pomocą urządzenia fiskalnego. Zasada ta została zapisana w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Ustawodawca przewidział jednak możliwość korzystania ze zwolnień z tego obowiązku dla niektórych czynności i niektórych grup podatników. Zwolnienia z kas są jedynie przejściowe, a Ministerstwo Finansów z każdym nowym rozporządzeniem w tej sprawie likwiduje część z nich.

Od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r. kwestię korzystania ze zwolnień z kas reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014 r. poz. 1544).

 

Kto musi mieć kasę fiskalną w 2016 r.

Podatnik, który rozpoczyna działalność, przede wszystkim powinien ustalić, czy może korzystać z jakiegokolwiek zwolnienia z kasy fiskalnej. Ustawodawca przewidział bowiem wyłączenia z takich zwolnień dla niektórych czynności - zostały one wymienione w § 4 rozporządzenia. Poza nielicznymi wyjątkami, wykonywanie takich czynności pozbawia przedsiębiorcę prawa do korzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy - nie ma przy tym znaczenia wysokość osiąganego obrotu, sposób zapłaty, proporcja sprzedaży czy inne czynniki.

 

Czynności wymienione w § 4 rozporządzenia dzielą się na takie, które należy ewidencjonować na kasie już od pierwszej sprzedaży oraz na takie, wobec których obowiązek instalacji kasy został przesunięty w czasie.

 

Do pierwszej grupy należą czynności wymienione w § 4 pkt 1 i 2 lit. a i b:

§ 4. Zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i § 3, nie stosuje się w przypadku:

1) dostawy:

a) gazu płynnego,

b) części do silników (PKWiU 28.11.4),

c) silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów (PKWiU 29.10.1),

d) nadwozi do pojazdów silnikowych (PKWiU 29.20.1),

e) przyczep i naczep; kontenerów (PKWiU 29.20.2),

f) części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (PKWiU 29.20.30.0),

g) części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0),

h) silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach (PKWiU 30.91.3),

i) sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części
do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),

j) sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),

k) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej "ustawą",

l) zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,

m) wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,

n) wyrobów tytoniowych (PKWiU 12.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,

o) perfum i wód toaletowych (PKWiU 20.42.11.0), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów

- z wyjątkiem dostawy, o której mowa w lit. b-l, będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 35 załącznika do rozporządzenia;

2) świadczenia usług:

a) przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia,

b) przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami,

(…)

 

Przykład:

Pan Janusz od 7 marca 2016 r. zamierza świadczyć usługi przewozu osób taksówką. Kasę fiskalną musi mieć już 7 marca - jeszcze zanim pierwszy klient wsiądzie do auta - i za jej pomocą ewidencjonować sprzedaż już od pierwszej czynności.

 

Natomiast w przypadku wykonywania usług wymienionych w § 4 pkt 2 lit. c - j, kasę fiskalną należy wprowadzić w działalności w ciągu 2 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym wykonano pierwszą czynność:

§ 4. Zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i § 3, nie stosuje się w przypadku:

(…)

2) świadczenia usług:

(…)

c) naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania),

d) w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,

e) w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,

f) w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,

g) prawniczych, z wyłączeniem usług określonych w poz. 28 załącznika do rozporządzenia,

h) doradztwa podatkowego,

i) związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:

- świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz

- usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),

j) fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych

- z wyjątkiem świadczenia usług na warunkach określonych w poz. 35 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy, oraz świadczenia usług, o których mowa w lit. i, świadczonych na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 45 załącznika do rozporządzenia.

 

Przykład

Pani Monika otwiera prywatny gabinet stomatologiczny - pierwszego pacjenta przyjmie 1 kwietnia 2016 r. Kasę fiskalną musi wprowadzić do gabinetu najpóźniej 1 lipca 2016 r.

 

Więcej o wyłączeniach ze zwolnień czytaj w Poradniku

 

Czynności zwolnione z kas fiskalnych w 2016 r.

W załączniku do rozporządzenia wymieniono czynności, których nie trzeba ewidencjonować na kasie fiskalnej bez względu na wysokość obrotu podatnika i inne czynniki. Przedsiębiorca, który zakłada działalność polegającą na dostawie towarów lub świadczeniu usług, które zostały w tym katalogu wymienione, nie musi mieć kasy fiskalnej. Wśród takich czynności znalazły się m.in. niektóre usługi związane z rolnictwem, usługi finansowe, ubezpieczeniowe, pocztowe i kurierskie, telekomunikacyjne czy wynajem nieruchomości.

 

Natomiast podatnik, który oprócz czynności wymienionych w I części załącznika do rozporządzenia będzie wykonywał też inne czynności - spoza tego katalogu - może skorzystać ze zwolnienia przedmiotowo-podmiotowego, o którym mowa w § 3 ust. 3 i 4 rozporządzenia:

§ 3. 1. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r.:

(…)

3) podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, wymienione w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział obrotu z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitym obrocie podatnika realizowanym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany dalej "udziałem procentowym obrotu", był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80%;

4) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2014 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy obrotu:

a) za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania tych czynności,

b) za okres do końca roku, w przypadku gdy okres wykonywania tych czynności w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy

- będzie wyższy niż 80%.

 

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność powinien więc ustalić, czy może spodziewać się obrotu z czynności zwolnionych z kasy stanowiącego więcej niż 80% całości obrotu na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Jeżeli po 6 miesiącach lub po zakończeniu roku okaże się, iż udział procentowy obrotu z czynności zwolnionych z kasy jest równy lub niższy niż 80%, kasę fiskalną należy wprowadzić w ciągu 2 miesięcy.

 

Przykład

Spółka ABC dnia 21 lipca 2015 r. rozpoczęła świadczenie usług z zakresu edukacji oraz - w znacznie mniejszym zakresie - usług ksero. Po przeliczeniu udziału procentowego obrotu po 31 grudnia 2015 r. okazało się, iż obrót z usług z zakresu edukacji wyniósł 78% całości obrotu. Spółka będzie musiała ewidencjonować usługi ksero za pomocą kasy od 1 marca 2016 r.

 

Rozporządzenie przewiduje też możliwość korzystania ze zwolnień z kas dla szczególnych czynności - zostały one wymienione w II cz. załącznika do tego aktu prawnego. Znalazła się tam m.in. sprzedaż wysyłkowa, świadczenie usług, za które zapłata następuje wyłącznie przelewem czy dostawa nieruchomości. Po spełnieniu dodatkowych wymogów określonych dla każdego takiego zwolnienia, podatnik może prowadzić sprzedaż bez kasy fiskalnej.

 

Zobacz pełny katalog czynności zwolnionych z kas fiskalnych w 2016 r.

 

Zwolnienie ze względu na obrót w 2016 r.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność, który nie zamierza wykonywać czynności wyłączonych ze zwolnień z kas i nie będzie też korzystał ze zwolnień dla czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia, może korzystać ze zwolnienia podmiotowego. Zgodnie z § 3 ust. 2 rozporządzenia, przysługuje ono podatnikom rozpoczynającym sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany obrót z tej sprzedaży nie przekroczy - w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym - kwoty 20.000 zł netto. 

 

Aby ustalić wysokość limitu do zwolnienia z kasy fiskalnej w 2016 r., należy kwotę 20.000 zł podzielić przez liczbę dni w roku (w 2016 r. jest to 366), a następnie przemnożyć przez liczbę dni wykonywania działalności - od dnia pierwszej sprzedaży do końca roku.

 

Przykład

Pan Marek dnia 9 marca 2016 r. rozpoczyna sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Do końca roku pozostało 298 dni. Limit dla Pana Marka wynosi 16.284,15 zł (20.000 zł / 366 x 298).

 

W przypadku przekroczenia limitu kasę fiskalną należy wprowadzić w działalności w ciągu 2 miesięcy - licząc od końca miesiąca, w którym przekroczono limit.

 

Przykład

Dnia 16 września 2016 r. łączny obrót pana Marka przekroczył 16.284,15 zł. Kasę fiskalną musi wprowadzić w działalności najpóźniej 1 grudnia 2016 r.

 

Dowiedz się więcej o wyliczaniu limitu proporcjonalnego w 2016 r.

 

Należy przy tym podkreślić, że do obrotu liczonego na potrzeby zastosowania zwolnienia z kas fiskalnych w 2016 r. nie uwzględnia się obrotu ze sprzedaży na rzecz innych podmiotów gospodarczych oraz z czynności wymienionych w poz. 36 i 49 załącznika do rozporządzenia:

Poz. 36: Dostawa nieruchomości

Poz. 49: Dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji

 

Znajdź kasę fiskalną dla siebie - sprawdź naszą ofertę!

 

Aktualnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie zwolnień z kas traci moc 1 stycznia 2017 r. Nie wiadomo, czy po tym terminie przedsiębiorcy dalej będą mogli z takich zwolnień korzystać - jeżeli Ministerstwo Finansów nie wyda nowego rozporządzenia, obowiązywać zacznie zasada ogólna zapisana w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą każdy podatnik prowadzący sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych musi stosować kasę fiskalną w swej działalności - bez względu na obrót, rodzaj wykonywanych czynności czy jakiekolwiek inne okoliczności.

 

Dowiedz się też, komu przysługuje ulga na kasę fiskalną w 2016 r.