z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 93) wskazywało na konieczność stopniowej likwidacji zwolnień, a tym samym wprowadzenie obowiązku zainstalowania kas fiskalnych przez nowe grupy podatników. Nowe przepisy objęły między innymi lekarzy, prawników, ochroniarzy i detektywów.

Na kontrakcie z NFZ

Zgodnie z art. 111 ust.1 Ustawy o VAT kasy fiskalne muszą posiadać podatnicy – w tym lekarze – którzy prowadzą sprzedaż towarów lub usług dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. W związku z tym lekarze, którzy przyjmują pacjentów prywatnie, powinni ewidencjonować obroty za pomocą kasy fiskalnej. Należy jednak pamiętać, że obowiązek ten nie obejmuje świadczeń dla podmiotów gospodarczych. Kasy fiskalne dla lekarzy nie muszą być używane w tych gabinetach, w których odbywa się leczenie w ramach kontraktu lekarza z NFZ lub innymi przychodniami. W takim przypadku lekarz nie pobiera opłaty za usługę medyczną bezpośrednio od pacjenta, lecz jest wynagradzany przez Narodowy Fundusz Zdrowia zgodnie z zawartą umową. Nie można więc stwierdzić, że świadczy usługi na rzecz osób fizycznych, ponieważ w rzeczywistości są one świadczone dla NFZ.

W ramach umowy z przedsiębiorstwem

Podobnie w przypadku, gdy lekarz świadczy usługi w ramach umowy na pakiety medyczne dla pracowników jakiegoś przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji usługa również wykonywana jest dla podmiotu gospodarczego, a nie osoby fizycznej. Zawsze, gdy w kwestii płatności pomiędzy lekarzem a pacjentem pośredniczy podmiot gospodarczy, lekarz nie ma obowiązku rejestrować sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej.

Zwolnienie podmiotowe

Pomimo uchylenia zwolnienia przedmiotowego dla lekarzy, wciąż mają oni możliwość uzyskania prawa do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania obrotów za pomocą kasy fiskalnej. Poza nielicznymi wyjątkami wszyscy podatnicy mogą być zwolnieni z obowiązku posiadania kasy rejestrującej, jeśli ich roczne przychody ze sprzedaży dla osób fizycznych nie przekraczają 40.000 zł i 20.000 zł w przypadku osób rozpoczynających działalność. Należy jednak pamiętać, że od 1 stycznia 2013 roku limit ten ulegnie obniżeniu do 20.000 zł dla wszystkich. Lekarze, których przychody ze świadczenia usług w ramach własnej działalności nie przekroczą tego progu, mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego i nie muszą rejestrować kasy fiskalnej.

Gdy pacjenci płacą przelewem

Teoretycznie lekarze mogą też skorzystać ze zwolnienia, jeśli wszystkie zapłaty za wykonane prywatnie usługi dokonywane są za pośrednictwem banku, poczty lub SKOK-u, przy czym z danych transakcji musi jednoznacznie wynikać, której usługi ona dotyczyła. Zapis ten znajduje się w poz. 37 załącznika do wspomnianego rozporządzenia. W praktyce jednak trudno sobie wyobrazić, by lekarz stawiał takie wymaganie wszystkim swoim pacjentom, ponieważ osoby fizyczne wciąż jednak najczęściej rozliczają się gotówką za wyświadczoną usługę medyczną.