Wprowadzenie jednolitego pliku kontrolnego (JPK), czyli pliku o ujednoliconej strukturze i określonym formacie, ma ułatwić organom podatkowym dokonywanie e-kontroli. Zmiana ta została podyktowana praktyczną potrzebą – brak wymogu przesyłania danych w formie jednolitego pliku bywa dla kontrolujących problematyczny, ponieważ przedsiębiorcy przesyłają te dane w różnych formatach, nieraz całkowicie bezużytecznych z punktu widzenia zautomatyzowanej kontroli dokonywanej przez specjalistyczne oprogramowanie. Wprowadzenie JPK ma ułatwić i przyśpieszyć cały proces kontroli.

 

Ministerstwo Finansów określiło siedem struktur JPK: dla ksiąg rachunkowych, wyciągów bankowych, magazynu, ewidencji zakupu i sprzedaży VAT, faktur VAT, podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ewidencji przychodów.

 

Wprowadzenie jednolitego pliku kontrolnego to dla przedsiębiorców spora zmiana – wymaga nie tylko zaktualizowania stosowanych programów finansowo-księgowych, ale też wdrożenia zupełnie nowych procedur w firmie. Z tego względu ustawodawca przewidział dość długi okres przygotowawczy dla małych i średnich przedsiębiorstw. Według pierwotnego zamierzenia firmy te czas na wprowadzenie JPK miały do 30 czerwca 2018 roku.

Nowy przepis art. 193a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 613), w którym znajdują się wytyczne dotyczące przesyłania danych w postaci jednolitego pliku kontrolnego, wejdzie w życie 1 lipca 2016 r. Wtedy też bezwzględny obowiązek przesyłania JPK obejmie dużych przedsiębiorców.

 

Czytaj też: E-kontrola w firmie – Jednolity plik kontrolny (JPK)

 

Radość małych i średnich przedsiębiorców, którzy odetchnęli z ulgą na wieść o tak długim okresie przygotowawczym, nie trwała jednak długo. Dnia 19 maja 2016 r. Senat przyjął bowiem bez poprawek ustawę z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Ten nowy akt prawny po art. 82 po § 1a Ordynacji podatkowej dodaje § 1b w brzmieniu:

Art. 82

(…)

§ 1b. Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemajÄ…ce osobowoÅ›ci prawnej oraz osoby fizyczne, prowadzÄ…ce ksiÄ™gi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, sÄ… obowiÄ…zane, bez wezwania organu podatkowego, do przekazywania, za pomocÄ… Å›rodków komunikacji elektronicznej, ministrowi wÅ‚aÅ›ciwemu do  spraw finansów publicznych informacji o prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usÅ‚ug, w postaci elektronicznej odpowiadajÄ…cej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2, na zasadach dotyczÄ…cych przesyÅ‚ania ksiÄ…g podatkowych lub ich części okreÅ›lonych w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3, za okresy miesiÄ™czne w terminie do 25. dnia miesiÄ…ca nastÄ™pujÄ…cego po każdym kolejnym miesiÄ…cu, wskazujÄ…c miesiÄ…c, którego ta informacja dotyczy.

 

Natomiast w art. 6 ustawy z 13 maja 2016 r. czytamy:

Art. 6. 1. Informację, o której mowa w art. 82 § 1b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, składa się za miesiące, które przypadają od dnia 1 lipca 2016 r.
2. Do przekazywania informacji, o której mowa w art. 82 § 1b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą:
1) za miesiące, które przypadają od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., nie są obowiązani mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.);
2) za miesiące, które przypadają od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 31 grudnia 2017 r., nie są obowiązani mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu ustawy, o której mowa w pkt 1.

 

Oznacza to, iż w zakresie przesyłania rejestrów VAT w formacie JPK okres przygotowawczy ulegnie znacznemu skróceniu. Małych i średnich przedsiębiorców obowiązek ten obejmie już od 1 stycznia 2017 r. Mikroprzedsiębiorów natomiast – od 1 stycznia 2018 r. Termin wprowadzenia JPK nie zmieni się w przypadku dużych przedsiębiorców – czas na dostosowanie do nowych regulacji mają oni do 1 lipca 2016 r.

 

Uwaga!

Obowiązek generowania i przesyłania danych z zakresu prowadzonej ewidencji VAT w postaci JPK obejmie:
Od 1 lipca 2016 r. – dużych przedsiębiorców
Od 1 stycznia 2017 r. – małych i średnich przedsiębiorców
Od 1 stycznia 2018 r. – mikroprzedsiębiorców

 

Skrócenie okresu przygotowawczego na wprowadzenie jednolitego pliku kontrolnego dotyczy wyłącznie danych z rejestrów sprzedaży i zakupów VAT, przesyłanych w postaci SchematuJPK VAT(1) V1-0. W przypadku pozostałych sześciu struktur nadal obowiązują pierwotne terminy: mikroprzedsiębiorcy oraz mali i średni przedsiębiorcy mogą, lecz nie muszą, przekazywać dane w formacie JPK w okresie od 1 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r. Natomiast bezwzględny obowiązek w tym zakresie obejmie ich od 1 lipca 2018 r.

 

Z wprowadzonego ustawą nowelizacyjną art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej wynika jeszcze jedna bardzo ważna zmiana: przekazywanie informacji o prowadzonej ewidencji dla podatku VAT w postaci JPK ma następować każdego miesiąca – do 25. dnia następnego miesiąca, bez wezwania organu podatkowego. Przesyłanie JPK do urzędu skarbowego stanie się więc comiesięcznym obowiązkiem każdego przedsiębiorcy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 tego aktu prawnego oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9. Według pierwotnego założenia przesyłanie danych m.in. z rejestrów VAT miało następować wyłącznie w przypadku podatników, którzy zostali do tego wezwani przez organ podatkowy.

 

Wprowadzenie obowiązku przesyłania danych z rejestrów VAT do 25. dnia każdego miesiąca rodzi jednak pewne problemy – termin ten będzie bowiem wspólny zarówno dla podatników składających deklaracje VAT za okresy miesięczne, jak i tych, którzy składają je za okresy kwartalne. Jeśli ustawodawca nie wprowadzi stosownych zmian w tej kwestii, przedsiębiorcy rozliczający VAT kwartalnie będą musieli liczyć się z dodatkowymi utrudnieniami.

 

Za niedostosowanie się do nowych regulacji grożą podatnikom surowe konsekwencje. Zgodnie bowiem z art. 80 § 1 ustawy kodeks karny skarbowy, kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. Natomiast zgodnie z art. 80 § 3 kodeksu, jeżeli złożono nieprawdziwą informację, sprawca podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Oznacza to, iż przedsiębiorcy będą musieli liczyć się z dotkliwymi karami finansowymi zarówno w przypadku nieprzesłania JPK z rejestrami VAT do e-kontroli, jak również w przypadku przesłania danych, które okażą się nieprawdziwe.

 

Więcej o JPK czytaj w Poradniku