Zgodnie z zasadą zanotowaną w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, sprzedaż dokonana na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego musi zostać udokumentowana paragonem fiskalnym. Podatnicy niekorzystający ze zwolnień z kas muszą wystawiać paragony do każdej takiej transakcji.
Na żądanie nabywcy sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę do transakcji udokumentowanej paragonem. Wynika to z art. 106b ust. 3 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, żądanie wystawienia takiej faktury musi zostać zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Przepisy określają szczegółową procedurę postępowania w takim przypadku – została ona zapisana w art. 106h ustawy. Wystawioną fakturę należy wręczyć nabywcy, natomiast oryginał paragonu fiskalnego dołączyć do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika.
Zgodnie z art. 106h ustawy:
Art. 106h. 1. W przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy sprzedaży dokumentowanej fakturą emitowaną przy zastosowaniu kasy rejestrującej, w przypadkach gdy wartość sprzedaży i kwota podatku są zarejestrowane w raporcie fiskalnym dobowym kasy.
3. W przypadku gdy faktura w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji paragon dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę.
4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy paragon został uznany za fakturę wystawioną zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3.
Należy przy tym podkreślić, iż wystawienie faktury dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego nie zwalnia podatnika z obowiązku wydrukowania paragonu fiskalnego. Nawet jeśli z góry wiadomo, iż nabywca będzie żądał wystawienia faktury, paragon fiskalny musi zostać wystawiony i dołączony do egzemplarza faktury pozostającego u sprzedawcy.
Co ująć w ewidencji VAT i pliku JPK_VAT – paragon czy fakturę?
W praktyce kwestie związane z wystawianiem faktur do transakcji udokumentowanych fakturami budzą pewne wątpliwości podatników. Jedna z nich dotyczy rodzaju dokumentu ujmowanego w ewidencji VAT. Wymóg dołączania oryginału paragonu fiskalnego do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika został wprowadzony w celu uniknięcia podwójnej płatności podatku z danej sprzedaży. Pozostaje jednak pytanie, czy faktury takie należy ująć w ewidencji VAT, która według obowiązujących przepisów musi być co miesiąc przesyłana do Ministerstwa Finansów w postaci Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK).
Zasadniczo sprzedaż udokumentowana paragonem zostaje zaewidencjonowana w rejestrze sprzedaży na podstawie raportu z kasy fiskalnej. Wystawiona do tej transakcji faktura nie musi być ujmowana w ewidencji VAT. Od 1 lipca 2016 r. duzi, a od 1 stycznia 2017 r. mali i średni przedsiębiorcy mają jednak obowiązek przesyłać rejestry VAT w formie plików JPK_VAT. Zachodzi więc pytanie, czy w kwestii tej od nowego roku zaszły jakieś zmiany.
Na pytanie, czy w ewidencji VAT, a co za tym idzie w plikach JPK_VAT, należy ujmować faktury wystawione do transakcji udokumentowanych paragonem fiskalnym, padały sprzeczne odpowiedzi. W Broszurze informacyjnej dot. struktury JPK_VAT(2), wydanej przez resort finansów padła następująca odpowiedź na pytanie zadawane przez podatników:
3. Czy należy w JPK_VAT ujmować faktury wystawione do paragonów?
Faktury wystawione do paragonów nie muszą być wprowadzane do JPK_VAT.
Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w Interpretacji indywidualnej z 24 listopada 2016 r., sygn. 1462-IPPP2.4512.689.2016.1.IZ określił jako nieprawidłowe stanowisko podatnika, który nie ujmuje w rejestrach VAT faktur wystawianych dla podmiotów gospodarczych z podpiętymi paragonami fiskalnymi.
Tak więc w przypadku transakcji, których stroną będzie kontrahent prowadzący działalność gospodarczą w kraju lub za granicą z dniem 1 stycznia 2017 r. konieczne będzie przedstawienie w prowadzonej ewidencji dla potrzeb podatku VAT poszczególnych transakcji zawartych z podmiotami gospodarczymi i wpisanie numerów identyfikacji podatkowej, którymi się one posługują jako podmioty gospodarcze. W związku z tym Wnioskodawca będzie zobligowany do zmiany sposobu prowadzonej ewidencji stosownie do treści art. 109 ust. 3 ustawy, a mianowicie będzie zobowiązany w prowadzonej ewidencji wpisywać odrębnie wszystkie faktury dokumentujące transakcje zawierane z podmiotami gospodarczymi wraz z podaniem ich numeru identyfikacyjnego nadanego dla potrzeb rozliczenia podatku VAT lub podatku od wartości dodanej.
W konsekwencji za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w prowadzonej ewidencji po wejściu w życie nowej treści przepisu art. 109 ust. 3 ustawy może uwzględniać całą sprzedaż fiskalną zapisem z wydruków miesięcznych z kas rejestrujących bez wyodrębniania faktur wystawionych podmiotom gospodarczym na podstawie sprzedaży uprzednio udokumentowanej paragonem z kasy rejestrującej oraz sprzedaż udokumentowaną fakturami VAT, nie zarejestrowaną w systemie fiskalnym.
W celu rozstrzygnięcia tych wątpliwości nasze biuro zwróciło się do Zespołu Pomocy Technicznej Portalu Podatkowego.
Otrzymaliśmy następującą odpowiedź:
Centrum Kompetencyjne Usług Elektronicznych uprzejmie informuje, że zgodnie z założeniami w JPK_VAT uwidaczniane powinny być w pierwszej kolejności faktury. Jedynie faktury wystawione do paragonów, dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, nie muszą być wprowadzana do JPK_VAT.
Sprzedaż paragonowa może być ewidencjonowana dobowym lub miesięcznym zestawieniem sprzedaży.
Podstawowym dokumentem wystawianym do transakcji dokonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych jest paragon fiskalny. To właśnie raport dobowy lub miesięczny z kasy fiskalnej należy ująć w ewidencji VAT, a co za tym idzie zawrzeć w przesyłanym do resortu finansów pliku JPK_VAT. Zgodnie z odpowiedzią udzieloną przez Portal Podatkowy, faktury wystawiane do paragonów dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie muszą znajdować się w tym pliku.