Zwolnienia podmiotowe

 

Wbrew obawom podatników wysokość limitu obrotu rocznego do zwolnienia podmiotowego z kas fiskalnych nie ulegnie zmianie po 1 stycznia 2015 roku. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia 2015-2016, ze zwolnienia będą mogli korzystać podatnicy, których obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył 20.000 zł. W przypadku podatników, którzy rozpoczynają prowadzenie takiej sprzedaży w trakcie roku, limit wylicza się w proporcji do okresu jej prowadzenia: od dnia dokonania pierwszej sprzedaży do końca roku. Proporcję tę wylicza się na takich samych zasadach jak w latach 2013-2014.

 

Zobacz, jak wyliczyć limit proporcjonalny

 

Warto podkreślić, iż podatnik rozpoczynający sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych może korzystać ze zwolnienia podmiotowego tylko w przypadku, gdy przewiduje osiągnięcie obrotu poniżej limitu. Jeśli zakłada, iż obrót ten będzie wyższy, powinien mieć kasę fiskalną od samego początku prowadzenia sprzedaży.

Zgodnie z § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2015-2016, w przypadku przekroczenia limitu obrotu podatnik ma 2 miesiące na wprowadzenie kasy fiskalnej w działalności. Termin ten liczy się od końca miesiąca, w którym limit został przekroczony.

 

Jak już pisaliśmy wcześniej, na potrzebę zastosowania zwolnienia podmiotowego do obrotu z całości sprzedaży nie wlicza się obrotu z czynności wymienionych w poz. 36 oraz 49 załącznika do rozporządzenia 2015-2016, czyli z dostawy nieruchomości oraz dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

 

W praktyce zmiana ta okaże się dla podatników bardzo korzystna. Do końca 2014 roku obrót ze sprzedaży np. środka trwałego lub nieruchomości zawyża całościowy obrót podatnika ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Wielu podatników traci przez to prawo do zwolnienia podmiotowego z kasy fiskalnej, a co za tym idzie musi wprowadzić urządzenie fiskalne w swojej działalności. Taka utrata prawa do zwolnienia często wiąże się ze sprzedażą samochodów - kwota sprzedaży nierzadko „konsumuje” nawet cały limit, przez co podatnicy zobowiązani są do wprowadzenia kasy fiskalnej w ciągu 2 miesięcy od jego przekroczenia. Bywa, iż podatnicy ci osiągają zasadniczo niski obrót ze sprzedaży na rzecz tego typu osób - gdyby nie sprzedaż środka trwałego, wartości niematerialnej lub prawnej czy nieruchomości, mogliby dalej korzystać ze zwolnienia z kasy fiskalnej.

Należy pamiętać, że obrót osiągnięty przez podatnika do 31.12.2014, również ze sprzedaży nieruchomości, oraz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, powoduje obowiązek instalacji kasy fiskalnej na podstawie przepisów obowiązujących do końca 2014 roku. Przekroczenie limitu powoduje obowiązek instalacji kasy fiskalnej po upływie 2 miesięcy - licząc od końca miesiąca, w którym limit został przekroczony, wtedy każda, nawet pojedyncza sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych musi być zaewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej. Oznacza to, że jeśli podatnik w przyszłości będzie chciał np. sprzedać takiej osobie kolejny samochód, jakikolwiek towar lub usługę, musi zakupić, zgłosić do urzędu i zafiskalizować kasę przed dokonaniem tej sprzedaży. W praktyce bywa to kłopotliwe, ponieważ zmusza podatnika do wykonania szeregu czynności przed sprzedaniem towaru lub usługi osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnikowi ryczałtowemu.

Przykład:

Podatnik nie osiąga przychodów ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, jednak w listopadzie’2014 r. sprzedał takiej osobie samochód za 21.000,- zł – tym samym przekroczył limit obrotu. Każdą, nawet najmniejszą sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych od 1 lutego 2015 r. będzie musiał zaewidencjonować na urządzeniu fiskalnym.

 

Jednak od 1 stycznia 2015 roku sprzedaż nieruchomości, środka trwałego lub wartości niematerialnej czy prawnej nie zawyży całości obrotu podatnika. Opisane powyżej problemy odejdą w niepamięć. Należy jednak pamiętać, iż do całościowego obrotu nie będzie się wliczać tylko obrotu z czynności z poz. 36 oraz 49 załącznika do rozporządzenia 2015-2016. Pozostałe czynności z katalogu zwolnień po 1 stycznia 2015 r. w dalszym ciągu będą się do tego obrotu wliczać.

Przykład:

Podatnik osiąga niewielkie obroty ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych i nie miał do tej pory obowiązku stosowania kasy fiskalnej. W lutym 2015 r. sprzedał takiej osobie maszynę za 25.000,- zł. Maszyna ta była zaliczona do środków trwałych i podlegała amortyzacji. W związku z tym, że od 01.01.2015 r. tego typu obrotu nie wlicza się do limitu obrotów dot. kasy fiskalnej, podatnik nadal będzie korzystał ze zwolnienia z kasy,  o ile nie straci prawa z innego tytułu.

 

 

 

Zwolnienia przedmiotowe

 

Niektórzy podatnicy mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku instalacji kasy fiskalnej ze względu na rodzaj wykonywanych czynności. Zwolnienia takie po 1 stycznia 2015 roku przysługują na mocy § 2 rozporządzenia 2015-2016 - lista czynności zwolnionych znajduje się w załączniku do tego aktu prawnego.

Pierwsza część załącznika do rozporządzenia zasadniczo nie ulegnie dużej zmianie w porównaniu do stanu prawnego sprzed 1 stycznia 2015 r. W załączniku do rozporządzenia 2015-2016 dodano nowe zwolnienia dla dwóch czynności. Znalazły się one w poz. 23 i 24 załącznika i są to:

23		bez względu na symbol PKWiU	Usługi nadawcze, o których mowa w art. 2 pkt 25b ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 22
24		bez względu na symbol PKWiU	Usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 22

Zwolnienia te będą przysługiwać podatnikom, którzy jednocześnie wykonują także czynność z poz. 22 załącznika, czyli świadczą usługi telekomunikacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 25a ustawy.

 

Zmianie uległo także brzmienie zapisu wskazującego na zwolnienie dla czynności notarialnych. Obowiązujące w rozporządzeniu 2013-2014 sformułowanie: Usługi prawne - dotyczy wyłącznie usług notariuszy w zakresie objętym wpisem do repertorium A i P, w rozporządzeniu 2015-2016 zastąpiono określeniem: Czynności notarialne (bez względu na symbol PKWiU) (poz. 28 załącznika do rozporządzenia 2015-2016).

Dla niektórych czynności z I części załącznika zwolnienie będzie miało zastosowanie pod warunkiem udokumentowania tych czynności w całości fakturą.

 

Katalog zwolnień przedmiotowych (część I załącznika do rozporządzenia):

Poz.	Symbol PKWiU1)		Czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania
I. Dostawa towarów lub świadczenie usług, których przedmiotem są następujące towary lub usługi:
1	ex	01.6	Usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych - z wyjątkiem usług podkuwania koni (PKWiU ex 01.62.10.0)
2		35	Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych
3		36	Woda w postaci naturalnej; usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody
4		37	Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków; osady ze ścieków kanalizacyjnych
5		38.11.1	Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu
6		38.11.2	Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu
7		38.11.6	Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne
8		38.12.1	Usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych
9		38.12.30.0	Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu
10		38.21.10.0	Usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia
11		38.22.19.0	Usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych
12	ex	38.22.2	Usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych z wyłączeniem:  - usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU ex 38.22.21.0)
13		39	Usługi związane z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami
14	ex	49.31.10.0	Transport kolejowy pasażerski, miejski i podmiejski - dotyczy wyłącznie przewozów metrem rozkładowych pasażerskich, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
15	ex	49.31.2	Pozostały transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski - dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
16	ex	49.39.1	Transport lądowy pasażerski, rozkładowy: międzymiastowy i specjalizowany - dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
17		49.39.35.0	Transport drogowy pasażerski pojazdami napędzanymi siłą mięśni ludzkich lub ciągnionymi przez zwierzęta
18	ex	53	Usługi pocztowe i kurierskie - z wyłączeniem usług w zakresie przygotowania oraz dostawy towarów na zamówienie
19	ex	55.10.10.0	Usługi w zakresie noclegów i usługi towarzyszące świadczone przez hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe - dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci
20	ex	55.20.19.0	Pozostałe usługi obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania bez obsługi - dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci
21	ex	55.90.1	Pozostałe usługi związane z zakwaterowaniem z wyłączeniem PKWiU 55.90.13.0 - dotyczy wyłącznie: usług krótkotrwałego zakwaterowania pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (z wyłączeniem usług hotelarskich i turystycznych)
22		bez względu na symbol PKWiU	Usługi telekomunikacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 25a ustawy
23		bez względu na symbol PKWiU	Usługi nadawcze, o których mowa w art. 2 pkt 25b ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 22
24		bez względu na symbol PKWiU	Usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 22
25		64-66	Usługi finansowe i ubezpieczeniowe
26	ex	68.20.1	Wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi
27	ex	68.3	Usługi związane z obsługą rynku nieruchomości
28		bez względu na symbol PKWiU	Czynności notarialne
29	ex	81	Usługi związane z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowywaniem terenów zieleni z wyłączeniem usług związanych z zagospodarowywaniem terenów zieleni (PKWiU 81.30.10.0)
30		84	Usługi administracji publicznej i obrony narodowej; usługi w zakresie obowiązkowych zabezpieczeń społecznych
31	ex	85	Usługi w zakresie edukacji - z wyłączeniem: - usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0), - usług świadczonych przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0), - usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11)
32	ex	91.01.12.0	Usługi archiwów, wyłącznie usługi administracji publicznej pomocnicze ogólne
33		94	Usługi świadczone przez organizacje członkowskie
34		99	Usługi świadczone przez organizacje i zespoły eksterytorialne

 

Należy pamiętać, iż dla czynności wymienionych w poz. 21, 26 i 27 załącznika, czyli:

 

21

ex

55.90.1

Pozostałe usługi związane z zakwaterowaniem z wyłączeniem PKWiU 55.90.13.0 - dotyczy wyłącznie: usług krótkotrwałego zakwaterowania pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (z wyłączeniem usług hotelarskich i turystycznych)

26	ex	68.20.1	Wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi
27	ex	68.3	Usługi związane z obsługą rynku nieruchomości

 

zwolnienia można zastosować tylko wtedy, gdy dokonanie tych czynności jest w całości potwierdzone fakturą.

Zasada ta została zapisana w§ 2 ust. 2 rozporządzenia 2015-2016:

W przypadku podatników dokonujących dostawy towarów lub świadczenia usług, o których mowa w poz. 21, 26, 27 i 49 załącznika do rozporządzenia, zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli dostawa towarów i świadczenie usług w całości zostały udokumentowane fakturą.

 

Zwolnienia przedmiotowo - podmiotowe

W rozporządzeniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 roku znalazło się także zwolnienie przysługujące podatnikom ze względu na strukturę sprzedaży. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia 2015-2016, podatnik wykonujący czynności z I części załącznika do tego aktu prawnego oraz inne czynności, może korzystać ze zwolnienia z kasy fiskalnej, jeżeli udział procentowy obrotu z czynności zwolnionych w całości obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym był większy niż 80%.

W przypadku podatników, którzy rozpoczną tego rodzaju sprzedaż po 31 grudnia 2014 roku zwolnienie przysługuje, jeśli przewidywany udział procentowy obrotu z czynności zwolnionych w całości obrotu za okres pierwszych 6 miesięcy będzie większy niż 80%. Jeśli podatnik rozpocznie tę sprzedaż w drugiej połowie roku, obowiązuje przewidywany procentowy udział obrotu od dnia pierwszej sprzedaży do końca roku.

Oczywiście zwolnienie to nie dotyczy, jeśli podatnik wykonuje czynności wymienione w § 4 rozporządzenia 2015-2016.

 

 

Zwolnienia dotyczące szczególnych czynności

W drugiej części załącznika do rozporządzenia 2015 - 2016 znajdują się zwolnienia dla sprzedaży dotyczącej szczególnych czynności. Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2015 roku nie różnią się wiele od tych, które znajdowały się w drugiej części załącznika do rozporządzenia 2013-2014. Po spełnieniu określonych wymogów dalej będzie można korzystać ze zwolnienia dla dostawy towarów w systemie wysyłkowym czy chociażby ze zwolnienia dla świadczenia usług, za które zapłata dokonywana jest w całości na rachunek bankowy za pośrednictwem poczty, banku itp.

W drugiej części załącznika do rozporządzenia 2015-2016 nie znalazło się jednak zwolnienie dla niewielkiej liczby usług, o którym wspominaliśmy na początku poradnika. W rozporządzeniu 2013-2014 zwolnienie to znajdujemy w poz. 34 załącznika. W przepisie tym czytamy, iż zwolnieniu z kas fiskalnych podlega:

34. Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, o ile łącznie są spełnione następujące warunki:
1) każde świadczenie usługi dokonane przez podatnika jest dokumentowane fakturą, w której są zawarte dane identyfikujące odbiorcę;
2) liczba świadczonych usług, o których mowa w pkt 1, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie była mniejsza niż 20

 

Podatnicy korzystający z tego zwolnienia mają do niego prawo tylko do 31 grudnia 2014 roku. Gdy zacznie obowiązywać nowe rozporządzenie, konieczne będzie wprowadzenie kasy fiskalnej w działalności - oczywiście o ile podatnik nie zachowa prawa do żadnego innego zwolnienia. Zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia 2015-2016, kasę w takim przypadku należy wprowadzić w działalności najpóźniej 1 marca 2015 r.

 

 

W drugiej części załącznika do rozporządzenia 2015-2016nie znalazło się także zwolnienie dla sprzedaży biletów i rezerwacji miejsc przy przewozach rozkładowych pasażerskich, przysługujące ze względu na formę zapłaty. Zwolnienie to można znaleźć w poz. 43 załącznika do rozporządzenia 2013-2014. Czytamy tam, iż zwolnieniu z kas (do końca roku 2014) podlega:

43. Sprzedaż biletów i rezerwacja miejsc przy przewozach rozkładowych pasażerskich, pod warunkiem że zapłaty za wykonaną czynność dokonano w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła

 

Zmiana ta nie przyczyni się jednak do konieczności wprowadzania kas fiskalnych przez podatników wykonujących tego typu czynność, ponieważ od 1 stycznia 2015 r. w dalszym ciągu będą oni mogli korzystać ze zwolnienia opisanego w poz. 38 załącznika do rozporządzenia 2015-2016, czyli zwolnienia dla usług przysługującego ze względu na formę zapłaty.

 

 

W tej części załącznika do rozporządzenia znalazła się takżenowa pozycja. Do katalogu czynności zwolnionych dodano poz. 49, w której wskazano, iż zwolnieniu z kas podlega:

49	Dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji

 

 

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia 2015-2016, korzystanie z tego zwolnienia będzie możliwe pod warunkiem, że czynności te w całym zakresie dokumentowane będą fakturą.

 

Część II załącznika do rozporządzenia:

 

II. Sprzedaż dotycząca szczególnych czynności
35	Dostawa towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali
36	Dostawa nieruchomości
37	Dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres)
38	Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła
39	Dzierżawa gruntów oraz oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste
40	Dostawa produktów (rzeczy) - dokonywana przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar
41	Usługi świadczone przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność: 1) w bilonie lub banknotach, lub 2) innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła
42	Przyjmowanie przez rewizorów, w przypadku braku odpowiedniego dokumentu przewozu albo dokumentu uprawniającego do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego, należności związanych z wykonywaniem usług przewozu osób oraz przewożonych przez nie rzeczy i zwierząt, a w przypadkach tego wymagających - również opłat dodatkowych (w transporcie kolejowym dotyczy to również należności pobieranych na pokładzie pociągu przez osoby uprawnione do ich poboru na rzecz przewoźnika kolejowego, a w szczególności przez drużyny konduktorskie)
43	Sprzedaż biletów komunikacji lotniczej oraz posiłków i towarów na pokładach samolotów
44	Czynności wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy
45	Usługi stołówek w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy, prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu
46	Dostawa towarów i świadczenie usług, do których ma zastosowanie zwolnienie od podatku wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 15 ustawy
47	Usługi w zakresie transportu osób na rzece Dunajec przez flisaków pienińskich
48	Dokonywane przez rolników ryczałtowych dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczących usługi rolnicze, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy
49	Dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji