Podatnicy składający zeznania roczne PIT za 2015 rok, którzy w trakcie roku podatkowego przekazali określone rodzaje darowizn, mogą - po spełnieniu dodatkowych wymogów - odliczyć je od dochodu. Aby skorzystać z tej ulgi, podatnik musi osiągnąć dochody opodatkowane według skali podatkowej lub przychody podlegające opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Oznacza to, iż odliczenia z tytułu darowizny można dokonać w zeznaniu rocznym PIT-36, PIT-37 lub PIT-28. Zeznanie składa się wraz z załącznikiem PIT/O.

 

W zeznaniu rocznym wykazuje się kwotę przekazanej darowizny oraz kwotę dokonanego odliczenia, jak również dane pozwalające na identyfikację obdarowanego.

 

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz inne akty prawne określają szczegółowe warunki dokonania odliczenia darowizny. Aby uniknąć nieprawidłowości, a co za tym idzie konieczności korygowania zeznania, podatnik chcący skorzystać z tej ulgi powinien dobrze znać obowiązujące przepisy.

 

Rodzaje darowizn, które można odliczyć od dochodu w zeznaniu podatkowym, zostały określone w art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT:

Art. 26. 1. Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c, art. 30e i art. 30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e i 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot:

(…)

9) darowizn przekazanych na cele:

a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e,

b) kultu religijnego,

c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. nr 106, poz. 681, z późn. zm.), w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy

- w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu;

 

Odliczenie darowizny na tzw. cele szlachetne

W zacytowanym powyżej przepisie przywołano art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 239) - wymieniono tam następujące cele:

Art. 4. 1. Sfera zadań publicznych, o której mowa w art. 3 ust. 1, obejmuje zadania w zakresie:

1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;

1a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

1b) udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa;

2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

3) działalności charytatywnej;

4) podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

5) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;

5a) działalności na rzecz integracji cudzoziemców;

6) ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618, z późn. zm.);

7) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;

8) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;

9) działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

10) działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;

11) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

12) działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;

13) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

14) nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;

15) działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży;

16) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

17) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;

18) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

19) turystyki i krajoznawstwa;

20) porządku i bezpieczeństwa publicznego;

21) obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

22) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;

22a) udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego;

23) ratownictwa i ochrony ludności;

24) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;

25) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

26) działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

27) promocji i organizacji wolontariatu;

28) pomocy Polonii i Polakom za granicą;

29) działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;

29a) działalności na rzecz weteranów i weteranów poszkodowanych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz. U. poz. 1203);

30) promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;

31) działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;

32) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;

32a) rewitalizacji;

33) działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1-32a.

 

Aby darowizny na wymienione powyżej tzw. cele szlachetne uprawniały do skorzystania z ulgi w PIT za 2015 r., muszą być przekazane na rzecz realizujących te cele organizacji, określonych w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego lub równoważnych do tych organizacji, działających w innym państwie Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

W art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego czytamy:

Art. 3.

(…)

2. Organizacjami pozarządowymi są:

1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,

2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku

- osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

3. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;

3) spółdzielnie socjalne;

4) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2014 r. poz. 715 oraz z 2015 r. poz. 1321 i 1932), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

 

Odliczenie darowizny na cele kultu religijnego

Ustawa o PIT nie definiuje pojęcia kultu religijnego. Przyjęło się jednak, iż pojęcie to odnosi się do zewnętrznych aspektów religijnych, obrzędów i całokształtu czynności religijnych. Za darowiznę uprawniającą do dokonania odliczenia w zeznaniu rocznym PIT uznaje się np. środki przekazane na budowę lub remont kościoła, jego wyposażenie czy zakup przedmiotów liturgicznych.

Darowizna musi być przekazana np. na rzecz kościoła, związku religijnego, parafii, zakonu itp. Prawa do ulgi w PIT nie daje darowizna przekazana osobie fizycznej, np. proboszczowi.

 

Ulga dla honorowych krwiodawców

Podatnicy będący honorowymi dawcami krwi ustalają wartość darowizny w wysokości ekwiwalentu pieniężnego, określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o publicznej służbie krwi. Aby ustalić wysokość odliczenia, należy pomnożyć ilość bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez ekwiwalent w wysokości 130 zł za 1 litr krwi. Dokonanie odliczenia wymaga posiadania zaświadczenia wystawionego przez jednostkę organizacyjną realizująca zadania w zakresie pobierania krwi - z dokumentu tego wynika ilość oddanej krwi. 

Należy przy tym pokreślić, iż przyznane krwiodawcy świadczenia takie jak posiłki i napoje regeneracyjne, zwrot kosztów dojazdu do jednostki pobierającej krew itp. nie stanowią odpłatności za pobraną krew.

 

Ustalenie kwoty odliczenia

Jak wskazuje cytowany art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, wysokość odliczenia darowizn jest limitowana - nie może przekroczyć 6% dochodu w roku podatkowym. Odliczeniu podlega wartość faktycznie przekazanych darowizn - zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych - do wysokości limitu.

Podatnik, który przekazał darowiznę w postaci towaru, jej wartość ustala na poziomie cen rynkowych. W przypadku towarów opodatkowanych VAT za kwotę darowizny należy przyjąć wartość towaru wraz z podatkiem, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą darczyńca ma prawo odliczyć wg przepisów o podatku VAT.

Małżonkowie rozliczający się wspólnie limit odliczenia ustalają odrębnie na podstawie dochodu osiągniętego przez każde z nich.

 

Dokumentowanie darowizn

Prawo do dokonania odliczenia darowizny w zeznaniu rocznym PIT za 2015 r. wymaga posiadania odpowiedniej dokumentacji. O  tym, jaki dowód jest potrzebny, decyduje przedmiot i cel darowizny.

 

Darowizny muszą być udokumentowane:

Pieniężna: dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub na rachunek obdarowanego w banku, inny niż rachunek płatniczy

Niepieniężna: dowodem zawierającym dane identyfikujące darczyńcę i wartość darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu

Na cele krwiodawstwa: zaświadczeniem jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę

 

Ponadto podatnicy, którzy przekazali darowiznę na tzw. cele szlachetne na rzecz zagranicznej organizacji, muszą wziąć pod uwagę także wymóg z art. 26 ust. 6e ustawy o PIT:

Art. 26

(…)

6e. Prawo do odliczenia darowizny, o której mowa w ust. 1 pkt 9 lit. a, na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, przysługuje podatnikowi pod warunkiem:

1) udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych oraz

2) istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę. 

 

 

Wyłączenia z prawa do odliczenia darowizn w PIT 2015

W niektórych przypadkach przekazanie darowizny nie uprawnia podatnika do skorzystania z ulgi w PIT za 2015 r. W art. 26 ust. 5 ustawy o PIT czytamy:

Art. 26

(…)

5. Łączna kwota odliczeń z tytułów określonych w ust. 1 pkt 9 nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty stanowiącej 6% dochodu, z tym że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:

1) osób fizycznych;

2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Z kolei art. 26 ust. 6f tejże ustawy wskazuje, iż odliczeniu nie podlegają darowizny zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 11.

 

Kliknij i pobierz druki PIT za 2015 r. i załączników