Dnia 1 stycznia 2015 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831). O nowych przepisach wiele się mówiło - szczególnie w związku z wprowadzeniem obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od umów zlecenia. Składki ZUS będą dla tych umów obowiązkowe od 1 stycznia 2016 roku. Jednak nowa ustawa wprowadziła istotne zmiany już od 1 stycznia 2015 roku - dotyczą one obowiązkowego odprowadzania składek ZUS od wynagrodzeń członków rad nadzorczych.
Do końca 2014 roku członkowie rad nadzorczych odprowadzali od swoich wynagrodzeń jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Osoba taka musi być zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia powołania do dnia zaprzestania pełnienia funkcji członka rady nadzorczej. Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne istnieje także po 1 stycznia 2015 roku. Nie ma przy tym znaczenia, czy dana osoba pełni swoją funkcję nieodpłatnie, czy z racji jej pełnienia pobiera świadczenia pieniężne.
Od 1 stycznia 2015 roku członkowie rad nadzorczych pobierający z tego tytułu wynagrodzenie podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Zgodnie z art. 9 ust. 4 i 9 znowelizowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązek ten istnieje nawet wtedy, gdy dana osoba pobiera emeryturę lub rentę bądź podlega temu ubezpieczeniu z innych tytułów, np. umowy zlecenie.
Członkowie rad nadzorczych nie podlegają natomiast ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu - nie mają prawa do nich przystąpić nawet dobrowolnie.
Zgłoszenie do ZUS członka rady nadzorczej
Podmiot, w którym działa rada nadzorcza, zgłasza nowego członka do ZUS w terminie 7 dni od jego powołania. W przypadku osób pełniących tę funkcję przed wejściem w życie nowych przepisów, zgłoszenie należało złożyć do 1 stycznia 2015 r. W tym celu do Zakładu Ubezpieczeń społecznych składa się wypełniony formularz ZUS ZUA lub ZUS ZZA z odpowiednim kodem ubezpieczenia.
Następnie płatnik ma obowiązek składać raport ZUS RCA lub ZUS RZA z rozliczonymi składkami za każdy miesiąc kalendarzowy - przez cały okres trwania ubezpieczenia emerytalno-rentowego i/lub zdrowotnego danego członka rady nadzorczej.
Określenie podstawy wymiaru składek
Płatnikiem składek ZUS od wynagrodzeń członków rad nadzorczych jest podmiot, w którym działa rada. Natomiast podstawą wymiaru składek danego członka jest jego przychód osiągnięty z tytułu zasiadania w radzie nadzorczej. Za taki przychód należy uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji danej osoby pieniądze, wartości pieniężne, a także wartość świadczeń otrzymanych w naturze i innych świadczeń nieodpłatnych. Oznacza to, iż oprócz wynagrodzenia członka rady nadzorczej za przychód uznaje się m.in. wszystkie inne przysporzenia majątkowe.
Wymiar składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla członków rad nadzorczych ustala się tak samo jak dla innych ubezpieczonych:
19,52% podstawy wymiaru - składka emerytalna (finansowana w równych częściach przez członka rady oraz płatnika składek)
8% podstawy wymiaru - składka rentowa (finansowana w wysokości 1,5% przez członka rady oraz 6,5% przez płatnika składek)
Członkowie rady nadzorczej pełniący swą funkcję nieodpłatnie
Obowiązek odprowadzania składek ZUS nie dotyczy członków rad nadzorczych, którzy z tytułu pełnionej funkcji nie pobierają żadnego wynagrodzenia. Takie osoby w dalszym ciągu podlegają jednak obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgłasza się je do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia 22 40 X X. Obowiązek objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym dotyczy wyłącznie członków rady zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Kody tytułu ubezpieczenia właściwe dla członków rad nadzorczych od 1 stycznia 2015 r.:
22 40 - członek rady nadzorczej podlegający wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu
22 41 - członek rady nadzorczej podlegający z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu
22 42 - członek rady nadzorczej podlegający z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, niepodlegający ubezpieczeniu zdrowotnemu