Mechanizm „odwrotnego obciążenia” wynika z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT i ma zastosowanie do towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. W obecnym stanie prawnym polega na sprzedaży towarów przez czynnego podatnika VAT na rzecz nabywcy, który jest podatnikiem (niekoniecznie VAT-owcem) bez naliczania podatku VAT z dodatkowym oznaczeniem na fakturze „odwrotne obciążenie”. To nabywca, niezależnie czy jest podatnikiem VAT czynnym czy zwolnionym ma obowiązek naliczenia podatku VAT od tej transakcji. Jeśli zakup jest związany ze sprzedażą opodatkowaną - nabywca, czynny podatnik VAT, ma prawo do odliczenia naliczonego podatku. Wszystko rozlicza w deklaracjach VAT-7, VAT-7K lub VAT-7D.

Inaczej jest z nabywcami, którzy nie są czynnymi podatnikami VAT. Mają oni obowiązek naliczenia podatku VAT od takiego zakupu i zapłaty podatku do urzędu skarbowego. Taką transakcję wykazują w deklaracji VAT-9M lub VAT-8.

 

W załączniku 11 znajdują się obecnie określone wyroby stalowe, miedź i wyroby z miedzi, wraki, które są przeznaczone do złomowania, odpady i surowce wtórne ze szkła, papieru, tworzyw sztucznych, gumy itp.

 

Ministerstwo zamierza rozszerzyć obecny katalog towarów objęty odwrotnym obciążeniem. Wg ostatniego projektu ustawy zmieniającej z 22 grudnia 2014 r. do towarów w załączniku 11 mają dołączyć  m.in.:

 

- towary stalowe:

PKWiU 24.33.20.0 "Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej"

 

- metale szlachetne:

PKWiU ex 24.41.20.0; Złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku - wyłącznie złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, z wyłączeniem złota inwestycyjnego w rozumieniu art. 121 ustawy, z zastrzeżeniem poz. 22b

Bez względu na symbol PKWiU; Złoto inwestycyjne w rozumieniu art. 121 ustawy

PKWiU  ex 32.12.13.0; Biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym – wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie 325 tysięcznych lub większej tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym

PKWiU  ex 24.41.20.0; Złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku - wyłącznie złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych

PKWiU  24.41.10.0; Srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci p6lproduktu, lub w postaci proszku

PKWiU  24.41.30.0; Platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci p6lproduktu, lub w postaci proszku

PKWiU  ex 32.12.13.0; Biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym - wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, ze srebra i z platyny tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym

 

- metale nieszlachetne:

PKWiU ex 24.41.50.0; Metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu - wyłącznie złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu

PKWiU  ex 24.41.40.0; Metale nieszlachetne lub srebro, platerowane zlotem, nieobrobione inaczej niż do stanu p6lproduktu - wyłącznie srebro, platerowane zlotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu

PKWiU  ex 24.41.50.0; Metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu - wyłącznie złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu

 

- urządzenia:

PKWiU  ex 26.20.11.0; Przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych, o  masie <= 10 kg, takie jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne – wyłącznie komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy

PKWiU  ex 26.30.22.0; Telefony dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych -  wyłącznie telefony komórkowe, w tym smartfony

PKWiU  ex 26.40.60.0; Konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym  lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem - z wyłączeniem części i akcesoriów

 

Projekt zmiany ustawy zakłada, że odwrotne obciążenie ma być stosowane wyłącznie w przypadku gdy nabywcą jest podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Gdyby przepis wszedł  życie w takiej formie, zniknąłby obowiązek rozliczania podatku VAT przez podatników innych niż czynni podatnicy VAT. Obowiązanym do rozliczenia podatku VAT przy sprzedaży na rzecz takich podatników byłby sprzedawca, a nie nabywca. Tak jak jest obecnie przy sprzedaży dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Projekt wprowadzić ma także próg kwotowy dotyczący sprzedaży urządzeń wymienionych w zał. 11, takich jak smartfony, laptopy, notebooki, telefony komórkowe, konsole do gier. Dopiero przekroczenie tego progu powodowałoby zastosowanie mechanizmu „odwrotnego obciążenia”.

Nowe przepisy mają wejść w życie od 01.04.2015 r.  – czekamy na opublikowanie.