Nowością jest możliwość wystawienia faktury nawet 30 dni przed dokonaniem dostawy, ale także 15 dni po zakończeniu miesiąca, w którym dostawa została dokonana.

 

 

Zmiany są wynikiem przede wszystkim, znanej już, Ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35), ale nie tylko. Akt prawny zmieniający również przepisy VAT to Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2013 poz. 1027) oraz Ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2013 poz. 1608) opublikowana 20 grudnia 2013 r. 
Czekamy nadal na ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, której rządowy projekt z dnia 07.02.2014 r. został w tym samym dniu, wg informacji na stronie sejmu, przekazany Prezydentowi i Marszałkowi Senatu.

Nowa ustawa wprowadzi, przede wszystkim, zmiany w odliczaniu VAT od samochodów od 01.04.2014 r., dlatego podatnicy z niecierpliwością czekają na przepis, który rozwieje wątpliwości dot. tego, ważnego dla wszystkich, tematu. Zmianie ulegną również przepisy podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie definicji samochodu osobowego, ale też kodeks karny skarbowy, w którym dodane zostaną kary za niewykonanie obowiązków nałożonych nową ustawą.

 

Rozporządzenia wykonawcze do ustawy:

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. 2013, poz. 1485) opublikowane 09 grudnia 2013 r. 

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazów towarów do celów poboru podatku od towarów i usług w imporcie (Dz. U.  2013 poz. 1589) opublikowane 18 grudnia 2013 r.

Wyczekiwane pozostałe rozporządzenia dot. m.in. zwolnień z VAT sprzedaży samochodów, zostały opublikowane dopiero 30 i 31 grudnia 2013r.:

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16.12.2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz. U. z 2013 r. poz. 1656) opublikowane 30 grudnia 2013 r.

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16.12.2013 r. w sprawie potwierdzania zidentyfikowania określonego podmiotu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (Dz. U. z 2013 r. poz. 1662) opublikowane 30 grudnia 2013 r.

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20.12.2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r. poz. 1722) opublikowane 31 grudnia 2013 r.

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23.12.2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1719) opublikowane 31 grudnia 2013 r.

 

Uwaga!

Wszystkie te przepisy, niezależnie czy znamy już ich treść, czy nie, wchodzą w życie 1 stycznia 2014 r.

 

Wszystko o fakturowaniu od 1 stycznia 2014 r.

 

Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług ma istotny wpływ na sposób wystawiania faktur przez podatników. Zmiany obejmą nie tylko płatników VAT, ale również podatników zwolnionych z podatku. Regulacje dotyczące faktur zostały przeniesione z rozporządzenia w sprawie faktur do art. 106a - 106q ustawy o VAT. 

Jako uzupełnienie przepisów z ustawy 09 grudnia 2013 r. zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. 2013, poz. 1485), które także wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.

Warto już dzisiaj zapoznać się z nowymi przepisami, aby od 1 stycznia 2014 roku prowadzić swoją działalność zgodnie ze wszystkimi wymogami ustawodawcy.

 

Wystawianie faktur

Zgodnie z art. 106g ust. 1 znowelizowanej ustawy o VAT, faktury wystawia się w dwóch egzemplarzach - jeden otrzymuje nabywca, a drugi pozostaje w dokumentacji sprzedawcy.

W wyjątkowych przypadkach, o których mowa w art. 106c ustawy fakturę wystawia się w trzech egzemplarzach - jeden otrzymuje nabywca, drugi dłużnik, a trzeci pozostaje w dokumentacji u podatnika będącego sprzedawcą. Zasada ta została zapisana w art. 106g ust. 2 ustawy.

Przepis art. 106g ust. 3 ustawy reguluje kwestię przesyłania faktur elektronicznych:
3. W przypadku faktur przesyłanych w formie elektronicznej:
1) podatnik dokonujący sprzedaży lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia przesyła je lub udostępnia nabywcy,
2) nabywca, o którym mowa w art. 106d ust. 1, przesyła je lub udostępnia podatnikowi, który upoważnił go do wystawiania faktur, z uwzględnieniem zasad wynikających z procedury zatwierdzania faktur przez podatnika dokonującego sprzedaży,
3) nabywca, o którym mowa w art. 106k ust. 1, przesyła je lub udostępnia wystawcy faktury,
4) podmiot, o którym mowa w art. 106c, przesyła je lub udostępnia nabywcy i dłużnikowi - zachowując je jednocześnie w swojej dokumentacji.

Natomiast przepis art. 106g ust. 4 ustawy reguluje kwestię wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu na rzecz nabywcy, o którym mowa w art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy. W takim przypadku podatnik przesyła kopię wystawionej faktury lub dane w niej zawarte do wyznaczonej jednostki, o której mowa w art. 97 ust. 17 ustawy - w terminie 14 dni od dnia dokonania dostawy.

  

Nowe definicje

Nowością jest zdefiniowanie w dodanym punkcie 31 art. 2 ustawy pojęcia „faktura”:

Art. 2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
(…)
31) fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie;

Z kolei przepis art. 2 pkt 32 ustawy  zawiera definicję faktury elektronicznej:

32) fakturze elektronicznej - rozumie się przez to fakturę w formie elektronicznej wystawioną i otrzymaną w dowolnym formacie elektronicznym;

Zarówno faktura w formie papierowej, jak i faktura elektroniczna, muszą zawierać elementy wymagane ustawą, o których powiemy dalej. Należy przy tym podkreślić, iż faktura może zostać uznana za elektroniczną, jeśli została wystawiona i otrzymana w formacie elektronicznym. Wybór tego formatu jest dowolny i należy do podatnika. Ważne jest jednak, iż taka faktura nie może zostać w żaden sposób wprowadzona do obrotu w formie papierowej, np. wydrukowana i przesłana pocztą. Jeśli tak się stanie, faktura taka nie będzie już fakturą elektroniczną.

Zdefiniowanie pojęcia faktury w ustawie o VAT może pomóc wielu podatnikom upewnić się, iż faktury elektroniczne są tak samo ważnymi i wiążącymi dokumentami księgowymi, jak faktury papierowe. Ustawodawca dał podatnikom dużą dowolność w wyborze systemu przesyłania faktur elektronicznych. Należy jednak pamiętać o powyższej zasadzie, która wynika z art. 2 pkt 32 ustawy.

 

Wymogi formalne

Katalog danych, które muszą znaleźć się na fakturze, został zamieszczony w art. 106e znowelizowanej ustawy o VAT. W tym aspekcie nie musimy spodziewać się rewolucji - przepisy ustawy od 1 stycznia 2014 r. w zasadzie powielają regulacje § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.03.2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur… (Dz.U. 2011 nr 68 poz. 360 ze zm.), które obowiązuje do 31 grudnia 2013 r.

Przepisy ustawy wskazują:

Art. 106e. 1. Faktura powinna zawierać:
1) datę wystawienia;
2) kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5) numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
6) datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8) miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9) cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10) kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11) wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12) stawkę podatku;
13) sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14) kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15) kwotę należności ogółem;

 

Dodatkowe dane na fakturach

Dodatkowe oznaczenia na fakturach wystawianych przez niektórych podatników zawarte są w punktach 16 – 24 ust. 1 w art. 106e ustawy o VAT. Mowa o nich poniżej.

Istotnym zmianom ulegną regulacje dotyczące stosowania na fakturze oznaczenia „metoda kasowa”, które znajdują się w punkcie 16 art. 106e ust. 1 ustawy. Od 1 stycznia 2014 r. oznaczenie to będzie stosowane - jak dotychczas - w przypadku czynności wykonywanych przez małych podatników rozliczających się metodą kasową,  co do których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy. Ponadto będzie ono stosowane także w przypadku czynności, dla których obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy.

Zasadą jest, że faktury wystawia sprzedawca towarów lub usług. Istnieje jednak możliwość, aby faktury były wystawiane w imieniu i na rzecz sprzedawcy przez nabywcę towarów lub usług. Od 01.01.2014 r. zgodnie z nowym art. 106d ustawy o VAT, podmiot będący nabywcą towarów lub usług od podatnika, może wystawiać w jego imieniu i na jego rzecz faktury w przypadkach określonych w art. 106d ust 1, jeżeli zawarta została umowa między tymi stronami. Taka faktura zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 17 musi zawierać określenie „samofakturowanie”.

Pkt 18 art. 106e ust 1 mówi o konieczności zawarcia zwrotu „odwrotne obciążenie” w przypadku wystawiania faktur, dla których obowiązanym  do rozliczenia podatku VAT jest nabywca zarówno towaru jak i usługi.

 

Pamiętaj!

Jeżeli  dostawa towaru lub świadczenie usługi jest zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 oraz przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 na podstawie art. 106e ust. 1 pkt 19 konieczne jest wskazanie na fakturze:

a) przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,
b) przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub
c) innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia.

Punkty 20 – 24 ust. 1 w art. 106e dotyczą danych na fakturach wystawianych przez:  organy egzekucyjne, przedstawiciela podatkowego w imieniu i na rzecz podatnika, przy wewnątrzwspólnotowej dostawie nowych środków transportu, w przypadku wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej (wystawiane przez podatnika drugiego w kolejności) w przypadku procedury uproszczonej, podatników zarejestrowanych na potrzeby VAT UE dokonujących WDT lub świadczących usługi na rzecz podmiotu z UE, który ma obowiązek rozliczenia podatku od tej transakcji.

Ust. 2 art. 106e mówi o fakturach dot. świadczenia usług turystyki, gdzie do ustalenia podstawy opodatkowania bierzemy pod uwagę art. 119 ust. 1, tj. kwotę marży. Faktura taka powinna zawierać dane określone w ust. 1 pkt 1-8 i 15-17, a także wyrazy "procedura marży dla biur podróży".

Jeśli podatnik sprzedaje towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki, co do których podstawę opodatkowania określa art. 120 ust. 4 i 5, tj. wartość marży, w fakturze wg ust. 3 z art. 106e powinny się znaleźć dane wymienione w ust. 1 pkt 1-8 i 15-17, a także odpowiednio określenie "procedura marży - towary używane", "procedura marży - dzieła sztuki" lub "procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki".

 

Faktury do paragonów

Sprzedaż rejestrowaną przy zastosowaniu kasy fiskalnej można dokumentować również fakturą - na przykład na żądanie nabywcy. Regulacje dotyczące wystawiania faktur do paragonów znajdują się w art.  106h ustawy o VAT. Zgodnie z art. 106h ust. 1 ustawy do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika będącego sprzedawcą dołącza się oryginał paragonu fiskalnego dokumentującego daną sprzedaż. W takim przypadku paragonu nie wydajemy nabywcy - pozostaje on w dokumentacji podatnika.

Powyższa zasada nie dotyczy przypadków, gdy faktura emitowana jest przez kasę rejestrującą, a wartość sprzedaży i kwota podatku zostają zapisane na raporcie dobowym drukowanym przez to urządzenie.

Zgodnie z art. 106h ust. 3 ustawy paragon należy pozostawić w dokumentacji wraz z danymi identyfikującymi fakturę, jeżeli została ona wystawiona w formie elektronicznej.

W przypadku, gdy paragon fiskalny zostanie uznany za fakturę uproszczoną zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy, przepis wspomnianego art. 106h ust. 1 tego aktu prawnego nie znajduje zastosowania.

 

Niektóre regulacje dotyczące fakturowania nie ulegną jednak zmianie.

W art. 106e ust. 11 zachowano dotychczasowy sposób wykazywania i zaokrąglania kwoty podatku.

Od 1 stycznia 2014 roku w dalszym ciągu nie będzie obowiązku umieszczania numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach dokumentujących nabycie paliw.

 

Faktury zaliczkowe

W przypadku otrzymania całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, podatnik ma obowiązek wystawić fakturę. Zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2014 r., fakturę zaliczkową należy wystawić najpóźniej 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano zapłatę. Natomiast przepis art. 106i ust. 7 ustawy wskazuje, że faktura taka nie może być wystawiona wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem zapłaty.

Należy jednak pamiętać, że niezależnie od daty wystawienia faktury zaliczkowej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zaliczki, przedpłaty itp.

W niektórych przypadkach podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej. Dotyczy to wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - mowa o tym w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, oraz przypadków, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy.

W przepisie tym wymienione są usługi, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu:

a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług:
- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

W wyżej wymienionych przypadkach nie ma obowiązku wystawiania faktury dokumentującej otrzymanie zapłaty na poczet wykonania usługi, tj. zaliczki.

 

Faktury uproszczone

Nowe przepisy w dalszym ciągu umożliwiają podatnikom wystawianie tak zwanych faktur uproszczonych, w przypadku, gdy kwota zapłaty nie przekroczy 450 zł lub 100 euro, jeśli kwota określona jest w tej walucie. Regulacje dotyczące faktur uproszczonych znajdują się w art. 106 ust. 5 i 6 znowelizowanej ustawy o VAT.

W art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy czytamy:
5. Faktura może nie zawierać:
(…)
3) w przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo kwoty 100 euro, jeżeli kwota ta określona jest w euro - danych określonych w ust. 1 pkt 3 dotyczących nabywcy i danych określonych w ust. 1 pkt 8, 9 i 11-14, pod warunkiem że zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku.

Oznacza to, iż faktura uproszczona musi zawierać jedynie dane wymienione w art. 106e ust. 1 pkt 1, 2, 4 - 7 oraz 10 i 15 ustawy:

1) datę wystawienia;
2) kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę
4) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5) numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
6) datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
10) kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
15) kwotę należności ogółem;

Faktur uproszczonych nie wystawia się:

- dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej
- oraz w przypadkach, o których mowa w art. 106e ust. 6 ustawy:
- dla sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju
- dla sprzedaży, dla której nie jest na fakturze podawany jest numer, o którym mowa w art. 106e ust. 1 pkt 5 (numer NIP)
- dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
- dla sprzedaży towarów i świadczenia usług, o których mowa w art. 106a pkt. 2 lit. A ustawy

Należy przy tym podkreślić, że od 1 stycznia 2014 roku podatnik przy transakcji w kwocie do 450 zł w dalszym ciągu ma wybór, czy wystawi fakturę uproszczoną, czy zwykłą - z pełnym zakresem danych.

 

Faktury wewnętrzne

Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT nie zawierają szczegółowych wytycznych dotyczących transakcji, które mogą być dokumentowane fakturą wewnętrzną. To istotna zmiana, ponieważ obowiązujące do 1 stycznia 2014 roku rozporządzenie fakturowe wyznaczało katalog czynności, które mogły być taką fakturą dokumentowane.  Wśród tych czynności znajdowały się m.in. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, dostawa towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, świadczenie usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca czy udokumentowanie zwróconych kwot dotacji, subwencji itp. Brak takich regulacji w ustawie obowiązującej od 1 stycznia 2014 roku oznacza, iż podatnik może czynności tego typu dokumentować w dowolny sposób bez wystawiania faktury wewnętrznej.

 

Faktury korygujące

Zasady wystawiania faktur korygujących zasadniczo w 2014 roku nie ulegną zmianie. Ustawodawca przewidział jednak wprowadzenie nowego ważnego obowiązku - zgodnie z art. 106j ust. 2 znowelizowanej ustawy w dokumencie trzeba będzie wskazać przyczynę dokonania korekty.

Ponadto, przy dokonywaniu korekty mającej wpływ na wysokość podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego, konieczne będzie podanie odpowiednio kwoty korekty podstawy opodatkowania lub kwoty korekty podatku należnego z podziałem na stawki podatkowe i sprzedaż zwolnioną od podatku.

 

Noty korygujące

Przepisy art. 106k znowelizowanej ustawy o VAT regulują kwestię wystawiania faktur zwanych notami korygującymi. Notę taką wystawia nabywca w przypadku otrzymania faktury z błędnymi danymi, takimi jak np. nazwa, adres, NIP nabywcy, data dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi czy nazwa towaru lub usługi.

Dane, jakie powinna zawierać nota korygująca, zapisane są w art. 106k ust. 3 ustawy:

3. Faktura, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:
1) wyrazy "NOTA KORYGUJĄCA";
2) numer kolejny i datę jej wystawienia;
3) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy i numer za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, a także numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest
zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej;
4) dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura, o której mowa w ust. 1, określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-6;
5) wskazanie treści korygowanej informacji oraz treści prawidłowej.

Tak sporządzona nota korygująca musi zostać zaakceptowana, czyli podpisana, przez wystawcę faktury, która została wystawiona błędnie.

Istotne jest, iż noty korygującej nie wystawia się w przypadku pomyłek w zakresie danych wymienionych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15 ustawy, czyli m.in. ilości towarów, ceny, kwoty podatku czy kwoty należności ogółem - do faktury zawierających tego typu pomyłki sprzedawca wystawia fakturę korygującą.

Noty korygującej nie można też wystawić do faktury, która została wystawiona na podatnika innego niż faktyczny nabywca towaru bądź usługi. Notą taką można skorygować np. błędnie zapisane nazwisko, nieprawidłowy numer NIP czy błąd w adresie nabywcy, nie można natomiast skorygować danych nabywcy całkowicie, czyli wystawić noty korygującej do faktury, która została błędnie wystawiona na innego kontrahenta.

 

Duplikaty faktur

Zgodnie z art. 106l ustawy o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2014 r., w przypadku zagubienia lub zniszczenia faktury, należy wystawić ją ponownie. Taka ponownie wystawiona faktura powinna zawierać oznaczenie „DUPLIKAT” oraz datę wystawienia tego duplikatu.

Duplikat faktury wystawia podatnik lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia:

• - na wniosek nabywcy, zgodnie z danymi zawartymi w fakturze posiadanej przez podatnika
• - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy.

W przypadkach, o których mowa w art. 106d ust. 1 lub art. 106k ust. 1 ustawy o VAT, duplikat faktury może wystawić nabywca:

• - na wniosek podatnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy
• - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika.

Duplikat faktury może również wystawić podmiot, o którym mowa w art. 106c ustawy (organ egzekucyjny lub komornik sądowy):

• - na wniosek nabywcy lub dłużnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu tego podmiotu
• - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy lub dłużnika.

 

Faktury z mniejszą ilością danych

W niektórych przypadkach przepisy dopuszczają wystawianie faktur z mniejszą ilością danych. Ustawa o VAT wskazuje na możliwość wystawiania tak zwanych faktur uproszczonych. Zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 oraz art. 106e ust. 6 ustawy fakturę uproszczoną można wystawić w przypadku, gdy łączna kwota transakcji nie przekracza 450 zł lub 100 euro.

Inne przypadki, w których można wystawić fakturę z mniejszą ilością danych, niż te określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-15 ustawy, znajdujemy w nowym Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. z 9 grudnia 2013, poz. 1485). Rozporządzenie to wchodzi w życie 1 stycznia 2014 r., zostało wydane na podstawie przepisów art. 106o-106q ustawy o VAT i stanowi ich uzupełnienie. Przypadki, w których rozporządzenie przewiduje możliwość wystawiania faktur z mniejszą ilością danych, zostały opisane w § 3 tego aktu prawnego.

 

Towary i usługi zwolnione z VAT

Przepisy § 3 pkt 1 - 3 rozporządzenia fakturowego obowiązującego od 1 stycznia 2014 r. wskazują, iż węższy zakres danych mogą zawierać faktury dokumentujące dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych z VAT. W przepisach tych czytamy:

1) Faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2-6, 8-36 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy powinna zawierać:
a) datę wystawienia,
b) numer kolejny,
c) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
d) nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
e) miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
f) cenę jednostkową towaru lub usługi,
g) kwotę należności ogółem,
h) wskazanie przepisu ustawy, aktu wydanego na podstawie ustawy, przepisu dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn.
zm.) lub innej podstawy prawnej, zgodnie z którą podatnik stosuje zwolnienie od podatku;

2) Faktura dokumentująca świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7, 37-41 ustawy powinna zawierać:
a) dane, o których mowa w pkt 1 lit. a i b,
b) imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług,
c) nazwę usługi,
d) kwotę, której dotyczy dokument;

3) Faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy powinna zawierać dane, o których mowa w pkt 1 lit. a-g;

Bilety jednorazowe i faktury za przejazd autostradą

Kolejny przypadek, w którym faktura dokumentująca świadczenie usług może zawierać zakres danych węższy niż ten określony w art. 106e ust. 1 pkt 1 - 15 ustawy o VAT, został opisany w § 3 pkt 4 rozporządzenia fakturowego z 3 grudnia 2013 r. W przepisie czytamy, iż faktura dokumentująca:

4) przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać:
a) numer i datę wystawienia,
b) imię i nazwisko lub nazwę podatnika,
c) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku,
d) informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi,
e) kwotę podatku,
f) kwotę należności ogółem;

Kontrola i nadzór ruchu lotniczego

Ostatni przypadek wymieniony w rozporządzeniu w sprawie wystawiania faktur obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. dotyczy pobierania opłat trasowych przez uprawnione do tego jednostki. W § 3 pkt. 5 rozporządzenia czytamy, iż faktura dokumentująca:

5) świadczenie usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, z wyjątkiem usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 0%, wystawiana za okresy miesięczne przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL) w imieniu Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, powinna zawierać:
a) dane, o których mowa w pkt 4,
b) określenie nabywcy usług,
c) informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

 

Faktury VAT RR - bez zmian w 2014 r.

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, który nabywa produkty rolne od rolnika ryczałtowego, jest zobowiązany wystawić do tej transakcji fakturę w dwóch egzemplarzach. Oryginał otrzymuje dostawca, natomiast kopię - nabywca. Przepisy dotyczące wystawiania faktur VAT RR znajdują się w art. 116 ustawy. Artykuł ten nie uległ zmianie od nowego roku. Faktury dokumentujące dostawę towaru od rolnika ryczałtowego wystawia się na takich samych zasadach, jak przed 1 stycznia 2014 r.

Rolnicy ryczałtowi korzystają ze zwolnienia z podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy (z wyjątkiem grup, które zobowiązane są odrębnymi przepisami do prowadzenia ksiąg rachunkowych). Zgodnie w art. 117 pkt 1 ustawy rolnicy ryczałtowi są też zwolnieni z obowiązku wystawiania faktur.

Zgodnie z art. 116 ust. 2 i 3 ustawy, każda faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych od rolnika ryczałtowego powinna zawierać oznaczenie „Faktura VAT RR” oraz oświadczenie rolnika dokonującego dostawy towaru w brzmieniu:

"Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.”

Oświadczenie takie, zgodnie z art. 116 ust. 4 ustawy, może być także sporządzone jednorazowo w formie dokumentu - w przypadku, gdy między nabywcą a dostawcą zawarta jest umowa kontraktacji lub inna umowa o podobnym charakterze.

Faktura VAT RR wg art. 116 ust. 2 ustawy musi zawierać następujące dane:

1) imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2) numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
3) numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;
4) datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
5) nazwy nabytych produktów rolnych;
6) jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
7) cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
8) wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
9) stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
10) kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
11) wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
12) kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
13) czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Istotny jest również sposób rozliczania podatku wynikającego z faktury VAT RR. Przepis art. 116 ust. 6 ustawy wskazuje, iż podatnik będący nabywcą produktów rolnych wypłaca dostawcy będącemu rolnikiem ryczałtowym zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa, opodatkowanych tym podatkiem. Nabywca nie wypłaca jednak tego zwrotu z własnej kieszeni, ponieważ kwota zwrotu staje się u nabywcy podatkiem naliczonym, który podlega odliczeniu. Podatnik może dokonać odliczenia w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał, w którym dokonał zapłaty.

Musi jednak spełnić warunki określone we wspomnianym przepisie:

1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

 

Podmioty  obowiązane do wystawienia faktury

Przepisy § 4 obecnie obowiązującego Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.03.2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur… (Dz.U. 2011 nr 68 poz. 360 ze zm.) określają grupy podatników zobowiązanych do wystawiania faktur.

Są nimi:

- Zarejestrowany podatnik VAT czynny
- Podatnik, o którym mowa w art. 16 ustawy, przy dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu
- Zarejestrowany podatnik VAT zwolniony

Powyższe przestaje obowiązywać z końcem roku 2013.

 

UWAGA !

Od nowego roku przepisy o fakturowaniu  znajdziemy  w nowych art. 106a-106q ustawy o VAT.

 

Wg art. 106b ustawy od 1 stycznia 2014 roku fakturę ma obowiązek wystawić podatnik.

 

Przepis art. 106b ust. 1 znowelizowanej ustawy wskazuje, jakie czynności należy dokumentować fakturami od 1 stycznia 2014 r.:

Art. 106b. 1. Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2) sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

 

Pamiętaj !

Nie będzie jednak obowiązku dokumentowania fakturami czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy.

W znowelizowanej ustawie wprowadzono jednak przepis art. 106b ust. 3 pkt 2, który obliguje podatników do wystawienia faktury dla sprzedaży zwolnionej z VAT, jeśli nabywca zgłosi takie żądanie. Nabywca może zażądać wystawienia takiej faktury w terminie 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiła dostawa towaru, wykonano usługę lub dokonano zapłaty w całości lub w części.

Obowiązek wystawienia faktury dla sprzedaży zwolnionej na żądanie nabywcy nie dotyczy rolników ryczałtowych dostarczających produkty rolne i świadczących usługi rolnicze, ponieważ grupa ta jest zwolniona z obowiązku wystawiania faktur na mocy art. 117 pkt 1 i art. 118 ustawy.

 

Art. 106c ustawy mówi o wystawiających faktury w imieniu i na rzecz dłużnika organach egzekucyjnych i komornikach sądowych, a art. 106d ust. 1 o możliwości wystawiania faktur przez nabywcę po spełnieniu warunków określonych w tym przepisie i ust. 2 przez upoważnioną przez podatnika osobę trzecią.

  

Terminy wystawiania faktur

Dotychczasowa zasada ogólna mówiąca, że fakturę wystawia się nie później niż 7-ego dnia od wydania towaru lub wykonania usługi traci swój byt prawny z dniem 31.12.2013 r. Wynika ona z obowiązującego do końca 2013 r. Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.03.2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur… (Dz. U. 2011 nr 68 poz. 360 ze zm.)

Nowością od 01.01.2014 r. wg dodanego do ustawy art. 106i jest możliwość wystawienia faktury nawet 30 dni przed dokonaniem dostawy, ale także do 15 dni po zakończeniu miesiąca, w którym dostawa została dokonana lub usługa wykonana.

Okres, w którym mamy obowiązek od 01.01.2014 r. wystawić fakturę przedstawia poniższy schemat

 

Jedna z najbardziej rewolucyjnych zmian znowelizowanej ustawy o VAT dotyczy terminów wystawiania faktur. Od 1 stycznia 2014 roku fakturę będzie można wystawić do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa towaru lub wykonana została usługa, zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy. Faktury nie będzie można wystawić wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, zgodnie z art. 106i ust. 7 tego aktu prawnego.

 

Przykład:

Jeżeli wydanie towaru następuje w dniu 02 kwietnia, to czas na wystawienie faktury zawiera się w okresie od 03 marca do dnia 15 maja . W tym przypadku na wystawienie faktury mamy  aż 74 dni.

 

 

 

 

WAŻNE:

Wystawienie faktury przed lub po dostawie nie przenosi nam jednak obowiązku podatkowego, tak jak to było dotychczas w przypadku 7 dni od wykonania czynności, na dzień wystawienia faktury. Od 01.01.2014 r. obowiązek podatkowy powstanie zawsze z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi.

W przypadku otrzymania części zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, podatnik do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał tę kwotę, będzie miał obowiązek wystawić fakturę zaliczkową, zgodnie z art. 106i ust. 2 znowelizowanej ustawy.   Zgodnie z art. 106i ust. 7 tego aktu prawnego faktury zaliczkowej nie będzie można wystawić wcześniej niż 30. dnia przed otrzymaniem części zapłaty na poczet dostawy towaru lub wykonania usługi.  Ta sama zasada dotyczy nie tylko części zapłaty, ale także przypadku kiedy uregulowano całość należności przed dokonaniem czynności.

 

WAŻNE:

Wystawienie faktury zaliczkowej przed lub po otrzymaniu należności nie przenosi nam obowiązku podatkowego na dzień wystawienia faktury. Tak jak to jest obecnie, również od 01.01.2014 r. obowiązek podatkowy powstanie zawsze z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty na poczet dostawy lub usługi niezależnie od momentu wystawienia faktury.

 

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 znowelizowanej ustawy podatnik nie będzie zobowiązany do wystawienia faktury zaliczkowej dla zapłaty, która będzie dotyczyć wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy:

• • - dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
    - świadczenia usług telekomunikacyjnych, radiokomunikacyjnych,
    - najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
    - usług związanych z nieczystościami, wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
    - ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
    - stałej obsługi prawnej i biurowej,
    - dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

 

Uwaga !

W odniesieniu do niektórych czynności od 1 stycznia 2014 r. obowiązują szczególne terminy wystawiania faktur. Zostały one określone w art. 106i ust. 3, 4 i 5 znowelizowanej ustawy o VAT.

 

Zgodnie z tymi regulacjami, faktury wystawia się nie później niż:

30. dnia od dnia wykonania usługi - usługi budowlane lub budowlano-montażowe

60. dnia od dnia wydania towarów - dostawa książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)

90. dnia od dnia wykonania czynności - drukowanie książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których będzie stosowany art. 28b, stanowiących import usług

Z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, tj.

a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług:

- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

120. dnia od pierwszego dnia wydania towarów - w przypadku dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), jeśli umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw

7. dnia od dnia określonego w umowie zwrotu opakowania - w przypadku, gdy nabywca nie zwróci objętego kaucją opakowania zwrotnego

60. dnia od dnia wydania opakowania, jeśli w umowie nie będzie określonego terminu zwrotu, a nabywca nie dokona zwrotu opakowania zwrotnego objętego kaucją

wg zasad określonych w art. 106i ust. 1 i 2, jeśli żądanie wystawienia faktury, o którym mowa w art. 106b ust. 3, zgłoszone zostało do końca miesiąca, w którym wykonano usługę, dostarczono towar albo otrzymano zaliczkę, przedpłatę itp.

15. dnia od dnia zgłoszenia żądania, jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, w którym dostarczono towar  lub wykonano usługę

Nabywca może zażądać wystawienia takiej faktury (na żądanie) w terminie 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiła dostawa towaru, wykonano usługę lub dokonano zapłaty w całości lub w części. Mówi  o tym:

Art. 106b ust. 3. Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1) czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118
- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

 

Wcześniej niż na 30. dni przed wykonaniem usługi, zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy,  będzie można wystawić fakturę dokumentującą czynności wymienione w art. 19a ust. 3, 4 i 5 pkt 4 tego aktu prawnego, czyli:

ust. 3. Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

ust. 4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2.

ust. 5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

(…)

pkt 4:

a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług:

- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Wystawienie faktury w takim wcześniejszym terminie będzie dopuszczalne w przypadku, gdy będzie ona zawierała informację o okresie, którego dotyczy.

Wszystkie powyższe zasady obowiązują od 1 stycznia 2014 roku. Konieczna jest znajomość aktualnych przepisów, aby wystawiać faktury zgodnie z bieżącymi regulacjami.

 

 

Obowiązek podatkowy od 1 stycznia 2014 r.

Rozliczając podatek od towarów i usług; VAT, jesteśmy zobowiązani ustalić w jakim momencie transakcja wywołała powstanie obowiązku podatkowego. Od tego momentu jest uzależniony obowiązek wykazania podatku należnego. Musimy ustalić w którym miesiącu lub kwartale należy podatek wykazać w deklaracji VAT i zapłacić zobowiązanie budżetowe. Nowe przepisy wymieniają w tym zakresie zasadę ogólną i zasady szczególne.

Jedna z najważniejszych zmian dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT. Moment ten nie będzie już związany z terminem wystawienia faktury, tylko z terminem dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Dotychczas stosowany przepis z art. 19 ustawy został zastąpiony przepisem art. 19a znowelizowanego aktu prawnego.

Ważne!

Wg zasady ogólnej od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

Od powyższej zasady ustawodawca przewidział wyjątki - dotyczą one m.in. mediów, najmu, leasingu, ochrony osób i mienia.

Jakie skutki odczuje podatnik w związku z nowymi przepisami? Między innymi nie będzie już mógł - jak dotychczas - niejako „przesunąć” obowiązku podatkowego na następny okres rozliczeniowy, w związku z wystawieniem faktury w ciągu 7 dni od dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

Ustawodawca zadbał również o wprowadzenie przepisów przejściowych. Zgodnie z art. 7 ustawy nowelizującej obowiązek podatkowy dla czynności wykonanych przed 1 stycznia 2014 r. powstaje na „starych” zasadach.

 

Zasada ogólna ustalania obowiązku podatkowego

Wszyscy podatnicy mają obowiązek prawidłowego ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego. Właściwe określenie tego momentu wpływa bezpośrednio na prawidłowość ustalenia zobowiązania podatkowego za dany okres a także na zgodne z prawem odliczenie podatku naliczonego u nabywcy.

 

Dokonanie dostawy towarów/wykonanie usługi wg zasady ogólnej

Z dniem 31 grudnia 2013 r. przestał obowiązywać art. 19 ustawy o VAT. Do końca 2013 roku wiązał obowiązek podatkowy z datą wystawienia faktury. Fakturę wystawialiśmy nie później „niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi”. Stosowali tę zasadę podatnicy, którzy byli zobowiązani do wystawienia faktury. Praktyka większości podatników była taka, że korzystając z możliwości jakie dawał art. 19 ust. 4, przesuwali obowiązek zapłaty podatku o miesiąc, a nawet kwartał. Zmiana przepisu dot. obowiązku podatkowego to dostosowanie naszego systemu podatku VAT do przepisów dyrektywy.

Obecny przepis (art. 19a ustawy o VAT) wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Nie ma znaczenia data wystawienia faktury. 

O wyjątkach od zasady ogólnej piszemy w dalszej części poradnika.

Porównanie dotychczas obowiązującego art. 19 ust. 1 ustawy o VAT i nowego art. 19a ust. 1, nie wskazuje na wielką zmianę stosowanej zasady ogólnej, wg której określimy moment powstania obowiązku podatkowego. W obu przypadkach wychodzimy od zasady wykonania czynności opodatkowanej. Ustalenie jednak po nowemu, kiedy doszło do dostawy towarów czy wykonania usługi, ma ogromne znaczenie. Duży wpływ na ustalenie tego momentu ma charakter wykonywanej czynności a także warunki transakcji określone w umowach zawartych pomiędzy kontrahentami.

Przede wszystkim chodzi o usługi, w tym te świadczone w sposób ciągły, przyjmowane częściowo, przy których ustalenie momentu wykonania usługi będzie problematyczne. Trzeba prawidłowo określić obowiązek podatkowy, ale też ustalić moment, w którym musimy wystawić fakturę.

Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT nie definiują momentu wykonania usługi (nie wiemy, co pod pojęciem wykonania usługi należy rozumieć), dlatego ogromną rolę będą miały umowy, które kontrahenci zawierają. Umowa taka powinna w swojej treści zawierać określenie, w którym momencie usługę należy traktować jako wykonaną, jaki zakres prac wchodzących w zakres usługi i jakie elementy/ czynności zdecydują o tym, że usługę możemy uznać za wykonaną. Może to być też zawarcie w umowie dodatkowego postanowienia, np. że usługa rozliczana jest w okresach rozliczeniowych, które następują bezpośrednio po sobie (np. usługi pośrednictwa świadczone na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony, czy też usługi o stałej obsługi prawnej świadczone w dłuższym okresie czasu).

Powstanie obowiązku podatkowego już w momencie wykonania usługi czy dokonania dostawy towaru będzie oznaczać wcześniejsze powstanie obowiązku zapłaty podatku. Do 31.12. 2013 r. mogliśmy obowiązek podatkowy niejako przesunąć mając do dyspozycji okres 7 dni na wystawienie faktury. Szczególnie dotyczyło to przypadków, kiedy czynność wykonana była przed końcem jednego miesiąca, a fakturę wystawiano, zgodnie z obowiązującymi przepisami, na początku następnego.

 

Przykład

W przypadku dostawy 30 września 2013 r., dla której fakturę wystawiono 7 października, rozliczenie podatku należnego dokonane zostało za miesiąc październik poprzez ujęcie w deklaracji VAT złożonej do 25 listopada 2013 r. W przypadku podatnika rozliczającego VAT kwartalnie podatek należny wykazany został w deklaracji zair kwartał 2013 r. składanej do 25 stycznia 2014 r.
W nowym stanie prawnym rozliczenie podatku będzie wyglądało inaczej. Dokonanie dostawy 30 stycznia 2014 r., niezależnie od daty wystawienia faktury (np. 5 lutego 2014 r.), spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w momencie dokonania dostawy, tj. 30 stycznia. VAT należny musimy ująć w deklaracji za styczeń 2014 r. składanej do 25 lutego.
Sprzedawca nie przesunie już obowiązku podatkowego na następny okres rozliczeniowy, gdyż wystawienie faktury po zakończeniu miesiąca (nie później niż 15. dnia miesiąca) nie przeniesie obowiązku zapłaty podatku na miesiąc następny. Będzie konieczność rozliczenia się z budżetem za okres, w którym czynność została wykonana.

Podatnicy muszą brać pod uwagę pogorszenie płynności finansowej w swoich firmach – często będzie dochodziło do sytuacji, gdy sprzedawca będzie finansował podatek VAT zanim nabywca ureguluje zobowiązanie dot. transakcji.

 

Zaliczka, zadatek, rata a obowiązek podatkowy

"Nowy" art. 19a ust. 8 ustawy określa, że obowiązek podatkowy powstaje także wtedy, gdy przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty (zaliczka, zadatek, przedpłata, rata, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu). Zasada jest podobna do obowiązującej do końca 2013 r. Tak obecnie, jak i dotychczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wpłaty i dotyczy otrzymanej kwoty. Późniejsze wystawienie faktury nie przesunie powstania obowiązku podatkowego. Nie dotyczy to usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia faktury.

Wg art. 19a ust. 8 opodatkowania zaliczek nie stosuje się do usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4, czyli:
a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
b) świadczenia usług
- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, 
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodoweg- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług

 

Zasada ogólna też przy sprzedaży wysyłkowej za pobraniem

Dotychczas stosowany art. 19 ust. 13 pkt 6 ustawy o VAT, z którego wynikało, że przy sprzedaży wysyłkowej za zaliczeniem pocztowym (pobraniem), obowiązek podatkowy powstawał z chwilą otrzymania zapłaty, obowiązywał do 31 grudnia 2013 roku.

Od 01 stycznia 2014 r. nie ma szczególnej regulacji dla sprzedaży wysyłkowej za zaliczeniem pocztowym. Obowiązek podatkowy powstaje wg zasady ogólnej, czyli z chwilą dokonania dostawy towaru, nawet gdy sprzedawca nie otrzymał jeszcze zapłaty. Wyjątek stanowi jedynie otrzymanie zaliczki, przedpłaty itp. przed dokonaniem dostawy towaru. W takim przypadku, na podstawie art. 19a ust. 8, obowiązek podatkowy powstanie w momencie otrzymanie zapłaty. Otrzymanie tej przedpłaty spowoduje, że nie będzie juz mowy o opodatkowaniu sprzedaży wysyłkowej za zaliczeniem pocztowym, ale opodatkujemy otrzymaną zaliczkę.

Zgodnie z nowymi przepisami, od początku 2014 r. w przypadku dostawy za pobraniem, moment obowiązku podatkowego powstanie w chwili, gdy nabywca odbierze towar od przewoźnika, o ile takie są warunki transakcji.

01.01.2014 r. przyniósł nam nowy obowiązek dokładnego i rzetelnego udokumentowania faktycznej daty dostarczenia przesyłki dokonywanej przez firmy kurierskie czy pocztę. Przy sprzedaży wysyłkowej wystawianie faktur rodzi nowy problem; faktura nie powinna zawierać daty dokonania lub zakończenia dostawy towarów, gdyż nie jest ona określona w momencie wystawiania faktury (art. 106e ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT). W ewidencji sprzedaży VAT uwzględnimy taką fakturę dopiero w momencie dokonania dostawy, która będzie wynikała z potwierdzenia otrzymanego od firmy kurierskiej czy też poczty.

 

Na przełomie lat 2013/2014 zastosujemy przepisy przejściowe

Ustawodawca zadbał o przepisy przejściowe, które dotyczą transakcji dokonywanych na przełomie lat podatkowych: 2013/ 2014. Ważne jest, aby prawidłowo określić które przepisy należy zastosować dla czynności dokonanych na przełomie tych lat. Jeśli dokonaliśmy dostawy towaru czy też wykonaliśmy usługę przed końcem grudnia 2013 r., a fakturę wystawiliśmy po 01 stycznia 2014 r. obowiązują nas stosowane dotychczas terminy wystawiania faktur. W takich przypadkach rozliczenia podatku VAT dokonamy stosując przepisy obowiązujące w 2013 r. Przy ustalaniu momentu powstania obowiązku podatkowego, weźmiemy pod uwagę jeszcze datę wystawienia faktury. Przy powyższych założeniach podatek należny zostanie rozliczony w deklaracji VAT za styczeń 2014 r. składanej do 25 lutego 2014 r. Natomiast wykonanie usługi czy dokonanie dostawy od 1 stycznia 2014 r. rodzi obowiązek podatkowy wg nowych zasad, tj. w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, niezależnie od daty wystawienia faktury.

 

Czy przepisy jasno określają rozliczenie czynności na przełomie lat?

Będą problemy z ustaleniem obowiązku podatkowego np. w przypadku czynności, dla której faktura została wystawiona 29 grudnia 2013 r., a towar będzie odebrany prze klienta w dniu 3 stycznia 2014 r. Powinniśmy zastosować stare przepisy, czy nowe? Ująć w deklaracji VAT i zapłacić podatek za grudzień, czy dopiero za styczeń?

 

Ważne ustalenie warunków dostawy

Wg art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również
1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3) wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4) wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5) ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6) oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7) zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
2. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Przepis definiuje, jak należy rozumieć określenie „dostawa towarów„. Mamy rozumieć, ze jest to przede wszystkim przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Od początku 2014 r. jesteśmy zobowiązani ustalać, kiedy będzie miał miejsce ten moment, w którym dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Powoduje to nowe brzmienie przepisu, mówiącego o tym, ze dokonanie dostawy towarów będzie wyznaczało moment powstania obowiązku podatkowego. Dlatego musimy badać warunki dostawy związane z daną czynnością, aby właściwie określić ten moment. Ważne będzie opisanie w umowie z kontrahentem miejsce dokonania świadczenia. Może to być np. magazyn dostawcy (loco magazyn dostawcy), magazyn odbiorcy (franco magazyn odbiorcy) lub też całkiem inne miejsce określone umową.

Jeżeli jednak umowa nie określa miejsca dokonania dostawy, co wiążę się z brakiem możliwości wyznaczenia momentu jej dokonania, to mogą mieć tu znaczenie przepisy Kodeksu cywilnego, z których wynika, że spełnienie świadczenia powinno nastąpić w miejscu zamieszkania, siedziby lub siedziby przedsiębiorstwa podatnika (art. 454 § 1 i 2).
Dla ustalenia momentu dokonania dostawy ważne jest też ustalenie kiedy przechodzi na nabywcę ryzyko utraty czy też uszkodzenia towaru, kto ponosi koszty transportu oraz ubezpieczenia towaru w trakcie transportu. Powyższe elementy mogą być pomocne w ocenie kiedy następuje moment przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na nabywcę. Prawidłowa ocena natomiast pozwoli prawidłowo ustalić moment powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Na podstawie powyższego można przypuszczać, że podatnik, który wystawił fakturę w 2013 r. nie powinien wyznaczyć momentu powstania obowiązku podatkowego w grudniu i w deklaracji VAT za grudzień rozliczyć podatek należny. Ważniejsza wydaje się data dokonania dostawy, która ma miejsce w 2014 r. Wg aktualnych przepisów obowiązek podatkowy powstanie na nowych zasadach, zgodnie z chwilą dokonania dostawy do klienta. Podatnik powinien wykazać podatek w deklaracji VAT za styczeń lub I kwartał 2014 r. w zależności od sposobu rozliczeń.
Stosowane dotychczas zasady dotyczące powstawania obowiązku podatkowego w dacie wystawienia faktury (nie później niż 7. dnia od wydania towaru), należy zastosować w przypadku czynności wykonanych przed 1 stycznia 2014 r. (art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 grudnia 2012 r.), szczególnie wtedy, gdy fakturę wystawiono po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, a nie przed dokonaniem czynności.

Wprowadzone zmiany mogą przyczynić się do skumulowania podatku VAT w deklaracji za styczeń 2014 r. z uwagi na wystawienie faktur w styczniu dot. dostaw z 2013 r. wg starych zasad oraz wykazanie podatku z dostaw dokonanych w styczniu, co do których wystawienie faktury na początku lutego nie będzie miało znaczenia; obowiązek podatkowy i tak powstanie w styczniu.

 

VAT od usług rozliczanych w częściach

Moment powstania obowiązku podatkowego jest także uzależniony od wykonania określonej części usługi, co do której przewidziano zapłatę (art. 19a ust. 2ustawy o VAT).

Od 1 stycznia 2014 roku za wykonaną będzie się uznawało usługę przyjmowaną częściowo, gdy za część tę będzie ustalona zapłata.

Zgodnie z "nowym" art. 19a ust. 2 ustawy o VAT

w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę

Przepis dotyczący wykonania usługi w części stosujemy wtedy, gdy usługa będzie podzielona na kilka etapów; minimum dwa. Część usługi powinniśmy definiować jako określoną część możliwej do podzielenia w rozumieniu gospodarczym całości. Do 31.12. 2013 r. przepisy nie zawierały definicji częściowego wykonania usługi, ale i tak częściowe wykonanie usługi powodowało powstanie obowiązku podatkowego. W stanie obecnym ważne jest to, że inaczej niż do końca ubiegłego roku, opodatkujemy usługę wykonaną w części tylko wtedy, gdy dla tej części określona została zapłata. Jeśli podatnik wykona część danej usługi, ale do tej części nie będzie przypisana zapłata, to nie możemy uznać, że powstanie w tym przypadku obowiązek podatkowy dotyczący usługi wykonanej w części.

Powyższe może mieć zastosowanie np. w przypadku usług projektowych, gdzie np. projekt zagospodarowania działki może składać się z kilku części, np. projektu różnych budynków. Przy takiej usłudze możemy podzielić całość usługi na kilka części i określić dla nich zapłatę. Warunek z art. 19a ust. 2 będzie spełniony. W nowych przepisach nie ma konieczności dokumentowania protokołem części wykonanej usługi. To strony mają określić w zawartej umowie, że usługa będzie wykonana w częściach i określić dla nich zapłatę, aby przepis miał zastosowanie (w art. 19a ust. 2 mowa o usługach przyjmowanych częściowo).

 

Usługi i dostawy towarów rozliczane okresowo

 Momentem powstania obowiązku podatkowego jest również:

- upływ okresu, do którego przypisano płatności przy usłudze bądź dostawie towarów z   ustalonymi następującymi po sobie terminami rozliczeń czy płatności (art. 19a ust. 3 i 4 ustawy o VAT)
- koniec każdego roku podatkowego, przy usłudze lub dostawie towarów świadczonych w sposób ciągły wykonywanych dłużej niż rok, dla których nie przewidziano terminów płatności lub rozliczeń w danym roku (art. 19a ust. 3 i 4 ustawy o VAT)

 

Od 1 stycznia 2014 roku za usługę wykonaną/dostawę towarów dokonaną uważa się usługę/dostawę przyjmowaną częściowo, gdy za część tę będzie ustalona zapłata a także usługę/dostawę wykonywaną dłużej niż rok, z upływem każdego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia usługi.

 

Zgodnie z "nowym" art. 19a ust. 3 i 4 ustawy o VAT

3. Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2.

Wg art. 7 ust. 1 pkt 2 zasady te nie mają zastosowania do wydania towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu, itp.

Art. 7.1. (…)
2) wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

 

Usługi wykonane/dostawy towarów dokonane przyjmowane częściowo, gdy za te części ustalono zapłatę

Do 31.12.2013 r. zasadę taką stosowali tylko podatnicy rozliczający VAT z tytułu importu usług, czyli głównie nabywający usługi od pomiotów zagranicznych, jeżeli przepisy wskazywały, że była to usługa wykonana w Polsce. Zmienione przepisy to rozszerzenie zasady ogólnej. Wola podatników będzie decydowała o tym, czy zasada znajdzie zastosowanie. Rozliczenia podatku powinny stać się bardziej proste szczególnie w sytuacjach, gdzie sprzedaż dokonywana jest w ramach długookresowych umów pomiędzy kontrahentami. Obowiązek podatkowy jest teraz powiązany z częściami usługi z ustalonymi terminami rozliczeń oraz długością okresu rozliczeniowego, a nie z wykonaniem konkretnej usługi. Przepisy te można zastosować w przypadku, gdzie umowa przewiduje stałe dostawy, ale także wtedy, gdy obejmuje np. dostawę różnych towarów, jak i świadczenie usług.

Przykład

Podatnik produkuje ceramikę łazienkową. Ma podpisaną umowę o stałej współpracy ze sklepem, który sprzedaje m.in. takie towary. Umowa określa, że dostawa towarów będzie rozliczana w trzymiesięcznych cyklach rozliczeniowych (zapłata należna jest za całość dostaw zrealizowanych w okresie wynikającym z umowy). Pierwszym okresem rozliczeniowym jest okres od 12 stycznia do 11 kwietnia 2014 r.

W tym okresie dostarczono towar pięć razy:

dostawy 1 dokonano 14 stycznia,

dostawy 2 dokonano 01 lutego,

dostawy 3 dokonano 03 marca,

dostawy 4 dokonano 22 marca,

dostawy 5 dokonano 10 kwietnia.

Wg przepisów obowiązujących do końca 2013 roku, należało opodatkować sprzedaż w każdym z tych miesięcy i wykazać w deklaracjach VAT za poszczególne miesiące. Nowe przepisy umożliwiają, jeśli umowa to przewiduje, aby obowiązek podatkowy powstał w dniu upływu okresu rozliczeniowego, czyli, w tym przypadku, 11 kwietnia 2014 r. Bez znaczenia będzie data dokonania poszczególnych dostaw. Podatnik wykaże całość sprzedaży z tego okresu rozliczeniowego w deklaracji za kwiecień 2014.

Przykład

Podatnik sprzedaje m.in. sprzęt biurowy oraz świadczy usługi serwisowania (serwis, naprawa sprzętu). Głównym odbiorcą jest duża firma. Strony mają zawartą umowę, że dostawy nowego sprzętu i świadczone usługi serwisowe będą rozliczane w okresach dwumiesięcznych. Pierwszy okres rozliczeniowy to 01 luty – 31 marca 2014. W ciągu tego okresu podatnik dokonał kilku dostaw towarów oraz 2 razy dokonywał naprawy sprzętu. Patrząc na przepisy obowiązujące do końca 2013 r., obowiązek podatkowy rozpoznawaliśmy, w takim przypadku, w każdym miesiącu, w którym dokonano dostawę czy wykonano usługę zgodnie z wystawianymi fakturami. Po zmianie przepisów podatek za cały dwumiesięczny okres będzie należny urzędowi wg daty zakończenia okresu rozliczeniowego, tj. 31.03.2014 r. i ujęty w deklaracji za marzec 2014. W takich przypadkach ważna będzie długość okresu rozliczeniowego określonego w umowie pomiędzy podatnikami.

 

Usługi wykonywane/dostawy towarów dokonywane przez okres dłuższy niż rok

Dla usług wykonywanych i dostaw towarów dokonywanych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla których w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń uznaje się za wykonane z upływem każdego roku kalendarzowego, aż do chwili zakończenia świadczenia usługi czy dostawy towarów. Obowiązek podatkowy podatnik jest obowiązany rozpoznać na koniec każdego roku podatkowego (zdanie drugie art. 19a ust. 3 ustawy o VAT).

Przykład

Podatnik, który pośredniczy przy sprzedaży towarów ma zawartą umowę na okres od 12 lipca 2014 r. do 15 września 2015 r. Z umowy tej wynika, że prowizja za usługi pośrednictwa (np. 7% wartości sprzedaży) będzie przysługiwała po zakończeniu umowy za cała sprzedaż w tym okresie dokonaną. Fakt, że wysokość prowizji zostanie wyliczona i będzie należna po zakończeniu umowy nie ma w tym przypadku znaczenia. Obowiązek podatkowy będzie powstawał już 31.12.2014 r. a także w momencie wykonania usługi w całości, czyli 15.09.2015 r. W przypadku tego przepisu nie są istotne warunki zawartej umowy. Ważny jest moment końca roku w trakcie trwania umowy, której okres przekracza 1 rok.

Taki sposób opodatkowania może być problematyczny pod kątem np. właściwego ustalenia podstawy opodatkowania. Wartość przysługującej prowizji będzie znana dopiero po zakończeniu umowy. Wyliczenie podstawy opodatkowania na koniec roku podatkowego może być jedynie dokonane poprzez pomnożenie wartości dokonanej do końca roku przez podatnika sprzedaży przez procent należnej prowizji.

 

WAŻNE !

Proszę zwrócić uwagę, jak ważne są teraz zawarte w umowach warunki związane ze świadczeniem usług/dostawą towarów w sposób ciągły i starać się tak ustalać te warunki, aby nie były powodem problemów podatkowych.

 

Eksport towarów

Od 1 stycznia 2014 r. istotnej zmianie uległ także sposób określania momentu powstania obowiązku podatkowego przy eksporcie towarów. Dla czynności tych ustawodawca nie przewidział odrębnych regulacji, w związku z tym obowiązek podatkowy od 1 stycznia 2014 r. powstaje na zasadach ogólnych stosowanych w obrocie krajowym - z chwilą dokonania dostawy towaru. Na moment powstania obowiązku podatkowego nie będzie miała wpływu data wystawienia faktury. Dla eksportu towarów obowiązują także pozostałe przepisy art. 19a ustawy, m.in. ust. 8 dotyczący powstania obowiązku podatkowego także w przypadku otrzymania całości lub części zapłaty przed dostawą towarów, tj. zaliczki, przedpłaty itp. Trzeba tu dodać, że zastosowanie stawki VAT 0% na zaliczkę w eksporcie jest obwarowane dodatkowymi warunkami – wywóz towarów za granice UE musi nastąpić w terminie 2 miesięcy, a nie jak dotychczas 6. Termin ten liczymy od końca miesiąca, w którym otrzymaliśmy zapłatę. W tym też czasie musimy otrzymać dokumenty potwierdzające, że towar został wywieziony poza teren UE, aby móc zastosować  stawkę 0% (art.41 ust. 9a ustawy o VAT).

 

Import usług

Nowy sposób na określenie od 1 stycznia 2014 r. momentu powstania obowiązku podatkowego dotyczy także importu usług. Tutaj także zastosujemy zasady ogólne, tak jak dla usług wykonywanych w kraju; znaczenie ma data wykonania usługi, ale także data wystawienia faktury, czy moment otrzymania zaliczki. Wystawienia faktury w terminie wcześniejszym lub późniejszym  nie będzie miało żadnego wpływu na obowiązek podatkowy. Dla importu usług zastosujemy też pozostałe przepisy art. 19a ustawy, tj. obowiązek podatkowy rozpoznamy w momencie wykonania usług określonych w art. 19a ust. 2 i 3.

Są też wyjątki:

- obowiązek podatkowy powstanie w momencie otrzymania zaliczki, przedpłaty na świadczoną usługę, która jest zwolniona z VAT na podstawie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41
- obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia faktury przy świadczeniu usług budowlanych lub budowlano-montażowych.

Obowiązek podatkowy ustalany wg zasad szczególnych

Czynności stanowiące wyjątek od reguły, dla których istotne w określaniu momentu powstania obowiązku podatkowego będą data wystawienia faktury lub data zapłaty, zostały wymienione w art. 19a ust. 5 ustawy:

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:
    1) otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu:

a) wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
b) przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności       towarów w zamian za odszkodowanie,
c) dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
d) świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych,         wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
e) świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41;

2) otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1;

3) wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1, z tytułu:

a) świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
b) dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),
c) czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług;

4) wystawienia faktury z tytułu:

a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług:

- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

 

Zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy niewystawienie faktury lub wystawienie jej po terminie w przypadkach wymienionych w pkt 3 i 4 spowoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą upływu terminu wystawienia tej faktury. Terminy takie zostały określone w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT. Natomiast jeśli przepisy nie określają terminu wystawienia faktury, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności.

VAT od czynności, dla których liczy się data wystawienia faktury

Nowelizacja ustawy o VAT zasadniczo zmienia sposób określania momentu powstania obowiązku podatkowego. Od 1 stycznia 2014 r. moment ten jest ściśle związany z terminem dostawy towarów lub wykonania usługi. Ta ogólna zasada nie dotyczy jednak wszystkich czynności. Dla niektórych z nich - między innymi dostawy mediów, usług najmu  i usług budowlanych oraz dostawy i drukowania książek i czasopism - moment powstania obowiązku podatkowego będzie związany z datą wystawienia faktury.

 

Dostawa mediów

Dla czynności wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 od 1 stycznia 2014 r. momentem powstania obowiązku podatkowego będzie data wystawienia faktury.

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

(…)
4) wystawienia faktury z tytułu:

   a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
   b) świadczenia usług:

- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
(…)
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Powyższa zasada (art. 19a ust. 7) obowiązuje dla faktur wystawionych terminowo, czyli przed upływem terminu płatności. Jeśli jednak podatnik nie wystawi faktury do tego czasu, obowiązek podatkowy będzie powstawał z upływem terminu płatności.

Otrzymanie zadatku, zaliczki czy innej formy przedpłaty nie wpłynie w przypadku tych czynności na rozliczenie VAT. Zapłaty tej nie trzeba też dokumentować fakturą, chyba że wpłata zostanie dokonana, ponieważ strony ustaliły taki termin płatności. W takim wypadku powstanie obowiązek podatkowy i trzeba będzie wystawić fakturę i rozliczyć VAT wg terminu płatności. Wynika to z art. 106i ust. 3 pkt. 4 znowelizowanej ustawy o VAT.

Do końca 2013 r. powszechnie praktykowało się wystawianie faktur z góry na przykład za pół roku lub cały rok. Od 1 stycznia 2014 roku dalej można tak robić, jednak nie jest to korzystne dla podatnika - obowiązek podatkowy powstaje bowiem z chwilą wystawienia faktury, czyli wiele miesięcy przed planowanym dokonaniem zapłaty przez nabywcę. Faktura wystawiona wcześniej - podobnie jak do tej pory - będzie musiała zawierać informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

 

Uwaga!

Od 1 stycznia fakturę za media będzie można wystawić najpóźniej z upływem terminu płatności. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury lub w przypadku braku wystawienia faktury - w terminie na wystawienie faktury, a gdy nie ma określonego terminu na wystawienie - z upływem terminu płatności. 

 

Usługi budowlane lub budowlano-montażowe

Usługi budowlane od 1 stycznia 2014 r. zaliczają się do czynności, dla których w sposób szczególny określa się moment powstania obowiązku podatkowego.

Do 31 grudnia 2013 r. obowiązek podatkowy w przypadku usług budowlanych powstawał z chwilą otrzymania zapłaty - w całości lub w części, nie później jednak niż 30. dnia, od dnia wykonania usługi. Regulacja ta zmieniła się od 1 stycznia 2014 r. - wraz z wejściem w życie nowych przepisów ustawy o VAT. Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 znowelizowanej ustawy, obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury za usługi budowlane.

Aby obowiązek podatkowy powstawał na wyżej podanych zasadach, faktura będzie musiała być wystawiona terminowo. W przypadku usług budowlanych maksymalnie 30. dnia od wykonania usługi. W przypadku wystawienia faktury po tym terminie obowiązek podatkowy powstanie 30. dnia od wykonania usługi.

 

Pamiętaj!

Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych dotyczy tylko transakcji zawartych z innym podmiotem gospodarczym. Jeśli podatnik świadczy tego typu usługę na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wykonania usługi lub otrzymania zapłaty w całości lub w części.

 

Zgodnie z art. 19a ust. 8 znowelizowanej ustawy o VAT  obowiązek podatkowy będzie rodziło również otrzymanie zaliczki, zadatku lub innej formy przedpłaty przed wykonaniem usługi.

Fakturę dokumentującą usługę budowlaną będzie można wystawić nie wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi lub otrzymaniem zapłaty w całości lub w części.

 

Usługi najmu, leasingu, dzierżawy, ochrony, stałej obsługi prawnej i biurowej itp.

Faktury za usługi najmu, leasingu itp. podatnik zobowiązany jest wystawić dla innych podmiotów gospodarczych. Nie ma obowiązku wystawiania faktury dla osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2014 roku, podatnik nie ma też obowiązku wystawiać faktury dla czynności zwolnionej z VAT.

Moment powstania obowiązku podatkowego:

Dla czynności takich jak: Usługi najmu, dzierżawy, leasingu, usługi w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, usługi stałej obsługi prawnej i biurowej, jak również usługi ochrony osób oraz usługi ochrony, dozoru i przechowywania mienia, obowiązek podatkowy do 31 grudnia 2013 r. powstawał z chwilą otrzymania zapłaty w całości lub w części, nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Zasady te zmieniły się z dniem 1 stycznia 2014 roku - obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury dla usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy;

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

(…)
4) wystawienia faktury z tytułu:

(…)
b) świadczenia usług:
(…)

- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
(…)
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Jeśli faktura nie zostanie wystawiona lub zostanie wystawiona po terminie płatności, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności.

Powyższe regulacje nie dotyczą importu usług oraz usług z zakresu pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Obowiązku podatkowego nie rodzi otrzymanie zaliczki, zadatku lub innej formy przedpłaty - nie jest też konieczne wystawianie faktury dokumentującej taką zapłatę.

Uwaga!

Od 1 stycznia 2014 r. fakturę za usługę najmu itp. będzie można wystawić najpóźniej z upływem terminu płatności. W przypadku terminowo wystawionej faktury obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, natomiast w przypadku faktury wystawionej po terminie - z chwilą upływu terminu płatności.

 

Jak już wspomniano, podatnik nie będzie miał obowiązku wystawić faktury dla osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej oraz w przypadku wykonania czynności zwolnionej z VAT. Obowiązek podatkowy powstaje wtedy z upływem terminu płatności. Jeśli jednak podatnik wystawi w tych przypadkach fakturę, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Jeśli faktura zostanie wystawiona po terminie płatności - z upływem terminu płatności.

  

Dostawa i drukowanie książek, czasopism, gazet itp.

Szczególny sposób określania momentu powstania obowiązku podatkowego do 1 stycznia 2014 r. dotyczył także dwóch innych rodzajów czynności: dostawy książek, czasopism, magazynów i gazet oraz drukowania tego typu wydawnictw.

Dla dostawy książek drukowanych (z wyjątkiem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów drukowanych obowiązek podatkowy powstawał z chwilą wystawienia faktury lub otrzymania zapłaty w całości lub w części należności - nie później niż 60. dnia od wydania towaru. Jeżeli umowa przewidywała rozliczenie zwrotów wydawnictw, termin ten przedłużał się do 120 dni. Taki stan rzeczy obowiązywał do 31 grudnia 2013 r.

Od 1 stycznia 2014 r., po zmianie przepisów ustawy o VAT, dotychczas obowiązujące regulacje w zasadzie nie ulegają zmianie. Obowiązek podatkowy zależy teraz od daty wystawienia faktury. Jeśli faktura nie zostanie wystawiona lub zostanie wystawiona po terminie - odpowiednio - 60 lub 120 dni, obowiązek podatkowy powstaje 60. lub 120. dnia licząc od pierwszego dnia wydania towarów.

Dotyczy to czynności z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b:

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą: 

(…)

3) wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1, z tytułu:

(…)
b) dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),

 

Również otrzymanie zaliczki, zadatku lub innej przedpłaty będzie rodzić obowiązek podatkowy .

 

Uwaga!

Przepisy dotyczące dostawy książek, gazet, czasopism i magazynów drukowanych od 1 stycznia 2014 r. zmienią brzmienie, jednak zasadniczo będą takie same jak do tej pory.

Nieco inaczej określa się moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku czynności drukowania książek, czasopism, gazet i magazynów. Do 31 grudnia 2013 r. obowiązek podatkowy w takim przypadku powstawał z chwilą otrzymania zapłaty - nie później niż 90. dnia od wykonania czynności. Od 1 stycznia 2014 r. zasada ta ulegnie zmianie - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 90. dnia od wykonania czynności. Jeżeli podatnik spóźni się z wystawieniem faktury lub w ogóle tego nie zrobi, obowiązek ten powstanie 90. dnia licząc od pierwszego dnia wykonania czynności.

Czynności z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. c:

5. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

(…)
3) wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1, z tytułu:

(…)
c) czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług;

 

Uwaga!

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy przy drukowaniu książek, czasopism itp. będzie powstawał  z chwilą wystawienia faktury lub - w przypadku jej braku lub wystawienia po terminie - 90. dnia od pierwszego dnia wykonania czynności.

 

Obowiązek podatkowy będzie rodziło również otrzymanie zaliczki, zadatku bądź przedpłaty w innej formie.

Fakturę za wyżej wymienione czynności będzie można wystawić najwcześniej 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, bądź otrzymania zaliczki, zadatku itp.

 

Pamiętaj!

W przypadku, gdy kupującym książki, czasopisma itp. lub nabywcą usługi drukowania będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych - z chwilą dostarczenia towaru lub wykonania usługi, bądź otrzymania wcześniejszej zapłaty w całości lub w części.