Podzielona płatność VAT to mechanizm, z którego polscy podatnicy mogą korzystać już od połowy 2018 r. Banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe mają obowiązek bezpłatnego otwarcia rachunku VAT do każdego konta rozliczeniowego prowadzonego na cele działalności gospodarczej. Mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment) ma uszczelnić polski system podatkowy. Do tej pory rząd stosował raczej zachęty niż przymus korzystania z tego rozwiązania. Sytuacja ta zmieniła się od 1 listopada 2019 r.

Obowiązkowy split payment został wprowadzony mocą ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1751). Obejmuje jednak tylko wybrane branże.  

Podzielona płatność od 1 listopada 2019 r. – załącznik nr 15

Wraz z wprowadzeniem obowiązkowej podzielonej płatności, uchylone zostały przepisy regulujące kwestię stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym. Czynności, objęte do tej pory tym mechanizmem, podlegają pod obowiązkowy split payment.

W ustawie o VAT znalazł się zupełnie nowy załącznik nr 15. Wymieniono w nim towary i usługi, za które należność będzie musiała zostać uregulowana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Oprócz czynności objętych obecnie m.in. odwrotnym obciążeniem i odpowiedzialnością solidarną (wymienionych w załącznikach nr 11, 13 i 14 do ustawy w dotychczasowym brzmieniu), znalazła się w nim m.in. sprzedaż części samochodowych i motocyklowych.

Obowiązkowy split payment będzie miał zastosowanie wyłącznie do faktur dokumentujących transakcje na kwotę powyżej 15.000 zł lub równowartość tej kwoty. Nie ma przy tym znaczenia liczba przelewów wykonanych przez nabywcę, lecz łączna wartość transakcji.

Mechanizm podzielonej płatności w praktyce

Faktura wystawiona przez dostawcę towaru lub świadczącego usługi z załącznika nr 15, będzie musiała zawierać oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”. Dla nabywcy informacja ta oznacza konieczność zastosowania odpowiedniego komunikatu przelewu. Kwota netto wynikająca z faktury trafi na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, natomiast kwota podatku VAT – na jego rachunek VAT.

Nabywca musi mieć się na baczności, bo nawet faktura, która nie zawiera zwrotu „mechanizm podzielonej płatności” ale obejmuje czynności z zał. 15 musi zostać uregulowana w podzielonej płatności.

Od 1 listopada 2019 r. z rachunku VAT można uregulować nie tylko swoje zobowiązania podatkowe w podatku VAT, ale też w innych podatkach: PIT, CIT, podatku akcyzowym, a także w zakresie należności celnych i składek ZUS. Jednocześnie rozszerzone zostały przesłanki odmowy przez naczelnika urzędu skarbowego przekazania środków z rachunku VAT na inne cele. Podobnie jak poprzednio, w nowym stanie prawnym urząd będzie mógł udzielić odpowiedzi odmownej na wniosek podatnika, jeśli ma on zaległości w VAT lub istnieją uzasadnione obawy, że nie ureguluje swoich zobowiązań. Dodatkowo, od 1 listopada 2019 r., przesłanką do takiej odmowy będą także zaległości w podatku PIT, CIT, podatku akcyzowym czy należnościach celnych.

Przelewy zbiorcze split payment

W dotychczasowym stanie prawnym zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności możliwe było wyłącznie w odniesieniu do jednej faktury. Od 1 listopada 2019 r. przedsiębiorcy zyskali opcję wykonywania przelewów zbiorczych. W komunikacie przelewu zamiast numeru faktury podany będzie okres, za który regulowana jest płatność.

Nowe przepisy – nowe sankcje

Aby zmotywować przedsiębiorców do przestrzegania nowych wytycznych, ustawodawca wprowadził nowe kary za niedopełnienie obowiązku. Od 1 stycznia 2020 r. podatnik, który wystawi fakturę na kwotę powyżej 15.000 zł, dokumentującą czynność z załącznika nr 15, bez oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”, będzie musiał liczyć się z sankcją w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na czynność z załącznika nr 15. Kary tej będzie można uniknąć – konieczne będzie jak najszybsze poinformowanie nabywcy o brakującym oznaczeniu, tak by miał on szansę wykonać przelew z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Z karą w takiej samej wysokości musi liczyć się także nabywca, który pomimo zakupu na ponad 15.000 zł w skład którego wejdzie czynność z zał. 15, niezależnie czy faktura ma odpowiednie oznaczenie (lub sprzedawca poinformował o jego braku nabywcę) czy nie, ureguluje płatność bez zastosowania mechanizmu split payment.

Więcej o podzielonej płatności VAT w 2019 r. wkrótce w Poradniku