Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy, obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy rejestrującej (fiskalnej) dotyczy podatników prowadzących sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Przepis ten nie uległ zmianie z dniem 1 stycznia 2014 r. Dodany został natomiast nowy przepis art. 111 ust. 1a:
1a. Do obrotu wykazywanego w ewidencji, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się kwoty podatku należnego.
Ustawa wskazuje więc wprost, iż obrót osiągany ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych należy obliczać w kwocie netto, czyli bez podatku. Zasada ta obowiązywała również przed 1 stycznia 2014 r., nie była ona jednak bezpośrednio sformułowana w przepisach dotyczących kas. Aby ustalić, czy obrót określa się w kwocie brutto czy netto, trzeba było sięgnąć do określonej w ustawie definicji obrotu, w myśl której jest nim kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego.
Ustalenie, iż obrót określa się w kwocie bez podatku, jest szczególnie ważne dla podatników, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego z kas fiskalnych. Zwolnienie takie na mocy § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2012 r., poz. 1382) przysługuje podatnikom, których roczne obroty ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych nie przekraczają 20.000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających tego typu sprzedaż w trakcie roku podatkowego, limit ten wylicza się w proporcji do okresu jej prowadzenia.
Ważne!
Z nowej definicji obrotu określonej w ustawie o VAT wynika, że do limitu obrotów zwalniających z obowiązku stosowania kas fiskalnych przyjmuje się wartość sprzedaży w kwocie netto – to znaczy, że do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku należnego.
W przypadku podatników, którzy wykonują czynności zwolnione z VAT, jako obrót należy wziąć pod uwagę całą wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Limit obrotu uprawniający do zwolnienia z kas fiskalnych będzie się więc wyliczać w kwocie brutto.
Druga zmiana została wprowadzona w art. 111 ust. 5 ustawy. Przepis ten reguluje kwestię dokonywania zwrotu części kwoty wydatkowanej na zakup kasy fiskalnej w przypadku podatników zwolnionych z VAT:
ust. 5 - w przypadku gdy podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem, u którego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty określonej w ust. 4 na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od dnia złożenia wniosku przez podatnika.
Przepis ten brzmi podobnie jak przed 1 stycznia 2014 r., zmieniono natomiast:
Zwrot „podatnikiem zwolnionym” zastąpiono zwrotem: „podatnikiem, u którego sprzedaż jest zwolniona” - zmiana ta wynika z nowego brzmienia art. 113 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym zwolnieniu z VAT podlega nie podatnik, lecz sprzedaż opodatkowana dokonywana przez podatnika.
Wyraz „daty” zmieniono na „dnia” - zmiana ta jest jedynie doprecyzowaniem, które pozwoli uniknąć ewentualnych wątpliwości w zakresie ustalania terminu dokonania zwrotu.
Znowelizowana ustawa o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2014 r. nie wprowadza więcej modyfikacji w zakresie stosowania kas rejestrujących. Należy jednak pamiętać, że obecnie obowiązujące rozporządzenie regulujące kwestię zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą tych urządzeń traci moc z końcem 2014 r. Po tym terminie możemy spodziewać się nowych ograniczeń w zakresie korzystania ze zwolnień.
Czynny podatnik VAT ustalając limit uprawniający do zwolnienia ze stosowania kasy rejestrującej powinien przyjąć obrót netto, tj. bez VAT. Wynika to z definicji obrotu określonej w ustawie o VAT, w myśl której jest nim kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku.
Zwrócić należy uwagę, że w wyniku nowelizacji ustawy o VAT, od 1 stycznia 2014 r. wejdzie w życie m.in. art. 111 ust. 1a, z którego wprost wynika, iż do obrotu wykazywanego w ewidencji prowadzonej przy zastosowaniu kas rejestrujących nie wlicza się kwoty podatku należnego.
Inaczej jest u podatnika, który korzysta ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego z VAT (a takim jest uczestnik Forum). W jego przypadku, tak jak wynika ze stwierdzenia zawartego w komentarzu nr 1, należy wziąć pod uwagę całą wartość sprzedaży (tj. sprzedaż brutto), jaka została dokonana na rzecz osób fizycznych, które nie zajmują się prowadzeniem działalności gospodarczej, jak również rolników ryczałtowych.