Dnia 1 lipca 2015 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 605). Ten nowy akt prawny wprowadził wiele istotnych zmian w ustawie o podatku od towarów i usług. Najistotniejsze nowości mają związek ze stosowaniem mechanizmu odwrotnego obciążenia dla towarów wymienionych w załączniku nr 11 do tejże ustawy. Ponadto wprowadzono zmiany w zasadach korzystania z ulgi na złe długi, zwiększono limity kaucji gwarancyjnej dla podatników zajmujących się dostawami paliwa, pojawiło się także kilka innych nowości - m.in. nowy obowiązek składania informacji VAT-27 dla podatników zajmujących się sprzedażą towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Zgodnie z ogólną zasadą VAT od sprzedaży towarów i usług zobowiązany jest rozliczyć ich sprzedawca. Nie dotyczy to jednak towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, które podlegają mechanizmowi odwrotnego obciążenia - w ich przypadku obowiązek rozliczenia VAT należnego spoczywa na nabywcy. Jednocześnie nabywca ma także prawo do odliczenia VAT naliczonego od takiej transakcji. Do 30 czerwca 2015 roku zasada ta dotyczyła zarówno czynnych podatników VAT, jak i podatników korzystających ze zwolnienia z tego podatku. Obowiązujące od 1 lipca 2015 r. przepisy ustawy o VAT wprowadzają nowe regulacje w tej kwestii - mechanizm odwrotnego obciążenia dotyczy teraz wyłącznie czynnych podatników VAT.

Zasada ta wynika ze zmienionego art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT:

Art. 17. 1. Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:

(…)

7) nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, z zastrzeżeniem ust. 1c, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
b) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122;

Zgodnie z tym przepisem, mechanizmu odwrotnego obciążenia nie stosuje się wobec nabywcy objętego zwolnieniem z podatku VAT ze względu na wysokość osiąganych obrotów. O zwolnieniu tym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy:

Art. 113. 1. Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

(…)

9. Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust.

Mechanizmu odwrotnego obciążenia nie stosuje się również wobec nabywcy wykonującego wyłącznie czynności zwolnione z VAT, wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy, lub czynności zwolnione na podstawie art. 82 ust. 3 tego aktu prawnego.

Od 1 lipca 2015 r. w powyższych przypadkach sprzedaż towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT należy rozliczyć na zasadach ogólnych. Nabywca towaru otrzymuje od sprzedawcy fakturę ze stawką 23% i nie ma obowiązku naliczenia i odprowadzenia podatku VAT.

Więcej o zmianach w VAT od 1 lipca 2015 czytaj w naszym poradniku