Rząd kontynuuje działania mające zapewnić większą stabilność wpływów z podatku VAT. Po Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK), reorganizacji administracji podatkowej i wprowadzeniu Krajowej Administracji Skarbowej, podniesieniu wysokości kar za oszustwa podatkowe itp. przyszedł czas na split payment – rozwiązanie, które sprawdziło się już w wielu krajach europejskich.

 

Zmiany mają zostać wprowadzone w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w ustawie – Ordynacja podatkowa. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt nowelizacji z dnia 12 maja 2017 r. Split payment ma wejść w życie już od 1 stycznia 2018 r.

 

Czym jest split payment

Mechanizm podzielonej płatności (z ang. split payment) polega na tym, że płatność za towar lub usługę dokonywana jest przez nabywcę na dwa rachunki bankowe dostawcy towaru lub usługodawcy: zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto – na rachunek dostawcy, natomiast zapłata odpowiadająca kwocie podatku VAT – na jego specjalny rachunek VAT.

Możliwości dysponowania środkami znajdującymi się na rachunku VAT będą dla dostawcy bardzo ograniczone. Wprawdzie cały czas będą one do niego należały, a organy podatkowe nie będą mogły samodzielnie dokonywać na nich operacji finansowych, jednak podatnik będzie mógł opłacać nimi wyłącznie swoje zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT do urzędu skarbowego bądź przelewać je na inny rachunek VAT (np. kontrahenta).

 

Nabywca towaru lub usługi będzie mógł dokonać podzielonej płatności dobrowolnie. Jednakże skorzystanie z tej metody rozliczeń będzie niosło określone korzyści dla obu stron.

Podzielona płatność będzie się odbywać przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu. Podatnik będzie w niej wskazywał numer faktury, NIP, kwotę netto oraz kwotę VAT. Jeśli płatność zostanie dokonana na rachunek VAT podatnika innego niż dostawca lub usługodawca, będzie on odpowiadał solidarnie z dostawcą lub usługodawcą za niezapłacony przez niego VAT wynikający z tej transakcji.

 

Nowy obowiązek dla banków i SKOK

Aby umożliwić stosowanie split payment wszystkim podatnikom, zakłada się wprowadzenie obowiązku zakładania rachunków VAT przez banki i Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, w których podatnik posiada rachunek rozliczeniowy. Podmioty te nie będą mogły pobierać opłat za otwarcie nowego rachunku VAT ani za jego prowadzenie.

 

Inne przeznaczenie środków z rachunku VAT

Nowe przepisy dot. split payment w wyjątkowych przypadkach przewidują możliwości wykorzystywania środków zgromadzonych na rachunku VAT na cele inne niż zapłata podatku VAT. W tym celu podatnik będzie jednak musiał przejść długotrwałą procedurę, która niekoniecznie może zakończyć się „sukcesem”. Konieczne będzie wystosowanie wniosku do naczelnika urzędu skarbowego z uzasadnieniem prośby o przekazanie tych środków na inne cele. Urząd skarbowy będzie miał 90 dni na wydanie postanowienia. Jeśli przychyli się do wniosku, w postanowieniu tym wskaże wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnika, które mogą zostać przeznaczone na inne cele. Przy czym kwota ta nie obejmie wartości zaległości podatkowej wraz z odsetkami.

 

Urząd skarbowy może nie wyrazić takiej zgody, jeśli:

• Podatnik wystawił fakturę w sytuacjach, o których mowa w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT

czyli:

1) sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
a) wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
b) (uchylona)

2) transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

3) (uchylony)

4) wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,
b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;

5) faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

6) (uchylony)

7) wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.

• Podatnik w ciągu 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku uczestniczył w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej
• Zajdzie uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe podatnika nie zostanie wykonane
• Wobec podatnika toczyć się będzie inne postępowanie podatkowe w zakresie podatku bądź prowadzona będzie kontrola podatkowa lub celno-skarbowa

 

Korzyści z podzielonej płatności

Wprowadzenie mechanizmu split payment ma ułatwić uzyskanie zwrotu z podatku. Zgodnie z planowaną zmianą art. 87 ustawy o VAT, jeśli podatnik wraz z deklaracją VAT złoży wniosek o zwrot różnicy podatku na rachunek VAT, zwrot ten zostanie dokonany w ciągu 25 dni od złożenia wniosku. Dotyczy to całej kwoty nadwyżki VAT – nie ma przy tym znaczenia, czy faktury, z których ten podatek wynika, zostały zapłacone przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności.

 

Ustawodawca planuje także wprowadzić system zachęt do korzystania ze split payment. Podatnicy, którzy zdecydują się stosować tę metodę, nie będą podlegać odpowiedzialności solidarnej i nie będą miały wobec nich zastosowania przepisy związane ze stosowaniem sankcji określonych w art. 112b i art. 112c ustawy o VAT. Projekt nowelizacji zakłada także rezygnację ze stosowania podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości z VAT – będzie to dotyczyło tych okresów, w których 95% kwoty podatku naliczonego wynika z faktur zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Ponadto podatnikom, którzy z rachunku VAT dokonają wcześniejszej zapłaty zobowiązania z tytułu podatku VAT (przed terminem wynikającym z regulacji ustawowych), zostanie ono zmniejszone o kwotę obliczoną na podstawie zaproponowanego wzoru. Kwota zmniejszenia będzie zależna od kwoty zobowiązania, terminu jego uregulowania, a także stopy referencyjnej NBP obowiązującej na dwa dni robocze przed dokonaniem zapłaty podatku.

 

Podmioty wykreślone z rejestru

W przypadku podatników, którzy zostaną wykreśleni z rejestru VAT, środki zgromadzone na rachunku VAT zostaną przekazane przez bank bądź SKOK na rachunek urzędu skarbowego. W pierwszej kolejności zostaną one przeznaczone na zapłatę zaległego podatku wraz z odsetkami za zwłokę. Jeżeli na rachunku w dalszym ciągu pozostawać będą środki, a wobec podatnika nie będzie toczyć się postępowanie podatkowe lub nie będzie przeprowadzana kontrola podatkowa bądź kontrola celno-skarbowa, zostaną one zwrócone na rachunek rozliczeniowy podatnika.

Natomiast jeśli podatnik zostanie wykreślony z rejestru VAT, ponieważ na skutek czynności sprawdzających stwierdzono, iż nie istnieje - na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 1 ustawy o VAT – środki zgromadzone na rachunku VAT podlegać będą przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa.

 

Zobacz też: Surowe kary za wystawianie pustych faktur za paliwo