Początek nowego roku przyniósł podatnikom kolejne zmiany w przepisach podatkowych. Wiele z nich okaże się dla przedsiębiorców sporym uproszczeniem, nie obyło się jednak bez modyfikacji niekoniecznie korzystnych. Nowości w ustawie VAT zostały wprowadzone m.in. ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649). Znowelizowane zostały także przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).

 

Większość zmian weszła w życie 1 stycznia 2016 r. Ustawodawca przewidział także nowe przepisy, które zaczną obowiązywać w terminach późniejszych.

 

Zakupy wykorzystywane do celów mieszanych a odliczanie VAT

Podatnicy wykonujący działalność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz działalność pozostająca poza zakresem tego podatku, mają obowiązek ustalić proporcję odliczania podatku naliczonego od zakupów wykorzystywanych do celów mieszanych. Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, sposób określenia tej proporcji powinien odpowiadać specyfice działalności wykonywanej przez podatnika oraz jego nabyć. Z kolei w ust. 2c tego artykułu wymieniono przykładowe dane, mogące posłużyć do prawidłowego określenia proporcji odliczania VAT. W tym celu należy posłużyć się danymi za poprzedni rok podatkowy.

Nowe przepisy przewidują możliwość uzgodnienia z organem podatkowym sposobu określenia proporcji najbardziej reprezentatywnego dla specyfiki konkretnej działalności przedsiębiorcy.

 

Ustalanie właściwości miejscowej w zakresie podatku VAT

Do końca 2015 r. podatnik miał obowiązek rozliczać VAT w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Jedynie w przypadku wykonywania działalności na terytorium działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych, właściwy dla podatnika organ podatkowy określało się ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Dnia 1 stycznia 2016 r. uchylone zostały art. 3 ust. 1 i 2, ust. 3 pkt 1 oraz ust. 3a–5 ustawy o VAT, które określały powyższą zasadę. W związku z tym zaczęła mieć zastosowanie ogólna zasada zapisana w art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, właściwość organu podatkowego określa się według miejsca zamieszkania podatnika (osoby fizyczne) bądź siedziby (osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej).

 

Ministerstwo Finansów w komunikacie zamieszczonym na oficjalnej stronie internetowej wyjaśniło kwestię składania deklaracji VAT za grudzień lub IV kwartał 2015 r. Zgodnie z podanymi wytycznymi deklaracje, informacje podsumowujące oraz korekty tych dokumentów za okresy rozliczeniowe upływające przed 1 stycznia 2016 r., należy składać do urzędu skarbowego właściwego według nowych przepisów. Natomiast postępowania i kontrole podatkowe, czynności sprawdzające oraz inne sprawy podatkowe w zakresie VAT, które zostały rozpoczęte i nie zostały zakończone do 1 stycznia 2016 r., podlegają pod urzędy skarbowe właściwe według „starych” przepisów. Również zwroty VAT niedokonane przed tą datą pozostają we właściwości urzędów właściwych według przepisów obowiązujących do końca 2015 r.

 

Pamiętaj!

Deklaracje VAT-7 za grudzień 2015, VAT-7K, VAT-7D za IV kwartał 2015 roku należy złożyć do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania bądź siedziby podatnika.

Informacje podsumowujące VAT-UE i VAT-27 za grudzień 2015 lub IV kwartał 2015 roku, również składa się do „nowego” urzędu.

 

Ulga na złe długi a postępowanie restrukturyzacyjne dłużnika

Skorzystanie z prawa do korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w przypadku nieotrzymania w odpowiednim terminie zapłaty za sprzedane towary czy usługi, jest możliwe po spełnieniu dwóch warunków: po pierwsze, dłużnik musi być czynnym podatnikiem VAT; po drugie, nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji.

Mocą ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2015 r. poz. 978) z dniem 1 stycznia 2016 r. uściślono, iż ani w momencie gdy dokonano dostawy towaru czy wykonano usługę, ani na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której wierzyciel skorzysta z prawa do ulgi na złe długi, dłużnik nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu tejże ustawy. Natomiast zgodnie z art. 89b ust. 1b znowelizowanej ustawy o VAT, dłużnik będący w takiej sytuacji w ostatnim dniu miesiąca, w którym mija 150. dzień od upływu terminu płatności, nie ma obowiązku korygowania VAT naliczonego.

 

Dobrowolna korekta deklaracji a odsetki za zwłokę

Od 1 stycznia 2016 r. w wyniku nowelizacji Ordynacji podatkowej obniżono stawkę odsetek przy złożeniu dobrowolnej korekty deklaracji podatkowej. Stawka ta wynosi 50%, a nie - jak dotychczas - 75%. Aby skorzystać z możliwości zapłaty obniżonych odsetek, podatnik musi spełnić dwa warunki:

• Złożyć prawnie skuteczną korektę deklaracji nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu złożenia deklaracji
• Zapłacić zaległość podatkową w terminie 7 dni od złożenia korekty

 

W dalszym ciągu brak jest możliwości zapłaty obniżonych odsetek za zwłokę, jeśli podatnik:

• Złoży korektę deklaracji po doręczeniu mu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego bądź podatkowego lub po kontroli (jeśli takiego zawiadomienia nie stosuje się)
• Skoryguje deklarację w wyniku czynności sprawdzających

 

Uzasadnianie przyczyn złożenia korekty deklaracji

Z dniem 1 stycznia 2016 r. uchylono art. 81 § 3 oraz zmieniono brzmienie art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, skorygowanie deklaracji następuje poprzez złożenie korygującej deklaracji. Nie wymaga więc - jak to było do końca 2015 r. - dołączania pisemnego uzasadnienia przyczyn korekty - stosowany był tu druk ORD-ZU.

Wprowadzono jednocześnie zasadę, zgodnie z którą organ podatkowy musi pisemnie zawiadomić podatnika o bezskuteczności korekty, jeśli ten złoży ją w czasie trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.

 

Stawka VAT dla dostawy sprzętu przeciwpożarowego

Z dniem 1 stycznia 2016 r. zlikwidowano preferencyjną stawkę VAT 8% dla dostawy towarów wymienionych w zał. 3 do ustawy o VAT; poz. 139-134 dla jednostek ochrony przeciwpożarowej, przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej. Dla czynności tej obowiązuje stawka podstawowa 23%. Zmiana została wprowadzona mocą ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 605). Powodem likwidacji stawki 8% jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 grudnia 2014 r. sygn. C-639/13, w którym stwierdzono, iż poprzez stosowanie preferencji podatkowych dla dostawy towarów przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej, Polska naruszyła przepisy art. 96–98 dyrektywy w sprawie VAT.

 

Zwolnienie z VAT dla działalności w zakresie gier na automatach

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 15 ustawy o VAT od 2 stycznia 2016 r. zyskał następujące brzmienie:

Art. 43.1. Zwalnia się od podatku:
(…)
15) działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w odrębnej ustawie;

 

Zwolnieniu z VAT nie podlega już działalność w zakresie gier na automatach o niskich wygranych.

 

Trzy rodzaje pełnomocnictw

Z dniem 1 stycznia 2016 r. istotnych zmianom uległy zasady reprezentowania podatników. W przepisach Ordynacji podatkowej wprowadzono trzy nowe rodzaje pełnomocnictw, przy czym od 1.01.2016 obowiązują dwa z nich:

Pełnomocnictwo szczególne upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Zasady udzielania, odwoływania itp. pełnomocnictwa szczególnego zostały uregulowane w art. 138e znowelizowanej Ordynacji podatkowej. Wprowadzono nowe druki: PPS-1 i OPS-1.

Pełnomocnictwo do doręczeń upoważnia do odbioru korespondencji podatnika, który zmieni adres miejsca zamieszkania lub adres zwykłego pobytu na adres w państwie spoza Unii Europejskiej. Pełnomocnictwo to należy ustanowić w przypadku braku ustanowionego pełnomocnictwa ogólnego lub szczególnego. Zasady udzielania, odwoływania itp. pełnomocnictwa do doręczeń zostały uregulowane w art. 138f znowelizowanej Ordynacji podatkowej. Obowiązują też nowe druki: PPD-1 i OPD-1.

Natomiast od 1 lipca 2016 r. zostanie wprowadzone pełnomocnictwo ogólne - będzie ono upoważnieniem do działania we wszystkich sprawach podatkowych, jak również w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej.

 

Więcej o zmianach w VAT od 1 stycznia 2016 r. czytaj w Poradniku