Spis treści
Odliczanie podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r.
Rewolucyjne zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 roku wpłynęły także na sposób odliczania podatku naliczonego przez podatników. Zmienione przepisy art. 86 ustawy o VAT uzależniają prawo do odliczenia podatku naliczonego głównie od powstania obowiązku podatkowego u dostawcy. Dodatkowo zmieniły się również przepisy dotyczące sposobu określania momentu powstania obowiązku podatkowego. To nabywca musi wiedzieć kiedy u dostawcy powstał obowiązek podatkowy, aby mieć prawo do odliczenia podatku z otrzymanej faktury.
Podstawowe terminy odliczania VAT
Do 31 grudnia 2013 roku obowiązywała zasada, iż VAT naliczony można odliczyć w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał, w którym podatnik otrzymał fakturę bądź dokument celny. Od 1 stycznia 2014 r. zasadniczo termin odliczenia zależy przede wszystkim od momentu powstania obowiązku podatkowego u sprzedającego lub usługodawcy. Regulacja ta zawarta jest w art. 86 ust. 10 znowelizowanej ustawy. Podatnik musi ustalić, kiedy taki obowiązek wystąpi.
Uwaga!
Powstanie prawa do odliczenia podatku naliczonego od 1 stycznia 2014 r. wiąże się zasadniczo z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi albo otrzymania zaliczki, zadatku lub innej przedpłaty w całości lub w części, czyli powstaniem obowiązku podatkowego.
Ponadto, warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest również otrzymanie faktury dokumentującej dostawę towarów lub wykonanie usługi. Odliczenia będzie można dokonać najwcześniej w miesiącu otrzymania faktury.
Pamiętaj!
Zgodnie z brzmieniem przepisów ustawy o VAT od 1 stycznia 2014 roku można odliczyć VAT naliczony, jeśli łącznie spełnione są dwie przesłanki: Powstał obowiązek podatkowy, Otrzymano fakturę.
Podatnik będzie mógł dokonać odliczenia w miesiącu lub kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy, lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.
Przykład 1:
Pani Krystyna za kupiła towar 16 marca 2014 roku. Obowiązek podatkowy powstał w marcu. Fakturę za ten towar otrzymała dnia 2 kwietnia 2014 r. Odliczenia będzie mogła dokonać w deklaracji VAT za kwiecień lub maj.
Przykład 2:
Pan Piotr kupił towar 16 marca 2014 roku. Obowiązek podatkowy powstał w marcu. Fakturę za towar otrzymał dnia 18 marca 2014 r. Odliczenia będzie mógł dokonać w deklaracji VAT za marzec, kwiecień lub maj.
Terminy odliczania VAT z faktur otrzymanych z opóźnieniem
W praktyce niejednokrotnie zdarzają się opóźnienia z dostarczaniem faktur przez sprzedającego czy usługodawcę. Jeśli podatnik otrzyma fakturę po miesiącu czy dwóch od powstania obowiązku podatkowego, będzie mógł odliczyć VAT w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymał fakturę. Jeśli jednak opóźnienie to jest dłuższe lub podatnik po pewnym czasie otrzyma duplikat faktury, może pojawić się problem z odliczeniem VAT zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2014 r.
Przykład
Pan Marian skorzystał z usługi 3 kwietnia 2014 r. Obowiązek podatkowy powstał w kwietniu. Natomiast fakturę otrzymał dopiero 5 lipca 2014 r. Jednoczesne spełnienie dwóch przesłanek: powstania obowiązku podatkowego i otrzymania faktury w miesiącu powstania obowiązku podatkowego lub w dwóch kolejnych nie jest możliwe.
Ustawodawca będzie musiał wypowiedzieć się w tej sprawie, ponieważ takie sformułowanie przepisów nie może pozbawiać podatnika jego podstawowego prawa - prawa do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Logicznym będzie, jeśli podatnik w takim przypadku będzie mógł dokonać odliczenia w miesiącu otrzymania faktury. Trzeba jednak poczekać na oficjalne wyjaśnienie Ministra Finansów.
Odliczenie VAT przez korektę deklaracji
Podatnik, który z jakichś przyczyn nie odliczył podatku naliczonego w obowiązującym terminie, ma prawo to zrobić później - poprzez korektę deklaracji VAT. Korekty takiej dokonuje za okres, w którym powstało prawo do odliczenia. Złożenie takiej korekty jest możliwe przez 5 lat od początku roku podatkowego, w którym nastąpiło prawo do dokonania odliczenia. Tak było do 31 grudnia 2013 r. i tak też jest w roku 2014.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT obowiązującymi od 1 stycznia 2014 roku prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje podatnikowi wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki: powstał obowiązek podatkowy i podatnik otrzymał fakturę. W praktyce niejednokrotnie będzie występować sytuacja, gdy te dwa zdarzenia będą miały miejsce w dwóch różnych okresach rozliczeniowych. W związku z tym kwestią dyskusyjną może się okazać ustalenie, za który miesiąc lub kwartał złożyć korektę - ten, w którym powstał obowiązek podatkowy czy ten, w którym otrzymano fakturę.
Za względu na fakt, iż przepis art. 86 ust. 10 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. wskazuje, że zasadniczo prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w miesiącu/kwartale powstania obowiązku podatkowego, należałoby uznać, iż korektę trzeba będzie złożyć za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy. Na uwagę zasługuje także fakt, iż przepisy wskazujące na możliwość odliczenia VAT poprzez korektę deklaracji nie odnoszą się do art. 86 ust. 10b ustawy, w którym mowa o tym, że odliczenia można dokonać nie wcześniej niż w miesiącu/kwartale otrzymania faktury. Należy jednak poczekać na oficjalne wyjaśnienie Ministra Finansów w tej sprawie.
Terminy odliczania VAT: transakcje, w których VAT należny rozlicza nabywca
W pewnych przypadkach podatnicy wykazują od transakcji zarówno VAT należny, jak i naliczony. Dotyczy to między innymi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług, dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca czy zakupu towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT tzw. "odwrotne obciążenie". Odliczania VAT od transakcji objętych samonaliczaniem od 1 stycznia 2014 r. dokonuje się podobnie, jak w większości innych przypadków - w miesiącu lub kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Więcej o obowiązkach nabywcy przy "odwrotnym obciążeniu"
Uwaga!
Warunkiem dokonania prawidłowego odliczenia VAT przy samonaliczaniu jest wykazanie podatku należnego w prawidłowej deklaracji VAT. Od 1 stycznia 2014 r. podatek należny i naliczony w takim przypadku wykazujemy w tej samej deklaracji VAT.
Ustawodawca wprowadził jednak dodatkowy warunek odliczenia dla wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Od 1 stycznia 2014 r., aby odliczyć podatek naliczony, podatnik będzie musiał otrzymać fakturę od kontrahenta w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeśli podatnik tej faktury nie otrzyma, będzie musiał pomniejszyć podatek naliczony w rozliczeniu za okres, w którym ten termin 3 miesięcy upłynie. Otrzymanie faktury w późniejszym terminie da podatnikowi prawo do odliczenia VAT w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę otrzymał.
Podatnik, który nie odliczy VAT w terminie, będzie mógł to zrobić poprzez korektę deklaracji VAT.
WAŻNE!
Przepis art. 86 ust. 13a znowelizowanej ustawy o VAT daje podatnikowi dokonującemu samonaliczania nieco dłuższy niż standardowo termin na złożenie korekty deklaracji - do 5 lat licząc od zakończenia roku, w którym powstało prawo do odliczenia. Dla pozostałych czynności prawo do korekty na podstawie art. 86 ust. 13 przysługuje nie później niż w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym u podatnika powstało prawo do odliczenia.
Terminy odliczania VAT od importu towarów
Od 1 stycznia 2014 r. zasady odliczania VAT naliczonego przy imporcie towarów są takie same, jak w przypadku większości innych transakcji. Zasadniczo VAT możemy odliczyć w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej niż w miesiącu/kwartale otrzymania dokumentu celnego.
W przypadku, gdy podatnik stosuje procedury uproszczone polegające na wpisie do rejestru, regulacje dotyczące odliczania VAT nie ulegną zmianie. Podatnik, aby dokonać odliczenia - tak jak do tej pory - ma do spełnienia warunek dokonania zapłaty podatku zawartego w dokumencie celnym, który to dokument stanowi zgłoszenie uzupełniające.
Terminy odliczeń dla podatnika stosującego metodę kasową
Regulacje dotyczące sposobu odliczania VAT naliczonego przez małych podatników stosujący kasową metodę rozliczeń nie ulegają wielkim zmianom. Możliwość dokonania odliczenia w dalszym ciągu jest uzależniona od dokonania zapłaty. Należy jednak zwrócić uwagę, że przepis art. 86 ust. 10e znowelizowanej ustawy o VAT wskazuje na dokonanie zapłaty należności, a nie - jak to definiowały przepisy obowiązujące do 31 grudnia 2013 r. - dokonanie zapłaty w całości lub w części. Z takiego brzmienia przepisów można wysnuć wniosek, iż tylko całościowa zapłata za towar lub usługę uprawniać będzie małego podatnika do dokonania odliczenia VAT naliczonego. Kwestia ta czeka jednak na oficjalne wyjaśnienie Ministra Finansów.
Natomiast zgodnie z ogólnymi zasadami, które obowiązują od 1 stycznia 2014 r. należy stwierdzić, iż prawo do odliczenia VAT przysługuje wtedy, gdy zostaną spełnione dwa podstawowe warunki: powstanie obowiązek podatkowy i podatnik otrzyma fakturę.
Brzmienie przepisu art. 86 ust. 10e znowelizowanej ustawy rozwiewa wątpliwości, które były do tej pory, iż mały podatnik rozliczający się metodą kasową może dokonać odliczenia VAT naliczonego nie tylko w rozliczeniu za okres, w który dokonał zapłaty, lecz również w jednym z dwóch okresów następujących po tym okresie.
Terminy odliczeń VAT z faktur od podatnika rozliczającego się metodą kasową
Od 1 stycznia 2014 roku prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur otrzymanych od podatnika rozliczającego się metodą kasową powstaje na zasadach ogólnych - w momencie powstania obowiązku podatkowego, ale nie wcześniej niż w rozliczeniu na okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Obowiązek podatkowy w przypadku podatników rozliczających się metodą kasową powstaje z chwilą otrzymania zapłaty za towar lub usługę. Oznacza to więc, iż terminy odliczania VAT z faktur otrzymanych od podatnika rozliczającego się metodą kasową ulegną zmianie w związku z koniecznością ustalenia, czy mały podatnik otrzymał zapłatę, której na jego rzecz dokonaliśmy.
WAŻNE!
Podatnik nabywający towary lub usługi od małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową jest zobowiązany do ustalenia, kiedy dostawca otrzymał, dokonaną na jego rzecz, zapłatę. Od tej daty zależy kiedy u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy, a tym samym kiedy nabywca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem, że jest w posiadaniu faktury dokumentującej transakcję.
Pamiętaj!
Podobna zasada dotyczy zapłaty zaliczki, przedpłaty na dostawę/usługę. Obowiązek podatkowy wyznacza data wpływu zaliczki do naszego dostawcy, a nie obciążenie rachunku podatnika. W tym przypadku również podatnik jest zobowiązany do ustalenia, kiedy dostawca otrzymał, dokonaną na jego rzecz, zapłatę.
Odliczanie VAT od okazjonalnej dostawy wewnątrzwspólnotowej nowego środka transportu
Przepisy ustawy o VAT obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. nie zmieniają ogólnej zasady, że z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów mamy do czynienia w przypadku, gdy sprzedawca jest podatnikiem. W przypadku dostawy nowego środka transportu sprzedawca staje się podatnikiem, nawet jeśli dostawa ma charakter okazjonalny. Transakcja ta dla sprzedawcy opodatkowana jest stawką 0% - nie trzeba więc płacić podatku. Podatnik (nabywca), który wykaże podatek należny od WDT, lub w dokumencie celnym, może jednak niejako odzyskać kwotę stanowiącą równowartość 23% kwoty należnej z tytułu dostawy - nie więcej niż kwota podatku zawartego w dokumencie sprzedaży, naliczonego od WDT, czy wykazanego w dokumencie celnym. Zmiana od 1 stycznia 2014 r. polega na tym, że odliczenia tej kwoty będzie można dokonać w rozliczeniu za miesiąc lub kwartał, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Jak sprawdzić czy nabywca jest podatnikiem VAT-UE
Odliczanie VAT od dostawy mediów
Potocznie zwane „media” to usługi określone w art. 19a ust. 5:
a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług:
- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
Zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy, VAT od czynności można odliczać w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, lub w jedynym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Zasada ta dotyczy także dostawy mediów. Skoro więc obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury, VAT od tej transakcji będzie można odliczyć w rozliczeniu za okres, w którym podatnik fakturę otrzymał.
Uwaga!
Od 1 stycznia 2014 r. VAT z faktury za media podatnik będzie mógł odliczyć w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę. Nowy przepis nie zawiera już zasady szczególnej dla tego typu usług, z których do końca 2013 r. VAT odliczany był w terminie płatności.
VAT naliczony od usług budowlanych
VAT z faktur dokumentujących usługi budowlane można odliczać na zasadach ogólnych, czyli - zgodnie z regulacjami obowiązującymi od 1 stycznia 2014 r. - w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy. Odliczenia tego będzie można dokonać nie wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc otrzymania faktury.
VAT naliczony od usług najmu, leasingu, stałej obsługi prawnej i biurowej itp.
Usługi wymienione w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy to usługi;
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
Odliczenia VAT z faktur za w/w usługi będzie można dokonać za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy. Odliczenia tego nie będzie jednak można dokonać wcześniej, niż w miesiącu otrzymania faktury.
Odliczanie VAT od dostawy i drukowania książek, czasopism, gazet itp.
Dotyczy to czynności z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b i c:
b) dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),
c) czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) - z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług;
Podobnie jak w przypadku dostawy mediów, najmu i usług budowlanych, VAT z faktur dokumentujących dostawę książek, czasopism itp. lub wykonanie usługi drukowania tego typu wydawnictw, będzie można odliczyć w rozliczeniu za miesiąc powstania obowiązku podatkowego, nie wcześniej niż w miesiącu otrzymania faktury.
Korygowanie VAT naliczonego - faktury korygujące
Przepisy dotyczące zmniejszania kwoty podatku naliczonego w związku z otrzymaniem faktury korygującej w roku 2014 zasadniczo nie ulegają zmianie. Pomniejszenia kwoty podatku dokonuje się w miesiącu lub kwartale otrzymania korekty. Natomiast jeśli podatnik nie odliczył jeszcze VAT z faktury pierwotnej, a prawo do tego mu przysługuje, VAT z faktury pierwotnej i korekty uwzględnia w tej samej deklaracji. Tak było do tej pory, tak też jest od 1 stycznia 2014 roku.
W związku z nowelizacją ustawy o VAT wprowadzono jednak przepisy, które w pewnych przypadkach zobowiązują podatnika do korekty naliczonego podatku, mimo iż nie otrzymał on faktury korygującej. Dotyczyć to będzie sytuacji, gdy sprzedawca towaru lub usługodawca nie uzyska potwierdzenia otrzymania przez nabywcę faktury korygującej, mimo iż podjął próby dostarczenia dokumentu, ale z posiadanych dokumentacji będzie wynikać, że nabywca jest świadomy, iż transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej.
Masz samochód w firmie koniecznie przeczytaj - Jak odliczysz VAT od samochodów w 2014 r.